Þessi grein birtist upphaflega í Stundinni fyrir meira en 2 árum.
Spurningaþrautin

614. spurningaþraut: Síðasti dagur ársins! Spyrjum svolítið um hann!

614. spurningaþraut: Síðasti dagur ársins! Spyrjum svolítið um hann!
Illugi Jökulsson
skrifar

Fyrri aukaspurning:

Á myndinni hér að ofan er eitt af afmælisbörnum dagsins. Hver er þetta?

***

Aðalspurningar:

1.  Hvað þýðir orðið desember?

2.  Þann 31. desember árið 192 var rómverskur keisari myrtur af óvinum sínum. Hann var sonur eina heimspekingsins á keisarastóli, Marcusar Aureliusar, en hafði sjálfur mestan áhuga á bardögum og glímum hvers konar, og naut þess að koma fram sem skylmingaþræll eða gladiator. Hann kemur mjög við sögu í hinni frægu Hollywood-mynd The Gladiator. En hvað hét hann?

3.  Þann 31. desember 1964 lést í Reykjavík 72ja ára gamall maður, fæddur í Borgarnesi og einn sigursælasti stjórnmálaforingi landsins. Hann varð til dæmis forsætisráðherra fimm sinnum, oftar en nokkur annar. Hvað hét hann?

4.  Þann 31. desember 1965 hóf herforingi einn uppreisn í heimalandi sínu og gekk hún að óskum svo daginn eftir var hann orðinn forseti landsins. Árið 1976, þegar hann hafði verið við völd í áratug, steig hann hið mjög svo óvænta skref að útnefna sjálfan sig keisara. Ekki þótti honum farnast vel sem keisari og var hrakinn frá embætti þremur árum síðar. Seinna var hann dæmdur til dauða fyrir ýmsa glæpi í heimalandi sínu en var sýknaður af ákæru um mannát. Dauðadómnum var ekki fullnægt og hann dó að lokum frjáls maður 1996. Hvað hét hann

5.  Þann 31. desember 1937 fæddist piltur einn í Veils. Hann gerðist leikari og er almennt viðurkenndur sem einn af þeim betri í heimi. Hann hefur tvívegis unnið Óskarsverðlaun fyrir besta karlhlutverkið, fyrst árið 1992 þegar hann lék frægan sælkera og svo nú á árinu sem er að líða, en þá lék hann Alzheimer-sjúkling í myndinni The Father. Hvað heitir hann?

6.  Karl einn fæddist í Skotlandi 31. desember 1941. Árið 1986 var hann ráðinn til tiltekinna starfa og þótt gengi hans væri upp og ofan fyrstu árin náði hann ákveðnum eftirsóttum áfanga vorið 1993. Næstu 20 árin voru nær samfelld sigurganga hjá honum í starfi og sumum fannst það alveg ótímabært þegar hann lét af störfum árið 2013. Svo mikið er víst að fyrirtæki það sem hann stýrði hefur hvergi nærri náð viðlíka árangri eftir að hann hætti. Hvað heitir maðurinn?

7.  Leikari einn enskur fæddist 31. desember 1943. Faðir hans var af indverskum ættum en fæddur í Afríkuríkinu Keníu, og sonurinn náði mestri frægð og frama í hlutverki Indverja sem reyndar bjó líka um tíma í Afríku en varð svo einn frægasti maður heimalandsins. Hvað heitir þessari leikari?

8.  Rithöfundur einn fæddist 31. desember árið 1957. Hann sat reyndar á þingi þangað til í haust. Hvað heitir hann?

9.  Þann 31. desember 1970 birtist í Morgunblaðinu grein sem varð víðfræg og var á sinn hátt heilmikill áfangi í umhverfisbaráttu á Íslandi. Miklar deilur spruttu af greininni, sem bar fyrirsögnina „Hernaðurinn gegn landinu“, en höfundur hennar átti því reyndar að venjast að skrif hans kveiktu sterk viðbrögð. Hver var hann?

