Þessi grein birtist fyrir rúmlega 2 mánuðum.

Þekking

Dauðsföllum vegna ofneyslu loks tekið að fækka

Breytt nálgun á fíknisjúkdóma er talin geta skýrt ástæður þess að dauðsföllum vegna ofneyslu hefur fækkað hratt í Bandaríkjunum síðustu mánuði.

30. september 2024 · 07:28

Sunna Ósk Logadóttir

sunna@heimildin.is

Dauðsföllum vegna of stórra skammta lyfja eða fíkniefna í Bandaríkjunum hefur fækkað umtalsvert samkvæmt greiningum á heilbrigðisgögnum á landsvísu. Ekki hafa færri látist úr ofskömmtun í þrjú ár. Vonast er til að skýringin felist í að loks hafi eitthvað áunnist í baráttunni gegn fíkniefnafaraldrinum í landinu. Í frétt CNN er þó tekið fram að dauðsföllin eru enn fleiri en þau voru fyrir kórónuveirufaraldurinn.

Dauðsföllum vegna of stórra skammta fjölgaði þegar í upphafi faraldursins og náði hámarki um hann miðjan. Andlátin voru 30 prósent fleiri árið 2020 en 2019 og átti þeim enn eftir að fjölga um 16 prósent árið 2021. En í lok árs í fyrra var þeim tekið að fækka og hefur sú þróun haldið áfram það sem af er ári.

Árið 2019 létust um 71 þúsund manns eftir að taka of stóran skammt í Bandaríkjunum. Á einu ári, nú frá apríl í fyrra og til aprílloka í ár, voru dauðsföllin um 101 þúsund. Þau voru um 10 prósentum færri en tólf mánuðina þar á undan.

Í frétt CNN er haft eftir sérfræðingum Bandarísku smitsjúkdómastofnunarinnar að fækkunin sé að mestu tilkomin vegna þess að færri hafi tekið of stóran skammt af hinu sterka lyfseðilsskylda fentanyl. Séu þessi tvö tólf mánaða tímabil borin saman kemur í ljós að dauðsföllum vegna fentanyls hafði fækkað um 20 prósent. Þau eru hins vegar enn þá stærsta dánarorsökin þegar kemur að of stórum skömmtum.

Breytt nálgun

Sérfræðingar segja vissulega ánægjulegt að tilfellum hafi fækkað en minna á að þau séu enn miklu fleiri en fyrir faraldurinn. Þá minna þeir sérfræðingar sem CNN ræðir við á að koma hefði átt í veg fyrir flest þessara dauðsfalla.

Engin ein ástæða er talin liggja að baki fækkuninni en flestir vilja meina að hún tengist gríðarlega umfangsmiklu allsherjarátaki og vitundarvakningu sem heilbrigðisstarfsfólk og aðrir sem hafa látið sig málið varða hafa staðið að. Þar hefur, að sögn lækna, breytt nálgun skipt sköpum. Loks sé farið að líta á fíkn sem lýðheilsumál og skaðaminnkandi úrræði gerð aðgengilegri. Þá hafi aðgengi að lyfinu naloxone batnað en það er notað þegar þörf er á tafarlausri neyðarmeðferð vegna ofneyslu ópíóða.

Kjósa

Hvernig finnst þér þessi grein? Skráðu þig inn til að kjósa.

Deila

Athugasemdir

Skráðu þig inn til að skrifa athugasemd eða kjósa.

Allar athugasemdir eru ábyrgð á þeirra sem þær skrifa. Heimildin áskilur sér rétt til að fjarlægja ærumeiðandi og óviðeigandi athugasemdir. Hægt er að láta vita af athugasemdum með því að smella á Tilkynna.

Mest lesið

ViðtalVindorka á Íslandi

„Ég kæri mig ekki um að sveitin mín sé eyðilögð“

Í sjö ár hefur Steinunn M. Sigurbjörnsdóttir háð margar orrustur í baráttu sinni gegn vindmyllum sem til stendur að reisa allt umhverfis sveitina hennar. Hún hefur tapað þeim öllum. „Ég er ekki búin að ákveða hvort ég hlekki mig við jarðýturnar, það fer eftir því hvað ég verð orðin gömul,” segir hún glettnislega. En þó með votti af alvöru. Hún ætli að minnsta kosti ekki að sitja hjá og „horfa á þetta gerast”.

