Þessi grein birtist fyrir meira en ári.

Rekstri fjarvarmaveitna „sjálfhætt“ ef kaupa þarf forgangsorku

Á síð­asta ári var orku­skort­ur „far­inn að bíta svo hressi­lega“ að Lands­virkj­un gat ekki selt meiri for­gangs­orku. „Sú staða er óbreytt,“ seg­ir upp­lýs­inga­full­trúi fyr­ir­tæk­is­ins. Í sum­ar var sam­ið við gagna­ver um 5 MW af for­gangs­orku.

Rekstri fjarvarmaveitna „sjálfhætt“ ef kaupa þarf forgangsorku
Heitt vatn Víða á Vestfjörðum er að finna heitt vatn sem í áratugi hefur verið notað svæðisbundið, til dæmis í sundlaugum og náttúrulegum laugum. Mynd: Markaðsstofa Vestfjarða

Ástæðan fyrir því að tvær milljónir lítra af olíu voru brenndar í varaaflsstöðvum á Vestfjörðum í fyrra, tíu sinnum meira en árið áður, er sú að Orkubú Vestfjarða er með raforkusamninga við Landsvirkjun um það sem kallast skerðanleg orka. Ef illa árar í vatnsbúskapnum, og ekki er næg orka í kerfinu, hefur Landsvirkjun heimild til að skerða afhendingu til kaupenda skerðanlegrar orku. Það varð og raunin í fyrra með fyrrgreindum afleiðingum. Þessi mikla olíunotkun var því að langmestu leyti ekki vegna bilana eða viðhalds í raforkukerfinu og var hún nýtt til kyndingar á hitaveitum.

En hvers vegna hefur Orkubúið ekki samið við Landsvirkjun um kaup á forgangsorku?

„Af því að það er mun dýrara,“ svarar Elías Jónatansson Orkubússtjóri. Grundvöllur fyrir rekstri rafkyntra fjarvarmaveitna sé lágt raforkuverð. Hækki raforkukostnaður veitunnar, til dæmis ef keypt er forgangsorka, hækki kyndikostnaður heimilanna. „Ef Orkubúið þyrfti að greiða forgangsorkuverð fyrir orkuna á fjarvarmaveiturnar yrði rekstrinum sjálfhætt,“ fullyrðir hann.

OrkubússtjóriElías Jónatansson.

Hversu mikið dýrara vill Landsvirkjun, sem Heimildin leitaði svara hjá, ekki upplýsa, að öðru leyti en því að skerðanlega orkan sé „mun ódýrari“ en forgangsorkan. Lengi vel hafi sárasjaldan þurft að grípa til skerðinga á afhendingu. Því hafi slíkir samningar verið hagstæðir. „Sjálfsagt hefði Orkubú Vestfjarða getað samið um forgangsorku áður fyrr,“ segir Ragnhildur Sverrisdóttir, upplýsingafulltrúi Landsvirkjunar. „Á síðasta ári var orkuskortur farinn að bíta svo hressilega að við gátum ekki selt meiri forgangsorku. Sú staða er óbreytt. Eins og margoft hefur komið fram er mikil eftirspurn eftir raforku og svigrúm til sölu á skerðanlegri raforku enn takmarkaðra en áður.“

Fjarvarmaveitur virka á nokkuð svipaðan hátt og tvinnbíll, þær geta bæði nýtt raforku og eldsneyti. „Með rafvæðingunni var tekið stórt skref í átt að umhverfisvænni húshitun,“ rifjar Ragnhildur upp. Allar veitur vinni nú af krafti að því að stíga skrefið til fulls og nýta einungis endurnýjanlega orkugjafa. „Við erum vongóð að með þeirri miklu þekkingu sem veiturnar búa yfir og framþróun í bortækni og varmadælum muni mikill árangur nást á næstu árum.“

UpphafiðBygging fjarvarmaveitna á Vestfjörðum stórbættu kjör og öryggi fólks á svæðinu. Um þetta átak var fjallað í Morgunblaðinu árið 1979.

