Agnar Tómas Möller, framkvæmdastjóri sjóða hjá GAMMA, segir umræðuna um innflæðishöft Seðlabankans litast af því að menn fari í skotgrafir í stað þess að ræða kosti og galla þess að höftunum sé beitt. 

Stundin fjallaði um innflæðishöftin á dögunum og háværa gagnrýni fólks úr fjármálageiranum, meðal annars stjórnenda GAMMA, sem telja höftin leiða til lakari vaxtakjara og draga úr verðmætasköpun og hvetja eindregið til þess að þeim verði aflétt. 

Í umfjöllun Stundarinnar var meðal annars rætt við Gylfa Magnússon, formann bankaráðs Seðlabankans og dósent í fjármálum við viðskiptafræðideild Háskóla Íslands, sem telur innflæðishöftin mikilvæg til að tempra innflæði erlends skammtímafjármagns sem leitar til landsins vegna vaxtamunarskipta og spákaupmennsku vegna gengishreyfinga. „Í ljósi þess hve slæma reynslu við höfum af óheftu innflæði erlends skammtímafjármagns þykir mér nánast grátlegt að einungis tíu árum eftir hrun séu farnar að heyrast raddir sem vilja endurtaka leikinn,“ sagði Gylfi. „Það bendir til þess að mjög hratt fenni yfir reynsluna frá fyrsta áratug aldarinnar.“

Agnar Tómas hjá GAMMA segist sjálfur ekki hafa talað fyrir því að engar takmarkanir séu á fjármagnsflutningum til landsins. Hann er sammála því að mikilvægt sé að tempra innflæði skammtímafjármagns. „En umræðan um innflæðishöftin, t.d. með ummælum Gylfa Magnússonar um að þeir sem gagnrýni innflæðishöftin hafi „ekkert lært af hruninu“ og vilji hætta á að það endurtaki sig, litast af því að menn eru komnir aðeins í skotgrafirnar í stað þess að ræða kosti og galla haftanna,“ segir Agnar. 

Hann segist hafa bent á að núverandi útfærsla haftanna sé of stíf og telur löngu tímabært að breyta henni. „Ég get til að mynda alveg fallist á það að hefta hér fjárfestingu í skammtímaskuldaskjölum, þ.e. svokölluð „vaxtamunarviðskipti“, á meðan ég tel á móti að ætti að afnema með öllu höft á fjárfestingar erlendra aðila í lengri tíma skuldabréfum, einkum til fyrirtækja. Þær ástæður sem gefnar voru fyrir að setja á mjög stíf fjármagnshöft á allar skuldabréfafjárfestingar erlendra aðila fyrir tveimur árum hafa allar breyst mjög, auk þess sem vaxtamunur hefur minnkað talsvert.“ 

Mynd: Davíð Þór

Hann tekur sem dæmi að langtíma raunvaxtamunur Íslands við Bandaríkin hafi farið úr um 2,6% við setningu haftanna júní 2016 í um um 0,85% í dag, og skammtímavaxtamunur úr um 5,5% í 1,5% miðað við 2 ára bandarísk ríkisskuldabréf. „Það er því lítið t.d. fyrir bandaríska skuldabréfafjárfesta að sækja hér nema í langtíma fjárfestingar vegna hugsanlegrar trúar þeirra á íslenska hagkerfinu – en í því sambandi má nefna að mikill hluti þeirra fjárfesta sem hafa fjárfest hér undanfarin ár eru bandarískir sjóðir.“

Agnar segir að auk þess sé mikil skekkja í eignasamsetningu lífeyrissjóða sem hafi flutt gríðarlega fjármuni erlendis og muni eflaust halda því áfram. „Nú þegar hægir á íslenska hagkerfinu væri mjög æskilegt að fá meira af langtíma fjármagn til landsins til að mæta þeirri þróun og styðja við íslenskt efnahagslíf í stað íslenskra lífeyrissjóða. Í því ljósi má benda á að samkvæmt nýjustu tölum frá Seðlabankanum hefur samanlagt innflæði erlendra aðila í hlutabréf og skuldabréf á þessu ári verið ekkert, og fjárfesting erlendra aðila í innlendum skuldabréfum (með gjaldaga árið 2022 og síðar) hefur staðið í stað frá apríl 2016, þ.e. fyrir setningu innflæðishaftanna.“