Fréttir

Dæmd fyrir að bana sjúklingi sínum

Steina Árnadóttir hefur verið dæmd fyrir að bana sjúklingi sínum.

Á vettvangi

Óléttur hjúkrunarfræðingur tekinn hálstaki

Þær eru kýldar og teknar hálstaki. Kynferðisleg áreitni gagnvart starfsfólki bráðamóttökunnar er algengt. „Algengara en við tölum um,“ segir hjúkrunarfræðingur. Starfsfólk á vaktinni hefur verið lamið, það er káfað á því og hrækt á það. Hótanir sem starfsfólk verður fyrir eru bæði um líflát og nauðganir. Í sumum tilvikum er ofbeldið það alvarlegt að starfsfólk hefur hætt störfum eftir alvarlegar árásir.

Á vettvangi

Góðum hjúkrunarfræðingi þarf að þykja vænt um fólk

Ellen Björnsdóttir hefur starfað á bráðamóttökunni nær hálfa öld. Eftir erfið mál hefur hún þurft að fara afsíðis til að gráta, en segir að það sé hluti af starfinu: „Þegar maður hættir að finna til með fólki, þá á maður að hætta.“ Sú stund er alls ekki komin.“

Fréttir

Stofnandi Viðreisnar segir ólíklegt að flokkurinn vilji starfa með Miðflokknum

Formenn þeirra flokka sem komust á þing gengu á fund forseta fyrr í dag. Líklegt þykir að Kristrún Frostadóttir, formaður Samfylkingarinnar, hljóti stjórnarmyndunarumboðið. Benedikt Jóhannesson, stofnandi og fyrrverandi formaður Viðreisnar, segir ólíklegt að Viðreisn eða Samfylkingin vilji starfa með Miðflokknum.

Viðskipti

Samherjafjölskyldan stækkar hlut sinn í Högum

Fjárfestingafélag sem er í eigu Samherjafjölskyldunnar hefur aukið við hlut sinn í Högum, sem reka Bónus, Hagkaup, Olís og fleiri verslanir.

Mest lesið

Mest lesið í vikunni

Vísbending

Gylfi Magnússon

Verstu mistök Íslandssögunnar

Gylfi Magnússon, prófessor við viðskiptafræðideild HÍ, skrifar um verstu mistök Íslandssögunnar í nýjasta tölublaði Vísbendingar. „Íslendingar hafa auðvitað gert alls konar mistök sem þjóð og þurft að súpa seyðið af því.“ En hver eru þau verstu?

Vindorkumál

Ný ógn við haförninn rís á Íslandi

Hafernir falla blóðugir og vængjalausir til jarðar í vindorkuverum Noregs sem mörg hver voru reist í og við búsvæði þeirra og helstu flugleiðir. Hættan var þekkt áður en verin risu og nú súpa Norðmenn seyðið af því. Sagan gæti endurtekið sig á Íslandi því mörg þeirra fjörutíu vindorkuvera sem áformað er að reisa hér yrðu á slóðum hafarna. Þessara stórvöxnu ránfugla sem ómæld vinna hefur farið í að vernda í heila öld.

Vettvangur

Kosningavaka Miðflokksins: Ungir karlmenn, MAGA og fyrstu tölur

Blaðamaður Heimildarinnar var viðstaddur kosningavöku Miðflokksins í Valsheimilinu í gærkvöldi. Þar var saman kominn mikill fjöldi ungmenna, einkum karlkyns. „Ég veit ekki hvort að Sigmundur Davíð er anti-establisment, en ég trúi því að hann ætli aðeins að hrista upp í hlutunum,“ sagði einn gesturinn, sem bar rauða MAGA-derhúfu.

Pistill

Jón Trausti Reynisson

Val og vandi Þorgerðar Katrínar

Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir í Viðreisn er í dag hornsteinninn í íslenskum stjórnmálum. Hún getur í dag myndað draumaríkisstjórn hægri manna, en það getur markað fráfall flokksins hennar.

ÚttektAlþingiskosningar 2024

Fólkið sem nær kjöri - samkvæmt þingmannaspá

Þingmannaspá dr. Baldurs Héðinssonar og Heimildarinnar byggir á fylgi framboða á landsvísu í nýjustu kosningaspá Heimildarinnar, auk þess sem tillit er tekið til styrks framboða í mismunandi kjördæmum. Framkvæmdar eru 100 þúsund sýndarkosningar þar sem flökt er á fylgi og fyrir hverja niðurstöðu er þingsætum úthlutað, kjördæma- og jöfnunarþingsætum.

