Ballettskóli konunglega leikhússins í Kaupmannahöfn var stofnaður árið 1771, sama ár og Konunglegi ballettinn var formlega stofnaður. Ballettflokkurinn hafði þó starfað frá árinu 1748 en það ár hófst starfsemi Konunglega leikhússins við Kóngsins Nýjatorg. Ballettinn er hátt skrifaður í ballettheiminum og nýtur þar bæði virðingar og álits. Margir þekktir dansarar hafa gegnum árin stigið sín fyrstu spor í Ballettskólanum og síðan fengið fast starf við Konunglega ballettinn, þekktastur í þeim hópi er vafalítið August Bornonville (1805 – 1879).
Skólinn og leikhúsið hafa alla tíð verið nátengd og skólinn hefur alla tíð haft aðsetur í húsakynnum leikhússins við Kóngsins Nýjatorg. Nemendur eru teknir inn í Ballettskólann að undangengnum umfangsmiklum inntökuprófum. Skólinn er með bekkjakerfi, frá 0. – 9. bekkjar ásamt þriggja ára reynslutímabili. Frá og með öðru ári getur nemendum verið vísað úr skólanum standist þeir ekki þær kröfur sem gerðar eru til þeirra.
Ballettskólinn er jafnframt grunnskóli, sá hluti er kallaður Læseskolen, um langt árabil hefur N. Zahles skólinn í Kaupmannahöfn annast hina hefðbundnu grunnskólakennslu. Skólinn er rekinn með fjárstyrk frá ríkinu auk skólagjalda nemenda. Danska námseftirlitsstofnunin (Styrelsen for Undervisning og Kvalitet) hefur eftirlit með bóknáminu sem fram fer í skólanum, en ekkert eftirlit er með ballettkennslunni.
Kusk á glansmyndina
Haustið 2023 birti dagblaðið Politiken langan greinaflokk um Ballettskóla Konunglega leikhússins, sem blaðamenn höfðu unnið að um langt skeið. Í greinaflokknum birtust viðtöl við 30 fyrrverandi nemendur ballettskólans en samtals ræddu blaðamennirnir við 48 einstaklinga, nemendur og foreldra. Rétt er að geta þess að umfjöllunin sneri eingöngu að ballettskólanum en ekki hinu hefðbundna grunnskólanámi í Læseskolen. Greinaflokkur Politiken vakti mikla athygli og um hana var fjallað í nær öllum dönskum fjölmiðlum. Ballettskólinn hefur iðulega verið sveipaður einskonar dýrðarljóma en yfir þessari umfjöllun var enginn dýðarljómi, heldur dökkt ský.
Líkamleg og andleg vanlíðan
Eins og áður sagði byggði umfjöllun Politken á viðtölum við fjölmarga fyrrverandi nemendur sem voru í skólanum á árunum 2010 – 2020 og einnig foreldra og aðstandendur nemenda.
Meðal þeirra sem rætt var við er Klara Maj Stockmarr, hún var í skólanum frá 11 til 14 ára aldurs, hún er 24 ára í dag. Hún lýsti því í viðtalinu að sér og öðrum, nemendum allt niður í 9 ára aldur hefði sífellt verið skipað að léttast, þótt allir í hópnum hafi verið grannir, sumir allt of grannir. „Ég fór að æfa sífellt meira, hljóp, hjólaði og synti, allt til að geta uppfyllt kröfur kennaranna og skólastjórans,“ sagði Klara Maj Stockmarr. 17 þeirra fyrrverandi nemenda, meirhlutinn stúlkur, sem Politiken ræddi við greindu frá því að þeir hefðu, meðan á náminu stóð og allar götur síðan glímt við átröskun, þar á meðal áðurnefnd Klara Maj Stockmarr. Veran í skólanum hefur einnig leitt til þess að margir úr hópnum hafa þurft að leita til geðlækna til að ná tökum á lífi sínu, eins og Klara Maj Stockmarr komst að orði.
Margar stúlknanna og sumir drengjanna (þeir er ætíð miklu færri í skólanum) lýstu því hvernig þau hefðu nánast svelt sig heilu og hálfu dagana til að uppfylla kröfur kennaranna. Og í mörgum tilvikum dugði það ekki til og þeim neitað um að halda áfram náminu. Ballettmeistarinn, yfirmaður Ballettskóla Konunglega leikhússins fylgist grannt með nemendum á efri stigum skólans og þeim sem skara fram úr er gjarna boðin staða í ballettflokknum að námi loknu.
Kvartanir og ábendingar báru engan árangur
Mörgum foreldrum blöskraði sú breyting sem orðið hafði á börnunum þegar þau komu heim í leyfi. Og sömuleiðis lýsingum þeirra á framkomu kennaranna og stjórnenda skólans. Margir foreldrar höfðu samband, ýmist símleiðis eða með bréfaskrifum, við skólann en fengu ætíð lítil eða engin svör. Margir foreldrar hikuðu einnig við að kvarta. „Ég var viss um að ef ég kvartaði myndi það bitna á dóttur minni,“ sagði móðir sem Politiken ræddi við.
Stjórn Konunglega leikhússins fyrirskipaði rannsókn
Í kjölfar umfjöllunnar Politiken síðastliðið haust, og í kjölfarið fleiri fjölmiðla, beindi Kasper Holten leikhússtjóri Konunglega leikhússins, og æðsti yfirmaður ballettskólans, því til stjórnar leikhússins, að fram færi rannsókn á kennsluháttum ballettskólans og starfsemi hans. Stjórnin fól í framhaldinu lögfræðistofunni Horten að annast rannsóknina og skila skýrslu að rannsókn lokinni. Lögfræðistofan fékk skipun um að vinna hratt og skýrslan barst stjórn leikhússins fyrir skömmu.
Kolsvört skýrsla
Í stuttu máli staðfestir rannsókn lögfræðistofunnar Horten allt sem fram kom í umfjöllun Politiken og er áfellisdómur yfir skólanum og stjórnendum hans. Í skýrslunni eru jafnframt settar fram 40 ábendingar um úrbætur, 8 þeirra eru frá lögfræðistofunni sjálfri en hinar 32 eru frá sálfræðingum og öðrum sérfræðingum. Lagðar eru til gagngerar breytingar á starfsemi skólans. Lars Barfoed stjórnarformaður Konunglega leikhússins (fyrrverandi þingmaður og ráðherra) sagði í viðtali að þessari skýrslu yrði ekki stungið undir stól og nú þegar yrði hafist handa um úrbætur samkvæmt þeim ábendingum sem fram koma í skýrslunni. Lars Barfoed, sem tók við stjórnarformennskunni haustið 2023, sagði jafnframt að leitað yrði aðstoðar færustu sérfræðinga, eins og hann komst að orði.
Kasper Holten leikhússtjóri Konunglega leikhússins (síðan 2018) og Nikolaj Hübbe stjórnandi ballettsins (frá árinu 2008) hafa báðir beðið fyrrverandi og núverandi nemendur ballettskólans afsökunar á öllu því sem miður hefur farið. Núverandi ráðningartímabil Nikolaj Hübbe rennur út árið 2026 og fyrir nokkrum mánuðum síðan tilkynnti hann að hann myndi ekki sækjast eftir endurráðningu.
Þeir Kasper Holten og Nikolaj Hübbe hafa báðir fengið áminningu frá stjórn leikhússins.
Athugasemdir (1)