Aldraðir og öryrkjar borga að minnsta kosti þrisvar sinnum meira í tannlæknakostnað en þeir myndu gera ef verðskrá Sjúkatrygginga Íslands fylgdi verðlagi, en hún hefur ekki verið uppfærð í 13 ár.
Þetta kemur fram í úttekt í nýjasta blaði Stundarinnar á stöðu tannlækningum lífeyrisþega. Þar kemur einnig fram að mun hærra hlutfall tekjulágra hættir við tannviðgerðir á Íslandi en öðrum Norðurlöndum.
Samkvæmt lögum um Sjúkratryggingar Íslands ber stofnuninni að borga fyrir 75% af kostnaði tannlækninga fyrir aldraða og öryrkja, en gjaldskráin sem hún miðar við var síðast uppfærð árið 2004.
Á myndinni að ofan sjást kostnaðarliðir, og við hlið þeirra tveir dálkar. Dálkurinn vinstra megin sýnir verðskrá Sjúkatrygginga Íslands, á meðan að hægri dálkurinn sýnir verðskrá barna sem samið var um 2013 við Tannlæknafélag Íslands, en ólíklegt er að nokkur tannlæknir myndi rukka lægra verð fyrir aðgerðir en sést á þeirri gjaldskrá.
Ef miðað er við hægri flokkinn sem lægsta hugsanlega verð tannviðgerða sést að í flestum kostnaðarliðum eru lífeyrisþegar að borga að minnsta kosti þrisvar sinnum hærra verð en þeir ættu.
Venjuleg skoðun kostar lífeyrisþega 3.660 krónur ef hann er rukkaður eftir verðskrá barna, en ef gjaldskrá SÍ fylgdi verðlagi ætti hún aðeins að kosta 1.249 krónur. Sömuleiðis myndi skoðun, röntgen mynd, deyfing og plastfylling á einum fleti tannar kosta 17.957 krónur í dag, en ætti að kosta 6.141 krónu samkvæmt viðmiðum Sjúkratrygginga.
Ef um væri að ræða róttækari aðgerð þar sem þyrfti að fá röntgen mynd af skemmdri tönn, svæðisdeyfa, draga tönnina út, koma fyrir tannplanta og smíða nýja postulínskrónu væri kostnaðurinn 240.494 krónur fyrir lífeyrisþega, en ætti í rauninni að vera aðeins 81.506.
Það sést langar leiðir að þótt ríkið borgi aðeins skertan hluta af kostnaði aðgerða, þá kosti það hið opinbera mun meira þegar lífeyrisþegar hafa ekki efni á ódýrari fyrirbyggjandi aðgerðum. Plastfylling á einum fleti kostar hið opinbera 4.042 krónur, á meðan að heilgómasett með tannsmíði kostar ríkið 84.863 krónur.
Vandinn er hins vegar sá að öryrkjar og aldraðir búa margir við fátækt, eins og Stundin hefur ítrekað fjallað um, og hafa því sjaldan efni á reglubundnu eftirliti hjá tannlæknum.
Stundin ræddi meðal annars við konu sem lifir á örorkubótum og hefur ekki haft efni á tannviðgerð, þrátt fyrir að vera með skemmdar tennur. Ástandið á tennunum hennar litar líf hennar. „Þetta hefur alveg ömurleg áhrif á líf mitt,“ segir hún. „Ég forðast félagslegar aðstæður með fólki sem er ekki í mínum innsta hring; mér finnst jafnvel ömurlegt að mæta í þessu ástandi í fjölskylduboð. Allar myndirnar sem til eru af mér eru gamlar, því ég vil aldrei vera með í myndatökum.“
Athugasemdir