10.  Þann 31. desember 2008 kom til mótmæla í Reykjavík og notaði lögregla piparúða óspart til dreifa mótmælendum. Þeir höfðu notað upptöku á sjónvarpsþætti nokkrum til að vekja athygli á málstað sínum. Hvaða sjónvarpsþáttur var það? 

***

Seinni aukaspurning:

31. desember 1999 lét karlinn hér að neðan af embætti sem hann hafði gegnt í tæpan áratug. Hvað hét hann?

***

Svör við aðalspurningum:

1.  Tíundi mánuðurinn — sem desember var á tímum Rómverja.

2.  Commodus.

3.  Ólafur Thors.

4.  Bokassa.

5.  Anthony Hopkins.

6.  Alex Ferguson.

7.  Ben Kingsley.

8.  Guðmundur Andri Thorsson.

9.  Halldór Laxness.

10.  Kryddsíldin.  

***

Svör við aukaspurningum:

Á efri myndinni er Ingibjörg Sólrún Gísladóttir.

Á neðri myndinni er Borís Jeltsín fyrrum forseti Rússlands.

Kjósa
0
Hvernig finnst þér þessi grein? Skráðu þig inn til að kjósa.
Tengdar greinar

Spurningaþrautin

Athugasemdir

Skráðu þig inn til að skrifa athugasemd eða kjósa.
Allar athugasemdir eru ábyrgð á þeirra sem þær skrifa. Heimildin áskilur sér rétt til að fjarlægja ærumeiðandi og óviðeigandi athugasemdir. Hægt er að láta vita af athugasemdum með því að smella á Tilkynna.

Mest lesið

„Oft á dag hugsa ég til drengjanna minna“
1
Viðtal

„Oft á dag hugsa ég til drengj­anna minna“

Jóna Dóra Karls­dótt­ir hef­ur lif­að með sorg helm­ing ævi sinn­ar en hún missti unga syni sína í elds­voða ár­ið 1985. Í þá daga mátti varla tala um barn­smissi en hún lagði sig fram um að opna um­ræð­una. Fyr­ir starf sitt í þágu syrgj­enda hlaut Jóna Dóra fálka­orð­una í sum­ar. „Ég er viss um að ég á fullt skemmti­legt eft­ir. En það breyt­ir ekki því að ég er skít­hrædd um börn­in mín og barna­börn. Það hætt­ir aldrei“.
Unnið áfram með tillögu um „Sóleyjatún“ í Grafarvogi
2
Fréttir

Unn­ið áfram með til­lögu um „Sól­eyja­tún“ í Grafar­vogi

Lít­il fjöl­býl­is­hús á 2-3 hæð­um auk rað­húsa gætu ris­ið á stóru óbyggðu svæði við Rima­skóla í Grafar­vogi, sam­kvæmt til­lögu frá arki­tekta­stofu, sem um­hverf­is- og skipu­lags­ráð Reykja­vík­ur­borg­ar hef­ur ákveð­ið að áfram verði unn­ið með við skipu­lagn­ingu svæð­is­ins. Hátt í 800 und­ir­skrift­ir söfn­uð­ust í sum­ar gegn upp­bygg­ingu á reitn­um.

Mest lesið

Mest lesið í vikunni

Ólga og uppsögn eftir aðalfund Pírata
5
Fréttir

Ólga og upp­sögn eft­ir að­al­fund Pírata

Pírat­ar vinna að sátt­ar­til­lögu sem sögð er fela í sér um­deild­ar breyt­ing­ar á fram­kvæmda­stjórn flokks­ins. Ágrein­ing­ur bloss­aði upp á milli frá­far­andi og ný­kjör­inn­ar stjórn­ar í kjöl­far kosn­ing­ar á nýrri fram­kvæmda­stjórn. Atla Þór Fann­dal, sam­skipta­stjóra Pírata var sagt upp skömmu eft­ir að­al­fund­inn. „Ég var lát­inn fara bara vegna bræði þing­flokks­ins yf­ir þess­ari nið­ur­stöðu,“ seg­ir Atli Þór. Þór­hild­ur Sunna Æv­ars­dótt­ir, þing­flokks­formað­ur Pírata, hafn­ar lýs­ingu Atla Þórs á at­burða­rás­inni.
„Oft á dag hugsa ég til drengjanna minna“
8
Viðtal

