Björgunarsveitarfólk hefur í áraraðir verið fyrsta viðbragð í Öræfunum en næsta sjúkrabíl hefur verið að finna á Kirkjubæjarklaustri í um það bil 45 mínútna fjarlægð og síðan á Höfn í Hornafirði. Frá árinu 2023 hefur sjúkrabíll verið starfræktur í Öræfunum yfir sumartímann. Rannsóknarnefnd samgönguslysa hefur lagt til að heilsársviðbragð verði á svæðinu. Írisi Ragnarsdóttur Pedersen og Árna Stefáni Haldorsen björgunarsveitarfólk og íbúum í Öræfunum þykir jákvæð þróun að fá sjúkrabíl allt árið en segja vandamálið vera vegina.
Þrátt fyrir fyrirhugaðar úrbætur þýða þær ekki að alvarlegum slysum muni endilega fækka. Íris og Árni segja að það þurfi að gera veginn um svæðið öruggari, en samkvæmt tölum frá Vegagerðinni keyra um 1.850 bílar á dag að meðaltali í Öræfunum en til samanburðar var meðaltalið rúmlega 400 bílar á dag árið 2010. „Hérna er vegurinn jafnbreiður og hann var þegar hringvegurinn var gerður 1974,“ segir Íris.
Árni segir að það hafi verið …
Athugasemdir (3)
Ferðamannalandið Ísland
Baðstaður veldur klofningi í Önundarfirði
Kvörtuðu undan neyð og komust í álnir
Fyrst borgaði ríkið stíga – svo rukkuðu landeigendur
Þetta bílastæði kostar þúsund krónur
Haldið í biðstöðu síðustu sjö ár
Ég á yndislegar minningar úr Öræfunum frá því ég var þar í sveit (kúreki) og sumrum unglingsáranna eyddi ég við brúarsmíði á Skeiðarársandi í Öræfunum, í þessari ægifögru sveit. Þessar fréttir af hörmulegum slysum á Suðurlandsveginum hryggja mig mjög og varpa skugga á yndislegar minningar úr sveitinni undir Öræfajökli.
Eins og segir í viðtalinu: „Ætlum við að halda áfram að láta þetta gerast þegar vandamálið er frekar augljóst? Vegirnir eru alltof mjóir og við erum með of margar einbreiðar brýr enn þá.“ „Við fáum sjúkrabíla og það er frábært en það mun samt ekki koma í veg fyrir slysin. Vandinn er vegirnir“.
Umferðin á Suðurlandsveginum hefur margfaldast á rúmum áratug vegna fjölgunar ferðamanna. Í dag eru taldir 1850 bílar á dag en voru 400 bílar á dag 2010. Umferðin er orðin margfalt meiri um mjóa vegina en staðlar gera ráð fyrir að vegirnir beri. Slysatíðnin er óbærilega há vegna þessa. Frá 2014-2024 létust eða slösuðust alvarlega 107 manns á Suðurlandsveginum, bara í Öræfunum. Vegirnir hafa verið nánast óbreyttir í rúma hálfa öld frá því Skeiðarársandur var brúaður.
Ef miðað er við spár um fjölgun ferðamanna á næstu árum má vænta þess að ferðamannafjöldinn tvöfaldist á næsta rúma áratug. Ef endurnýja ætti Suðurlandsveg þannig að hann þyldi þessa umferð myndi það kosta hundruð milljarða króna. Sá gríðarlegi peningur er ekki til í dag og þeir fjármunir sem þyrfti í vegagerð til að anna þessari miklu og hröðu fjölgun ferðamanna verða aldrei til, upphæðin er þvílík.
Eina raunhæfa og ásættanlega lausnin er að hægja á þessari öru og stjórnlausu fjölgun ferðamanna. Undanfarinn rúman áratug hefur fjölgun ferðamanna per íbúa verið 5 sinnum meiri en í nokkru öðru Norður-Evrópulandi. Innviðir landsins, vegir, fasteignamarkaður og fleiri innviðir ráða alls ekki við þessa öru fjölgun og öll þenslan og innviðaskuldir þessu tengd kyndir svo undir verðbólguna.
Á meðan Ísland nýtur mikilla vinsælda meðal ferðamanna og gistirými virðist alltaf nægt, þá ræður afkastageta Keflavíkurflugvallar (ISAVIA) mestu um fjölda ferðamanna. ISAVIA er í eigu íslenska ríkisins. Stjórnvöld ættu því að geta haft eitthvað að segja um stækkun og afkastagetu flugvallarins. Hagnaður af rekstri flugstöðvarinnar og meira til hefur hingað til runnið í fjárfestingar til að auka afkastagetu flugvallarins. Ef hægt væri á vexti flugvallarins gæti flugstöðin skilað árlegum arði í ríkiskassann sem næmi meiru en hækkuninni á veiðigjaldi sjávarútvegarins sem mikið var þrefað um á Alþingi í mestallt sumar. Aur sem mætti nota í endurbætur á Suðurlandsvegi. ISAVIA hefur oft gefið út spár um ferðamannafjölda, en í raun eru það framkvæmdir ISAVIA við aukningu afkastagetu flugvallarins sem að mestu ráða ferðamannafjöldanum (sem auðvitað passar svo við spárnar). Réttara væri því að tala um áætlanir ISAVIA um afkastagetu og ferðamannafjölda frekar en spár.
Mjög brýnt er að ríkisstjórnin marki sér stefnu til lengri tíma um fjölgun ferðamanna þar sem tekið er mið af áhrifum hratt fjölgandi fjölda ferðamanna á alla innviði, t.d. fasteignamarkað, þenslu á byggingamarkaði, samgöngukerfi, skólakerfi (fólksfjölgun, börn erlendra starfsmanna), heilbrigðiskerfi, löggæslu, áhrif þenslu á verðbólgu o.fl.