Ein þeirra leiða sem þegar er unnið að til að draga úr hættunni á því að grípa þurfi til olíubrennslu til húshitunar á Vestfjörðum er að bora eftir heitu vatni. Sem dæmi standa vonir til að íbúar bæði Patreksfjarðar og Ísafjarðar muni senn njóta góðs af. Með þessum aðgerðum, sem áætlað er að taki 2 til 4 ár, yrði dregið úr rafkyndingu hitaveitna á Vestfjörðum um ¾. Samtímis yrðu spöruð um 10 MW af orku. 

Ekki næg orka til „allra góðra verkefna“

Landsvirkjun hefur ítrekað bent á að mikil eftirspurn sé eftir raforku hjá fyrirtækinu og að ekki sé næg orka til „allra góðra verkefna“. Að eftirspurnin geti farið yfir aflgetu kerfisins og að grípa þurfi til skerðinga á sveigjanlegum raforkusamningum. „Það er ekki ólíklegt að það gerist einnig á komandi vetri,“ stóð í tilkynningu á vef fyrirtækisins í byrjun júlí þar sem góð staða í uppistöðulónum virkjana var tíunduð.

SamningarLandsvirkjun og atNorth gerðu með sér raforkusamning í sumar vegna nýs gagnavers á Akureyri. Samið var um 15 MW af orku, þar af 5 MW af forgangsorku. Á myndinni eru, frá vinstri: Geir Arnar Marelsson, Tinna Traustadóttir, Valur Ægisson, Benedikt Gröndal og Sigurbjörg Ýr Guðmundsdóttir. Fremstir á myndinni eru Hörður Arnarson og Eyjólfur Magnús Kristinsson.

Nokkrum dögum fyrr hafði Landsvirkjun birt á vef sínum tilkynningu um gerð raforkusamnings við gagnaverið atNorth á Akureyri. Með honum er gagnaverinu tryggð 5 MW af raforku auk 10 MW af skerðanlegri orku. Landsvirkjun hafði áður samið við fyrirtækið um raforku til tveggja annarra gagnavera þess. Á Linkedin síðu atNorth segir að fyrirtækið sérhæfi sig í gagnaþjónustu og ráðgjöf á ýmsum sviðum, meðal annars í rafmynt. Forstjóri Landsvirkjunar staðfesti í sumarbyrjun að gagnaver á Íslandi nýti í kringum 120 MW til þess eins að grafa eftir rafmynt. Það jafnast á við uppsett afl Sultartangavirkjunar og er töluvert meira en afl áformaðrar Hvammsvirkjunar (95 MW).

Uppsett afl rafkyntra hitaveitna Orkubús Vestfjarða er 21 MW en hæsti afltoppur er um 16 MW.

Segir gagnaver atNorth bæta nýtingu

Ragnhildur segir að miðlunarlónum Landsvirkjunar sé stýrt með þeim hætti að ekki þurfi að skerða forgangsorku þrátt fyrir að vatnafar sé með versta móti. Aldrei hafi þurft að skerða forgangsorku vegna vatnsstöðu. 

UpplýsingafulltrúiRagnhildur Sverrisdóttir.

„Þeir notendur sem kaupa forgangsorku fá hana afhenta,“ segir hún. Hins vegar kveði orkusamningar við stórnotendur og aðra á um að hluti þeirrar orku sem keypt er sé skerðanlegur. „Í skerðingum síðustu ára hafa stórnotendur þurft að sæta því að afhending orku til þeirra sé skert, í samræmi við þau samningsákvæði, þótt ávallt hafi tekist að afhenda umsamda forgangsorku.“

Um samning Landvirkjunar við atNorth á Akureyri segir Ragnhildur að gagnaverið sé mjög vel staðsett með tilliti til afhendingar á raforku. Um nokkurra ára skeið hafi sú staða verið uppi í flutningskerfinu að ekki hafi tekist að flytja alla þá orku sem þörf er á frá Norður- og Austurlandi til Suður- og Vesturlands. „Með samningum eykst álag á Norðurlandi sem dregur úr þörf fyrir orkuflutninga suður sem stuðlar svo aftur að betri nýtingu Þeistareykja, Kröflu og Fljótsdalsstöðvar.“

