,,Vaxtarmöguleikarnir í fiskeldi til framtíðar eru í slíkum sjálfbærum  lausnum," segir í ársreikningi norska laxeldisfyrirtækisins Norway Royal Salmon, sem er meirihlutaeigandi í íslenska laxeldisfyrirtækinu Arctic Fish. Höfuðstöðvar Arctic Fish eru á Ísafirði en fyrirtækið stundar sjókvíaeldi á eldislaxi og regnbogasilungi inni í nokkrum fjörðum á Vestfjörðum. Þetta kemur fram í ársreikningi Norway Salmon sem skilað var til ársreikningarskrárinnar í Noregi í vor.

Í staðhæfingu norska laxeldisfyrirtækisins er vísað til þess að fyrirtækið þróar nú nýjar lausnir í laxeldi í Noregi þar sem sjókvíar fyrirtækisins eru staðsettar úti á rúmsjó, langt frá landi, en ekki inni í norskum fjörðum.  Þetta er gert til að ,,takmarka fótspor laxeldisins í umhverfinu" eins og segir í ársreikningi fyrirtækisins. Þessi lausn kallast Arctic Offshore Farming og segir Norway Salmon að hún tryggi ,,góða velferð fiskanna" og sé ,,sjálfbær lausn".

Ólíkar áherslurMyndin sýnir annars vegar að Norway Royal Salmon vill stunda strandeldi á Íslandi en aflandseldi í Noregi sem hafi takmörkuð umhverfisáhrif. Myndin er úr ársreikningi fyrirtækisins.

Arctic Fish og Veiga

Fyrirtækið Arctic Fish á Ísafirði hefur verið nokkuð til umræðu á liðnum dögum eftir að kajakræðarinn Veiga Grétarsdóttor tók upp myndbönd af afmynduðum eldislöxum í sjókvíum fyrirtækisins, sem og í sjókvíum Arnarlax, núna í vor. Myndirnar voru sýndar á RÚV um liðna helgi.

Stjórnendur Arctic Fish voru ósáttir við Veigu og hringdu í hana, nánar tiltekið Daníel Jakobsson, og lýsu yfir óánægju sinni með uppátæki hennar. Arctic Fish telur meðal annars að Veiga hafi brotið sóttvarnarlög með myndatökunni. 

Veiga sagðist í viðtali við Stundina fyrr í vikunni hafa orðið fyrir ákveðinni hugljómun þegar hún sá afmyndaða regnbogasilunga í eldiskví í Skutulsfirði og að hún hafi í kjölfarið ákveðið að taka upp myndir í laxeldiskvíum í Dýrafirði og Arnarfirði, meðal annars hjá Arctic Fish. ,,Það sem blasti við mér var ekki fögur sjón,” sagði Veiga við Stundina en varð landsþekkt þegar hún sigldi kringum Ísland á kajak árið 2019 en með því vildi hún meðal annars vekja athygli á rusli og ástandi sjávar við Íslandsstrendur.  Myndirnar af afmynduðu löxunum sem Veiga tók eru þær fyrstu sem birtast opinberlega úr íslensku laxeldi. 

Styrki Veigu en gagnrýnir hana núArctic Fish styrki Veigu Grétarsdóttur þegar hún réri kringum landið árið 2019 en gagnrýnir hana nú eftir að hún tók upp myndir af afmynduðum eldislöxum í sjókvíum fyrirtækisins.

Athygli vekur að Arctic Fish styrkti Veigu í þeim leiðangri, ásamt fjölmörgum öðrum fyrirtækjum og notaði nafn hennar meðal annars í markaðssetningu á samfélagsmiðlum. Þegar hún kom til Ísafjarðar skrifaði Arctic Fish á Facebook-síðu sína.  ,,Vinkona okkar hún Veiga Grétarsdóttir mun koma til Ísafjarðar á morgun! Mun Veiga þá ljúka við hringferð sína í kringum Ísland á kayak, en þess ber að geta að hún er bæði fyrst allra kvenna til að róa hringinn sem og fyrst allra til að klára hringinn rangsælis. Að vera á móti straumnum kallar á styrkleika, þrautseigju, og skýran koll. Allt kostir sem vinkona okkar býr svo sannarlega yfir."

