Stjórnarandstöðuþingmenn í stjórnskipunar- og eftirlitsnefnd hafa skilað inn minnihlutaáliti þar sem farið er fram á að sett verði á fót sjálfstæð rannsóknarnefnd Alþingis til að rannsaka söluna til hlítar.
Þórunn Sveinbjarnardóttir, formaður nefndarinnar og þingmaður Samfylkingarinnar, segir í samtali við Heimildina að nauðsynlegt sé að rannsaka söluna til hlítar, salan hafi ekki verið skoðuð með fullnægjandi hætti, sérstaklega þegar litið er til stjórnsýslulaga og stjórnsýslureglna.
Nefndin hefur fundað 17 sinnum um skýrslu Ríkisendurskoðunar
Skýrsla Ríkisendurskoðunar um sölu á hlut ríkisins í Íslandsbanka var birt 14. nóvember 2022. Stjórnskipunar- og eftirlitsnefnd fundaði um skýrsluna þann dag og hefur 16 sinnum til viðbótar fjallað um efni skýrslunnar.
Á fundi sínum í morgun lauk nefndin umfjöllun um skýrslu Ríkisendurskoðunar með afgreiðslu tveggja nefndarálita, annars vegar frá meirihluta nefndarinnar og hins vegar frá minnihluta nefndarinnar. Undir álit minnihlutans skrifa, auk Þórunnar, þau Sigmar Guðmundsson, þingmaður Viðreisnar, Ásthildur Lóa Þórsdóttir, þingmaður Flokks fólksins og Þórhildur Sunna Ævarsdóttir, þingmaður Pírata.
„Niðurstaða okkar er að það þurfi að stofna sjálfstæða rannsóknarefnd Alþingis sem hafi allar þær heimildir sem slík nefnd hefur,“ segir Þórunn. Lög um rannsóknarnefndir á vegum Alþingis fela í sér umgjörð um skipan störf rannsóknarnefnda sem Alþingi hefur ákveðið að koma á fót til þess að rannsaka mikilsverð mál er almenning varða. Lögunum er ætlað að styrkja enn frekar eftirlitshlutverk Alþingis með framkvæmdarvaldinu.
Strax eftir söluferlið í mars í fyrra kölluðu fjölmargir stjórnarandstöðuþingmenn eftir því að skipuð yrði rannsóknarnefnd Alþingis til að fara yfir söluferlið, en slík nefnd hefur víðtækari heimildir en Ríkisendurskoðun. Því var hafnað af stjórnarflokkunum, meðal annars með þeim rökum að vinna þyrfti verkið hratt og því væri Ríkisendurskoðun betur til þess fallin að sinna því en rannsóknarnefnd.
Skýrsla Ríkisendurskoðunar birtist svo sjö mánuðum og sjö dögum eftir að beðið var um hana, en upphaflega átti skýrslan að koma fyrir augu almennings fyrir lok júní. Síðasta rannsóknarnefnd Alþingis sem sett var saman, til að rannsaka aðkomu þátttöku þýska bankans Hauck & Aufhäuser í kaupum á 45,8 prósent eignarhlut ríkisins í Búnaðarbanka Íslands, lauk störfum sínum á innan við tíu mánuðum. Niðurstaða hennar varpaði algjörlega nýju ljósi á atburðarás sölunnar og opinberaði að aðkoma Hauck & Aufhäuser að kaupunum á hlut í Búnaðarbankanum hafi verið blekking.
Stjórnarþingmenn sögðust tilbúnir að styðja skipun rannsóknarnefndar
Þegar sá farvegur að láta Ríkisendurskoðun gera úttekt á sölunni í stað þess að skipa rannsóknarnefnd var til umræðu á þingi skömmu fyrir síðastliðna páska komu nokkrir stjórnarþingmenn í pontu og sögðu að þeir myndu styðja skipun rannsóknarnefndar ef spurningum væri ósvarað eftir að Ríkisendurskoðun lyki sinni vinnu. Þeirra á meðal voru Óli Björn Kárason, þingflokksformaður Sjálfstæðisflokks, Orri Páll Jóhannsson, þingflokksformaður Vinstri grænna, og Ingibjörg Isaksen, þingflokksformaður Framsóknarflokks.
Orðrétt sagði Óli Björn í pontu á þingi þann 7. apríl síðastliðinn: „Ég hef sagt og ætla að endurtaka það hér að ef það verður niðurstaða þingsins að úttekt ríkisendurskoðanda, sem ætti ekki að taka langan tíma, dugi ekki til þá mun ég styðja það að komið verði á fót sjálfstæðri rannsóknarnefnd.“
Orri Páll tók í svipaðan streng og sagði að ef hugmynd Bjarna um skoðun Ríkisendurskoðunar á málinu væri ekki nóg „þá tek ég heils hugar undir með þeirri hugmynd að setja á fót sérstaka rannsókn í málinu, bara heils hugar. Það er allra hagur að þetta mál sé upplýst ef einhver vafi er um ferlið þannig ég tek heils hugar undir það, svo það komi skýrt fram.“
Þegar skýrsla Ríkisendurskoðunar kom út sagði Katrín Jakobsdóttir, forsætisráðherra og formaður Vinstri grænna, sagði að ekki væri ástæða til að meta hvort skipa eigi rannsóknarnefnd Alþingis til að fara yfir söluferli á hlut í Íslandsbanka fyrr en stjórnskipunar- og eftirlitsnefnd hefur fjallað um skýrsluna.
Þeirri vinnu er nú lokið og Þórunn segist ánægð með að nefndin hafi gefið sér góðan tíma til að fara yfir efni skýrslunnar. Niðurstaðan sýni hins vegar að þörf er á að skipa sjálfstæða rannsóknarnefnd.
Aðspurð hversu vongóð hún er um að slík nefnd verði skipuð segir Þórunn: „Eigum við ekki að orða það þannig að það þurfi þá að sannfæra nokkuð marga í stuðningshópi ríkisstjórnarflokkanna um nauðsyn þess. Það verður þá að koma í ljós.“
Athugasemdir