Mynd: xs.is

Helga Vala Helgadóttir, frambjóðandi Samfylkingarinnar í Reykjavík, hringdi í Steinunni Þóru Árnadóttur, þingkonu Vinstri grænna, og bað hana afsökunar á að hafa ekki gripið inn í vegna tilburða Brynjars Níelssonar, þingmanns Sjálfstæðisflokksins, gagnvart henni á fundi Siðmenntar með fulltrúum stjórnmálaflokka í gær. 

Á fundinum sagðist Brynjar vera skotinn í Steinunni, hallaði sér upp að henni meðan hún talaði og spurði hvort hann mætti kyssa hana. 

Bjarni Jónsson, framkvæmdastjóri Siðmenntar sem stýrði fundinum, tjáir sig um atvikið á Facebook og segist hafa upplifað „ofbeldi“ og „kynferðislega áreitni“. Honum hafi orðið verulega brugðið og sjái eftir því að hafa ekki tekið harðar á framgöngu Brynjars.  

Hefði átt að stöðva Brynjar

„Ég var á þessum fundi og þetta var algjörlega ömurlegt,“ sagði Helga Vala í kosningaþætti Stöðvar 2 í kvöld.

„Ég hafði samband við Steinunni í gær, því ég fann mig knúna til að biðja hana afsökunar á að hafa ekki stigið fram og beðið manninn um að hætta. Því þetta var ekki í eina skiptið sem hann kom fram við hana með þessum hætti. Hann bað hana um að kyssa sig en hann var líka endalaust að segja henni hvað hann væri skotinn í henni og eitthvað – ofsa fyndinn! – en því miður á var þetta alveg ótrúlega ósmekklegt.“

„Ég fann mig knúna til að biðja hana
afsökunar á að hafa ekki stigið fram
og beðið manninn um að hætta“

Aðrir frambjóðendur tóku undir þetta, en Sigríður Andersen, fulltrúi Sjálfstæðisflokksins, vildi ekki gera mikið úr atvikinu. 

Hún sagði að sér hefði fyrst verið brugðið þegar hún las frétt um málið. Svo hefði hún hins vegar horft á myndbandið. 

Sigríður Andersenstarfandi dómsmálaráðherra og frambjóðandi Sjálfstæðisflokksins

Mynd: xd.is

„Þetta var nú ekki eins og ég hafi ímyndað mér heldur var það augljóst að hann var bara innilega sammála henni Steinunni Þóru um það sem hún var að ræða þarna, og setur þetta svona fram, sem er nú ekki skemmtilegt,“ sagði Sigríður. „Þetta er nú ekki boðlegt að mínu mati, sérstaklega við svona aðstæður, við erum að ræða háalvarleg mál, kosningamál.“ 

Sigríður lagði áherslu á að Brynjar hefði beðist afsökunar. „Ég sá ekki betur en hann hefði beðist afsökunar, ég held hann hafi beðið hana afsökunar og gert það sjálfur strax í dag þegar hann sá hvaða viðbrögð þessi ummæli vöktu sem maður hlýtur að skilja.“

„Partur af pólitískri umræðu dagsins í dag“

Svandís Svavarsdóttir, þingkona og frambjóðandi Vinstri grænna, brást við orðum Sigríðar og sagði að sér þætti með ólíkindum að það þyrfti fjölmiðlaumfjöllun til að Brynjar áttaði sig á því að þarna hefði hann farið mjög hressilega yfir mörk þess sem eðlilegt er, ekki aðeins í pólitískri umræðu heldur í opinberu rými almennt.

Svandís Svavarsdóttirþingkona og frambjóðandi Vinstri grænna

Mynd: Pressphotos

„Og það er einmitt þetta sem #metoo-byltingin gengur út á, þar sem konur stíga fram og segja frá því að þær hafi orðið fyrir kynferðislegri áreitni á furðulegustu stöðum í samfélaginu. Það að við skulum sjá fulltrúa feðraveldisins fara fram með þessum hætti í beinni útsendingu, það bara sýnir okkur að þessi umræða er sannarlega mikilvæg og þess virði, og hún er partur af pólitískri umræðu dagsins í dag. Þetta sýnir líka að Sjálfstæðisflokkurinn þarf að skoða sinn málflutning og sína hegðun í þessum málaflokki.“

Hér greip Sigríður fram í fyrir Svandísi. „Þetta hefur nú ekkert með Sjálfstæðisflokkinn að gera,“ sagði hún. Sem kunnugt er er Brynjar Níelsson þingmaður Sjálfsætðisflokksins og gegndi um nokkurra mánaða skeið formennsku í stjórnskipunar- og eftirlitsnefnd fyrir hönd stjórnarmeirihlutans. Hann er í öðru sæti á lista flokksins í Reykjavíkurkjördæmi suður. 