Lónin að fyllast en samt hætta á aflskerðingu

Tíðarfar í vor og fyrri hluta sumars hefur verið mjög hagfellt á vatnasviðum Landsvirkjunar. Leysingar hófust snemma, strax í byrjun apríl, og innrennsli í miðlunarlón hefur verið vel yfir meðallagi.Ef öll lón fyllast í haust þá er ólíklegt að grípa þurfi til orkuskerðinga næsta vetur vegna slæmrar stöðu miðlunarlóna.“

Hins vegar, bendir Ragnhildur á, sé mikil eftirspurn eftir raforku frá Landsvirkjun og reynslan frá síðasta vetri sýni að suma daga geti eftirspurn farið yfir aflgetu kerfisins.Við slíkar aðstæður þarf að grípa til aflskerðinga á sveigjanlegum raforkusamningum til að vernda afhendingu á raforku til almennings. Það er ekki ólíklegt að það gerist einnig á komandi vetri.“

Kjósa
7
Hvernig finnst þér þessi grein? Skráðu þig inn til að kjósa.

Athugasemdir

Skráðu þig inn til að skrifa athugasemd eða kjósa.
Allar athugasemdir eru ábyrgð á þeirra sem þær skrifa. Heimildin áskilur sér rétt til að fjarlægja ærumeiðandi og óviðeigandi athugasemdir. Hægt er að láta vita af athugasemdum með því að smella á Tilkynna.
Tengdar greinar

Virkjanir

Leggja Zephyr skýrar línur varðandi áform um risavaxið vindorkuver
FréttirVirkjanir

Leggja Zep­hyr skýr­ar lín­ur varð­andi áform um risa­vax­ið vindorku­ver

Vindorku­ver sem áform­að er á Fljóts­dals­heiði yrði líkt og aðr­ar slík­ar virkj­an­ir án for­dæma á Ís­landi en sker sig að auki úr að því leyti að upp­sett afl þess yrði tvö­falt meira en í öðr­um fyr­ir­hug­uð­um vindorku­ver­um. „Hér er því um að ræða mjög um­fangs­mikla fram­kvæmd sem krefst mik­ils fjölda vind­mylla og get­ur haft mik­il um­hverf­isáhrif í för með sér,“ seg­ir í áliti Skipu­lags­stofn­un­ar á verk­efn­inu.
Vörðufell: Vatnsból sveitar eða rafhlaða vindorkuvera?
ÚttektVirkjanir

Vörðu­fell: Vatns­ból sveit­ar eða raf­hlaða vindorku­vera?

Orku­veita Reykja­vík­ur hætti við kynn­ing­ar­fund á áform­aðri virkj­un uppi á Vörðu­felli vegna and­stöðu land­eig­enda. „Við höf­um ekki áhuga á að gera þetta öðru­vísi en í sátt og góðri sam­vinnu við sam­fé­lag­ið,“ seg­ir Hera Gríms­dótt­ir, fram­kvæmda­stýra hjá OR. „Fyr­ir okk­ur er vatn­ið mik­il­væg­ara en ódýrt raf­magn sem færi jafn­vel í raf­mynta­gröft eða stór­iðju,“ seg­ir land­eig­andi.

Mest lesið

Bandaríski fasisminn hefur áhrif á Ísland
4
Út fyrir boxið#1

Banda­ríski fasism­inn hef­ur áhrif á Ís­land

Á sama tíma og ein­ræð­is­ríki rísa upp eiga Ís­lend­ing­ar varn­ir sín­ar und­ir Banda­ríkj­un­um, þar sem stór hluti þjóð­ar­inn­ar styð­ur stefnu sem lík­ist sí­fellt meir fas­isma. Silja Bára Óm­ars­dótt­ir al­þjóða­stjórn­mála­fræð­ing­ur ræð­ir um fall­valt­leika lýð­ræð­is­ins í Banda­ríkj­un­um og hvernig Ís­lend­ing­ar geta brugð­ist við hættu­legri heimi.

