Guðlaugur Þór Þórðarson utanríkisráðherra segir að umræðan um viðskiptastefnu Íslands sé nú að mestu „laus úr viðjum kröfunnar um aðild að Evrópusambandinu“. Ísland vilji ekki aðild að Evrópusambandinu. 

Þetta kemur fram í skýrslu ráðherra um utanríkis- og alþjóðamál sem lögð var fram á þingi í dag. Alþingi samþykkti þingsályktun um aðildarumsókn að Evrópusambandinu árið 2009, en viðræðunum var slitið án samráðs við Alþingi á síðasta kjörtímabili. Þetta ýtti meðal annars undir stofnun Viðreisnar, samstarfsflokks Guðlaugs Þórs í ríkisstjórn.

Bæði Björt framtíð og Viðreisn settu framhald aðildarviðræðna við Evrópusambandið sérstaklega á oddinn í aðdraganda síðustu þingkosninga. Þeirri kröfu var hins vegar ekki fylgt eftir í stjórnarsáttmála flokkanna við Sjálfstæðisflokkinn. Þar skuldbinda allir þrír flokkarnir sig til að koma í veg fyrir að að þingmál um þjóðaratkvæðagreiðslu um aðildarviðræður við Evrópusambandið nái fram að ganga nema hugsanlega undir lok kjörtímabilsins. 

„Ísland sem hefur mikla hagsmuni í Evrópusambandinu en vill ekki gerast aðili að því“

Í skýrslu Guðlaugs Þórs um utanríkismál er fjallað um stöðu Íslands í Evrópu. Þar segir meðal annars:

„Nú, þegar umræðan hér á landi um viðskiptastefnuna er að mestu laus úr viðjum kröfunnar um aðild að Evrópusambandinu, er full þörf á að styrkja starf okkar innan EFTA og EES. EES-samningurinn hefur augljósa kosti fyrir ríki, eins og Ísland, sem hefur mikla hagsmuni í Evrópusambandinu en vill ekki gerast aðili að því. Samningurinn hefur virkað vel, bæði fyrir þau EFTA-ríki, sem eiga aðild að honum, og ESB.“

Fram kemur að nýta þurfi möguleika EES-samningsins til að hafa áhrif á mótun ákvarðana þegar þær eru á undirbúningsstigi hjá framkvæmdastjórn ESB og skoða betur allt ferlið þar til þær eru felldar í íslensk lög. „Samstarfið innan EFTA er grundvallarþáttur í viðskiptastefnu Íslands. EES-samningurinn og þátttakan í innri markaðinum gerir ekki aðeins íslenskum fyrirtækjum kleift að stunda starfsemi sína hindrunarlaust hvarvetna á Evrópska efnahagssvæðinu heldur hefur hann einnig auðveldað Íslendingum að afla sér menntunar eða leita sér starfa í öllum ríkjum EES, auk þess sem hann opnar möguleika fyrir íslenska vísinda- og fræðimenn til að taka þátt í rannsóknarstarfsemi með samstarfsaðilum hvaðanæva af Evrópska efnahagssvæðinu.“