„Oft á dag hugsa ég til drengj­anna minna“

Jóna Dóra Karls­dótt­ir hef­ur lif­að með sorg helm­ing ævi sinn­ar en hún missti unga syni sína í elds­voða ár­ið 1985. Í þá daga mátti varla tala um barn­smissi en hún lagði sig fram um að opna um­ræð­una. Fyr­ir starf sitt í þágu syrgj­enda hlaut Jóna Dóra fálka­orð­una í sum­ar. „Ég er viss um að ég á fullt skemmti­legt eft­ir. En það breyt­ir ekki því að ég er skít­hrædd um börn­in mín og barna­börn. Það hætt­ir aldrei“.

Mest lesið í mánuðinum

Enginn tekur ábyrgð á slysi sem leiddi til kvalafulls dauðdaga
2
Rannsókn

Eng­inn tek­ur ábyrgð á slysi sem leiddi til kvala­fulls dauð­daga

Dæt­ur manns sem lést eft­ir að 60 kílóa hurð féll inni í her­bergi hans á hjúkr­un­ar­heim­ili segja óvið­un­andi að eng­inn hafi tek­ið ábyrgð á slys­inu og að föð­ur þeirra hafi ver­ið kennt um at­vik­ið. Önn­ur eins hurð hafði losn­að áð­ur en slys­ið varð en eng­in frek­ari hætta var tal­in vera af hurð­un­um. Það reynd­ist röng trú. Kon­urn­ar kröfð­ust bóta en rík­is­lög­mað­ur vís­aði kröfu þeirra frá. Þær vilja segja sögu föð­ur síns til þess að vekja at­hygli á lök­um að­bún­aði aldr­aðra á Ís­landi.
Tilgangsleysi og gáleysi lýst í rannsókn slyssins í Grindavík
3
AfhjúpunFéll í sprungu í Grindavík

Til­gangs­leysi og gá­leysi lýst í rann­sókn slyss­ins í Grinda­vík

Það svar­aði ekki kostn­aði að fara í fram­kvæmd­ir við að bjarga hús­inu við Vest­ur­hóp 29 í Grinda­vík, sam­kvæmt skýrslu tveggja mats­manna sem skoð­uðu hús­ið rúm­um mán­uði áð­ur en að verktaki lést við sprungu­fyll­ingu við hús­ið. Nátt­úru­ham­fara­trygg­ing vís­ar ábyrgð á und­ir­verk­taka sinn, Eflu, sem seg­ir eng­ar kröf­ur hafa ver­ið gerð­ar um áhættumat á verkstaðn­um. Lög­regla hafði lok­ið rann­sókn en hóf hana aft­ur, af ókunn­um ástæð­um.
„Konan með brosandi augun“ sem á ekki neitt þrátt fyrir þrotlausa vinnu
9
ViðtalInnflytjendurnir í framlínunni

„Kon­an með bros­andi aug­un“ sem á ekki neitt þrátt fyr­ir þrot­lausa vinnu

Þó Olga Leons­dótt­ir, starfs­mað­ur á hjúkr­un­ar­heim­il­inu Skjóli, sé orð­in 67 ára göm­ul og hafi í tæp 20 ár séð um fólk við enda lífs­ins get­ur hún ekki hætt að vinna. Hún hef­ur ein­fald­lega ekki efni á því. Olga kom hing­að til lands úr sárri fá­tækt fall­inna fyrr­ver­andi Sov­ét­ríkja með dótt­ur­syni sín­um og seg­ir að út­lit sé fyr­ir að hún endi líf­ið eins og hún hóf það: Alls­laus. Hún er hluti af sís­tækk­andi hópi er­lendra starfs­manna á hjúkr­un­ar­heim­il­um lands­ins.
Engu munaði að stórslys yrði í Kötlujökli 2018: „Mér leið eins og ég væri í hryllingsmynd“
10
FréttirStjórnleysi í ferðaþjónustu