Eftir að Veiga tók upp myndirnar í sjókvíum Arnarlax sendi félagið hins vegar frá sér tilkynningu þar sem það sagði að einungis lítill hluti af eldisfiskunum í sjókvíunum væru afmyndaðir og að Veiga hefði gerst sek um lögbrot.  ,,Á þeim tíma sem umrædd myndskeið eiga að hafa verið tekin upp voru sennilega um 5 milljónir fiska í kvíum á Vestfjörðum. Særðir fiskar, eins og sjást á umræddum myndum eru algjör undantekning og lýsa með engum hætti ástandi í eldiskvíum fyrirtækisins. Nánast öll framleiðsla félagsins, um 99% fer enda í hæstu gæðaflokka," sagði fyrirtækið í fréttatilkynningu.  

Umsvifin á VestfjörðumMyndin, sem tekin er úr ársreikningi Norway Royal Salmon, sýnir umsvif Arctic Fish á Vestfjörðum.

 Aflandseldi er framtíðin en vilja stóraukið eldi í fjörðum Íslands

Samtímis vinnur Arctic Fish að því að stórauka laxeldi sitt inni í fjörðum Vestfjarða jafnvel þó að Norway Royal Salmon virðist vera meðvitað um að slíkt sjókvíaeldi svo nálægt landi er ekki framtíðin.  Í ársreikningi Norway Royal Salmon kemur fram að Arctic Fish sé í dag með leyfi til að framleiða 17.100 tonn af eldislaxi á ári í Ísafjarðardjúpi, Dýrafirði og Tálkna- og Patreksfirði og að félagið hafi sótt um leyfi til að framleiða 14.800 tonn til viðbótar í þessum fjörðum sem og í Arnarfirði.  Samanlagt gæti Arctic Fish því verið með leyfi til að framleiða tæplega 32.000 þúsund tonn af eldislaxi í þessum fjörðum. 

Forstjórinn talar um aflandseldi sem framtíðinaForstjóri Norway Royal Salmon, Charles Hostlund, talar um aflandseldi á eldislaxi sem framtíðina en ekki strandeldi eins og það sem Arctic Fish stundar á Vestfjörðum.

Út frá ársreikningi Norway Royal Salmon er því ljóst að á sama tíma og félagið vinnur að því að þróa þessar aflandalausnir ætla fyrirtækið líka að halda áfram að finna ný lönd fyrir strandeldi sitt, meðal annars Arctic Fish og Vestfirðina. Á sama tíma og Norway Royal Salmon segir að möguleikar laxeldisins í heiminum á að vaxa til framtíðar séu í aflandseldinu þá séu líka vaxtamöguleikar í strandeldinu á Íslandi: ,,Arctich Fish er staðsett á Vestfjörðunum á Íslandi þar sem eru góð skilyrði fyrir fiskeldi og vaxtarmöguleikar til framtíðar eru miklir," segir í ársreikningnum. Þessir vaxtarmöguleikar eru í strandeldi en ekki aflandseldi. 

Forstjórinn: Náttúran ráði för

Fyrirtækið segir hins vegar ekki í ársreikningum  að strandeldið sem Arctic Fish stundar í sjókvíum sé ,,sjálfbært" og að þetta sé framleiðsluaðferð á eldislaxi sem feli í sér minnsta ,,fótsporið í umhverfinu". Þetta eru einkunnir sem fyrirtækið velur fyrir hina nýju framleiðsluaðferð sem það er að þróa ásamt öðrum laxeldisfyrirtækjum, meðal annars Salmar AS, norskum eiganda Arnarlax á Bíldudal. Aflandseldið. 

Um þetta segir forstjóri Norway Royal Salmon, Charles Høstlund, í ársreikningnum: ,,Hjá Norway Royal Salmon höfum við mikinn metnað fyrir því að framleiða næringarríkan lax í hæsta gæðaflokki en með eins smá fótspori í umhverfinu og við getum eða eins og við orðum það þá erum við ,,Guided by nature". Við erum sannfærðir um að sjálfbær framleiðsla á laxi er mikilvægur liður að því að tryggja verðmætasköpun okkar til framtíðar," segir hann í erindi sínu í ársreikningnum. 

Miðað við orð fyrirtækisins sjálfs í ársreikningnum þá mun sjálfbær framleiðsla á laxi í framtíðinni byggja á því að notast við aflandseldi en ekki þess konar strandeldi sem fyrirtækið hefur stundað hingað til og sem Arctic viss er nú að byggja upp í stórum stíl á Vestfjörðum og sem fyrirtækið hefur gagnrýnt Veigu Grétarsdóttur fyrir að fjalla um.