„Afsökunarbeiðni dónans“

Þegar Þórhildur Sunna var innt eftir viðbrögðum sagði hún að ef framkoman hefði verið grín hjá Brynjari væri húmorinn mjög ósmekklegur. Atvikið og viðbrögð Brynjars væru lýsandi fyrir það sem konur þyrftu sífellt að þola.

„Þetta er auðvitað mjög lýsandi fyrir það sem við lendum ítrekað í, að það sé verið að „gefa okkur undir fótinn“ í gríni… og ef við tökum því ekki nógu vel þá erum við bara alltof tilfinningasamar.“ Sagði Þórhildur að afsökunarbeiðni Brynjars væri „þessi tíbíska afsökunarbeiðni dónans sem áttar sig ekki á að hann þurfi að taka ábyrgð á eigin gjörðum. Hann segir, ég biðst afsökunar ef ég móðgaði einhvern í stað þess að segja: ég hagaði mér eins og fífl og biðst afsökunar á því.“

„Ef við tökum því ekki nógu vel þá
erum við bara alltof tilfinningasamar“

Þegar RÚV fjallaði um atvikið á fundinum í dag gerði Brynjar lítið úr málinu og sagði hegðun sína ekki hafa verið óviðeigandi. „Er öll kímnigáfa á þessu landi dauð?“ sagði hann og bætti við: „Ef hún upplifir þetta eitthvað óviðeigandi þá talar hún bara um það við mig og þá biðst ég afsökunar á því, það var auðvitað ekki tilgangurinn. Bara að taka undir það sem hún var að segja. En hún talar bara við mig sjálf, ef menn vilja nota svona lagað í kosningabáráttu þá gera þeir það.“ Jafnframt kvartaði Brynjar undan því að umræðan væri ofstækisfull. 

Segist hafa upplifað ofbeldi

Bjarni Jónsson, framkvæmdastjóri Siðmenntar, var fundarstjóri á fundinum þar sem atvikið átti sér stað. Hann lýsir atvikinu með eftirfarandi hætti á Facebook: 

Mynd: Af vef Siðmenntar

Ég upplifði nokkuð nýtt í gærkveldi sem ég hefði gjarnan vilja vera án. Ég var fundastjórinn á þessum fundi. Þegar Brynjar spyr hvort hann megi kyssa Steinunni Þóru upplifði ég ofbeldi sem ég hafði hingað til bara lesið um. Kynferðislega áreitni með ófyrirleitinni spurningu. Í þeirri stöðu hefði ég líklega átt að bregðast öðruvísi við en ég gerði en sjokkið sem ég upplifði gerði það að verkum að minna varð úr andmælum. Ég eiginlega lamaðist, en það var auðvitað Steinunn Þóra sem varð fyrir ofbeldinu, ekki ég. Konur hafa á undanförnum vikum opnað fyrir umræðu um margvíslegt ofbeldi sem þær verða fyrir og það eru karlmenn sem beita því. Ég læt orð Þórdísar Elvu Þorvaldsdóttur úr grein hennar „Áskorun um #strákahitting“ vera lokaorðin: „Ég vil að karlar tali sín á milli um hvað þeir, persónulega, geti gert til að draga úr ofbeldi gegn konum.“

Skilur að sumum hafi þótt kersknin óviðeigandi

Eftir að málið hafði vakið hörð viðbrögð í fjölmiðlum og á samfélagsmiðlum birti Brynjar eftirfarandi stöðuuppfærslu á Facebook: 

Hvað maður segir og gerir tekur oftast mið af eigin veruleika. Mér varð á á pólitískum fundi í gær að lýsa yfir ánægju með málflutning Steinunnar Þóru með því að spyrja hana hvort ég mætti kyssa hana. Með þeim hætti var ég að slá á létta strengi og hélt að öllum væri ljóst að ekkert annað lægi að baki. Hins vegar eftir á að hyggja mátti mér vera ljóst, sérstaklega í ljósi umræðunnar í samfélaginu, að þetta kynni sumum að finnast óviðeigandi. Þegar ég vissi að Steinunni Þóru hefði fundist þetta óþægilegt hafði ég strax samband við hana og baðst velvirðingar á þessum orðum mínum. Segja má að þessi kerskni hafi verið misheppnuð sem ég biðst velvirðingar á og mun örugglega læra af.

Skömmu seinna birti hann aðra stöðuuppfærslu og gerði að gamni sínu:

Jæja, maður hefur lagt sitt af mörkum undanfarnar vikur til að útvega efni í Skaupið. Kannski að einhver virði þá viðleitni í kjörklefanum.