Fréttir

Ný könnun: Flestir vilja Viðreisn og Samfylkingu í næstu ríkisstjórn

Aðeins um fjórtán prósent stuðningsfólks Viðreisnar vill sjá Sjálfstæðisflokkinn í næstu ríkisstjórn. Kjósendur flokksins vilja frekar sjá samstarf með Samfylkingu að loknum kosningum. Stuðningsfólk Samfylkingar vill sömuleiðis flest sjá Viðreisn í stjórn með sínum flokki.

Mest lesið í mánuðinum

Afhjúpun

Leyniupptaka lýsir vinargreiða og hrossakaupum Bjarna og Jóns

Sonur og viðskiptafélagi Jóns Gunnarssonar þingmanns fullyrðir í upptökum sem teknar voru af manni sem sagðist vera fjárfestir að Jón hafi samþykkt beiðni Bjarna Benediktssonar um að þiggja sæti á lista gegn því að Jón komist í aðstöðu til veita veiðileyfi til Hvals hf. Það verði arfleifð Jóns að tryggja Kristjáni Loftssyni nánum vini sínum leyfið. Það sé hins vegar eitthvað sem eigi að fara leynt.

Viðtal

„Hann sagðist ekki geta meir“

„Ég gat ekki bjargað barnabarninu mínu. En ef það verður til þess að ég geti kannski bjargað einhverjum, þó ekki nema einu barni, þá vil ég segja sögu okkar,“ segir Þórhildur Helga Þorleifsdóttir kennsluráðgjafi. Sonarsonur hennar, Patrekur Jóhann Kjartansson Eberl, fannst látinn miðvikudaginn 12. maí 2021, aðeins fimmtán ára gamall. Hann hafði svipt sig lífi.

Fréttir

Þórdís Kolbrún afskrifaði Gunnar Smára á opnum fundi

Gunnar Smári Egilsson, frambjóðandi Sósíalista, segir mestu ógn Íslendinga vera að styðja Úkraínumenn gegn innrás Rússa og fullyrðir að „vel mætti enda stríðið“. Þórdís Kolbrún Reykfjörð Gylfadóttir brást illa við hugmyndum hans.

FréttirKynferðisbrot

Myndir af neyðarmóttöku sendar áfram: „Ekki myndir sem ég vildi sjá af sjálfri mér“

Lögreglu var heimilt að senda myndir sem teknar voru af Guðnýju S. Bjarnadóttur á neyðarmóttöku fyrir þolendur kynferðisofbeldis á verjanda manns sem hún kærði fyrir nauðgun. Þetta er niðurstaða Persónuverndar. Guðný segir ótækt að gerendur í kynferðisafbrotamálum geti með þessum hætti fengið aðgang að viðkvæmum myndum af þolendum. „Þetta er bara stafrænt kynferðisofbeldi af hendi lögreglunnar.“

Viðtal

Mögulegt að hætta að vinna um fimmtugt

Georg Lúðvíksson, sem hefur unnið við heimilisfjármál og fjármálaráðgjöf um árabil, segir að með reglulegum sprnaði frá þrítugu geti meðaltekjufólk hætt að vinna um fimmtugt, en það fari þó eftir aðstæðum. Ef spara á til langs tíma þá hafi það sögulega reynst best að fjárfesta í vel dreifðu verðbréfasafni. Grundvallarreglan er einfaldlega að eyða minna en maður aflar.

Á vettvangi

„Við mætum í vinnuna til þess að sigra“

Kona sem situr á biðstofu með fleira fólki er að greinast með heilaæxli og það þarf að tilkynna henni það. En það er enginn staður sem hægt er að fara með hana á, til að ræða við hana í næði. Í annan stað er rætt við aðstandendur frammi, fyrir framan sjálfsalann en þá fer neyðarbjallan af stað og hamagangurinn er mikill þegar starfsfólkið hleypur af stað. Í fjóra mánuði hefur blaðamaður verið á vettvangi bráðamóttökunnar á Landspítalanum og fylgst með starfinu þar.