Engu mun­aði að stór­slys yrði í Kötlu­jökli 2018: „Mér leið eins og ég væri í hryll­ings­mynd“

Jón­as Weld­ing Jón­as­son, fyrr­ver­andi leið­sögu­mað­ur, forð­aði 16 við­skipta­vin­um sín­um naum­lega frá því að lenda und­ir mörg­um tonn­um af ís í ís­hella­ferð í Kötlu­jökli sum­ar­ið 2018. „Það hefði eng­inn lif­að þarna af ef við hefð­um ver­ið þarna leng­ur. Þetta sem hrundi voru tug­ir tonna." Hann seg­ir sumar­ið ekki rétta tím­ann til að fara inn í ís­hella, eins og ný­legt bana­slys á Breiða­merk­ur­jökli sýn­ir.

Mest lesið í mánuðinum

Nýtt efni

„Oft á dag hugsa ég til drengjanna minna“
Viðtal

„Oft á dag hugsa ég til drengj­anna minna“

Jóna Dóra Karls­dótt­ir hef­ur lif­að með sorg helm­ing ævi sinn­ar en hún missti unga syni sína í elds­voða ár­ið 1985. Í þá daga mátti varla tala um barn­smissi en hún lagði sig fram um að opna um­ræð­una. Fyr­ir starf sitt í þágu syrgj­enda hlaut Jóna Dóra fálka­orð­una í sum­ar. „Ég er viss um að ég á fullt skemmti­legt eft­ir. En það breyt­ir ekki því að ég er skít­hrædd um börn­in mín og barna­börn. Það hætt­ir aldrei“.
Unnið áfram með tillögu um „Sóleyjatún“ í Grafarvogi
Fréttir

Unn­ið áfram með til­lögu um „Sól­eyja­tún“ í Grafar­vogi

Lít­il fjöl­býl­is­hús á 2-3 hæð­um auk rað­húsa gætu ris­ið á stóru óbyggðu svæði við Rima­skóla í Grafar­vogi, sam­kvæmt til­lögu frá arki­tekta­stofu, sem um­hverf­is- og skipu­lags­ráð Reykja­vík­ur­borg­ar hef­ur ákveð­ið að áfram verði unn­ið með við skipu­lagn­ingu svæð­is­ins. Hátt í 800 und­ir­skrift­ir söfn­uð­ust í sum­ar gegn upp­bygg­ingu á reitn­um.
Sér sóknarfæri fyrir „alvöru vinstri rödd“
Viðtal

Sér sókn­ar­færi fyr­ir „al­vöru vinstri rödd“

Svandís Svavars­dótt­ir tel­ur að þörf sé á að sterk vinstri rödd heyr­ist á Al­þingi og treyst­ir sér til þess að hafa þá rödd VG sterka. Hún seg­ir að Sam­fylk­ing­in hafi pakk­að sterk­um vinstri­mál­um sam­an og að í því fel­ist sókn­ar­færi fyr­ir VG. Svandís tel­ur stærstu áskor­an­ir sam­tím­ans ekki þannig vaxn­ar að kapí­tal­ism­inn sé svar­ið – ef fjár­magn sé eina hreyfiafl­ið í sam­fé­lag­inu sé­um við ekki á réttri leið.
Tillaga um aukinn meirihluta í framkvæmdastjórn lögð fram á sáttafundum
Fréttir

Til­laga um auk­inn meiri­hluta í fram­kvæmda­stjórn lögð fram á sátta­fund­um

Á sátta­fund­un­um sem haldn­ir voru með fyrr­ver­andi og ný­kjörn­um að­al­mönn­um í fram­kvæmda­stjórn Pírata voru ýms­ar til­lög­ur lagð­ar fram um hvernig skyldi haga starfi stjórn­ar næstu tvö ár­in. Heim­ild­in hef­ur áð­ur fjall­að um til­lög­una um stækka stjórn­ina. Önn­ur til­laga fjall­ar um að ákvarð­an­ir stjórn­ar þurfi auk­inn meiri­hluta at­kvæða að­al­manna til að vera sam­þykkt­ar.

Mest lesið undanfarið ár