Mest lesið

Mest lesið í vikunni

Grunaði að það ætti að reka hana
1
Viðtal

Grun­aði að það ætti að reka hana

Vig­dís Häsler var rek­in úr starfi fram­kvæmda­stjóra Bænda­sam­tak­anna eft­ir að nýr formað­ur tók þar við fyrr á ár­inu. Hún seg­ir kosn­inga­vél Fram­sókn­ar­flokks­ins hafa ver­ið gang­setta til að koma hon­um að. Vig­dís ræð­ir brottrekst­ur­inn og rasísk um­mæli sem formað­ur Fram­sókn­ar­flokks­ins hafði um hana. Orð­in hafi átt að smætta og brjóta hana nið­ur. Hún seg­ist aldrei munu líta Sig­urð Inga Jó­hanns­son sömu aug­um eft­ir það.
Pólverjar æfir vegna ólígarkans okkar
4
FréttirÓlígarkinn okkar

Pól­verj­ar æf­ir vegna ólíg­ark­ans okk­ar

Áhrifa­mikl­ir pólsk­ir stjórn­mála­menn brugð­ust í vik­unni harka­lega við frétt­um af því að ólíg­arki frá Bela­rús, sem ít­rek­að hef­ur ver­ið reynt að beita við­skipta­þving­un­um, vegna tengsla hans við ein­ræð­is­stjórn­ina í Minsk, hefði kom­ið sér fyr­ir í Var­sjá. Um er að ræða ís­lenska kjör­ræð­is­mann­inn í Bela­rús, sem fer allra sinna ferða í skjóli vernd­ar sem sendi­full­trúi Bela­rús. Óá­sætt­an­legt er að hann sé full­trúi Ís­lands, seg­ir sér­fræð­ing­ur.

Mest lesið í mánuðinum

Lögreglan á nýrri slóð: Fundu skilaboð Þorsteins
1
AfhjúpunSamherjaskjölin

Lög­regl­an á nýrri slóð: Fundu skila­boð Þor­steins

Tækni­mönn­um á veg­um hér­aðssak­sókn­ara tókst á dög­un­um að end­ur­heimta á ann­að þús­und smá­skila­boð sem fóru á milli Þor­steins Más Bald­vins­son­ar og Jó­hann­es­ar Stef­áns­son­ar, á með­an sá síð­ar­nefndi var við störf í Namib­íu. Skila­boð­in draga upp allt aðra mynd en for­stjór­inn og aðr­ir tals­menn fyr­ir­tæk­is­ins hafa reynt að mála síð­ustu fimm ár.
Grunaði að það ætti að reka hana
4
Viðtal

Grun­aði að það ætti að reka hana

Vig­dís Häsler var rek­in úr starfi fram­kvæmda­stjóra Bænda­sam­tak­anna eft­ir að nýr formað­ur tók þar við fyrr á ár­inu. Hún seg­ir kosn­inga­vél Fram­sókn­ar­flokks­ins hafa ver­ið gang­setta til að koma hon­um að. Vig­dís ræð­ir brottrekst­ur­inn og rasísk um­mæli sem formað­ur Fram­sókn­ar­flokks­ins hafði um hana. Orð­in hafi átt að smætta og brjóta hana nið­ur. Hún seg­ist aldrei munu líta Sig­urð Inga Jó­hanns­son sömu aug­um eft­ir það.
Missir húsið upp í skattaskuld fyrrverandi eiginmanns
6
Fréttir

Miss­ir hús­ið upp í skatta­skuld fyrr­ver­andi eig­in­manns

Fyrr­ver­andi eig­in­kona Sig­urð­ar Gísla Björns­son­ar í Sæ­marki sér fram á að missa fast­eign sína upp í skatta­skuld hans, eft­ir úr­skurð Hæsta­rétt­ar í síð­ustu viku. Hjóna­band­inu lauk fyr­ir rúm­um ára­tug og fjög­ur ár voru lið­in frá skiln­aði þeirra þeg­ar Sæ­marks-mál­ið, sem snýr að um­fangs­mikl­um skattsvik­um Sig­urð­ar, komst upp.

Mest lesið í mánuðinum

Nýtt efni

Mest lesið undanfarið ár