Þessi grein birtist fyrir meira en ári.
Viðskipti

Vextir þriðjungs allra óverðtryggðra lána til heimila landsins losna brátt

Í nýj­ustu mán­að­ar­skýrslu Hús­næð­is- og mann­virkja­stofn­un­ar er sagt frá því að meiri­hluti eft­ir­stand­andi óverð­tryggðra lána á föst­um vöxt­um munu koma til end­ur­skoð­un­ar á næstu miss­er­um. Frá og með júlí og til og með ág­úst á næsta ári munu vext­ir losna á óverð­tryggð­um lán­um fyr­ir sam­an­lagt 410 millj­arða króna. Það er rúm­lega þriðj­ung­ur af öll­um óverð­tryggð­um lán­um til heim­ila lands­ins.

Vextir þriðjungs allra óverðtryggðra lána til heimila landsins losna brátt
Peningastefnunefnd Seðlabanka Íslands tók ákvörðun um að halda meginvöxtum bankans óbreyttum á síðasta fundi í mars. Húsnæðis- og mannvirkjastofnun spáir áframhaldandi flótta yfir verðtryggð lán á næstu misserum. Mynd: Golli
Georg Gylfason
georg@heimildin.is

Í nýrri mánaðarskýrslu Húsnæðis- mannvirkjastofnunar er birt athyglisverð greining stöðu húsnæðislánamarkaðsins og breytinga vænta megi á honum á næstu mánuðum.

Heildarútlán til heimila landsins nema samtals um 2.604 milljörðum króna, samkvæmt gögnum Seðlabankans frá því í febrúar. Þar af eru 1.390 milljarðar í formi verðtryggðra lána og restin, lán að andvirði 1.214 milljörðum króna bera óverðtryggða vexti.

Há verðbólga verðbólga og vaxtahækkanir Seðlabankans hafa leitt af sér örar breytingar á samsetningu útlána til heimila landsins. Áður en að Seðlabankinn hóf að hækka vexti voru meirihluti heimila landsins með óverðtryggð lán, sem var í sögulegu samhengi óvenjuleg staða.

Nú hafa flest heimili snúið aftur í verðtryggð lán og gerir HMS ráð fyrir að sú þróun muni halda áfram á þessu ári og fram á það næsta. 

Vextir losna á lánum að andvirði 676 milljarða króna 

Í skýrslu HMS kemur fram að af þeim 1.214 milljörðum króna af óverðtryggðum heimilanna eru 538 milljarðar á breytilegum vöxtum. Greiðslubyrði slíkra lána hefur hækkað samfellt frá miðju ári 2021 þegar vextir voru í lágmarki og eru meðalvextir nú um 10,9 prósent samkvæmt Fjármálastöðugleikariti Seðlabanka Íslands.

Enn sem komið eru um 676 milljarðar króna af óverðtryggðum lánum á föstum vöxtum. Samkvæmt gögnum Seðlabankans voru vegnir meðalvextir af slíkum lánum 4,5 prósent á fyrri hluta þessa árs. 

Í mánaðarskýrslu HMS segir að frá og með júlí á þessu ári og til ágúst 2025 mun stór hluti þessara lána, um 410 milljarðar króna, koma til endurskoðunar.

Mynd: Aðsent/HMS

Á þessu rúma ári mun greiðslubyrði þessara lána meira en tvöfaldast og telja skýrsluhöfundar HMS að margir úr þessum hópi lántakenda munu færa sig yfir í verðtryggð lán. Að því gefnu að stýrivextir haldist háir yfir tímabilið sem um ræðir. 

Óljóst er hvenær Seðlabankinn muni hefja að lækka vexti. Margir urðu fyrir vonbrigðum með ákvörðun Peningastefnunefndar Seðlabankans í mars um að halda vöxtum óbreyttum. Í yfirlýsingu Peningastefnunefndar bankans kom fram að verðbólga væri enn vel yfir væntingum.

Þrátt fyrir að undirritun kjarasamninga á almennum vinnumarkaði hafi dregið úr óvissu, taldi nefndin að spennu í þjóðarbúinu og aðgerðir í ríkisfjármálum vera mikla óvissuþætti. Þessir þættir gætu leitt til aukinnar eftirspurnar og viðhaldið verðbólguþrýstingnum. Næsti fundur Peningastefnunefndar er dagsettur 8. maí. 

Kjósa
7
Hvernig finnst þér þessi grein? Skráðu þig inn til að kjósa.

Athugasemdir

Skráðu þig inn til að skrifa athugasemd eða kjósa.
Allar athugasemdir eru ábyrgð á þeirra sem þær skrifa. Heimildin áskilur sér rétt til að fjarlægja ærumeiðandi og óviðeigandi athugasemdir. Hægt er að láta vita af athugasemdum með því að smella á Tilkynna.

Mest lesið

Forsprakki útifundar játaði fjárdrátt á leikskólanum Klettaborg
1
Fréttir

Forsprakki úti­fund­ar ját­aði fjár­drátt á leik­skól­an­um Kletta­borg

Sig­fús Að­al­steins­son, stofn­andi hóps­ins Ís­land - þvert á flokka, sem stend­ur fyr­ir úti­fund­um um hæl­is­leit­end­ur, ját­aði á sig fjár­drátt frá leik­skól­an­um Kletta­borg þeg­ar hann var for­stöðu­mað­ur þar. Hann vill ekki dæma hvort brot af því tagi séu nógu al­var­leg til að inn­flytj­end­ur sem gerð­ust sek­ir um þau ætti að senda úr landi.
Fjölskyldurnar sem eiga fiskana í sjónum
2
GreiningSjávarútvegsskýrslan

Fjöl­skyld­urn­ar sem eiga fisk­ana í sjón­um

Inn­an við tíu fjöl­skyld­ur eiga og stýra stærstu sjáv­ar­út­vegs­fyr­ir­tækj­um lands­ins. Þau fyr­ir­tæki sem skráð hafa ver­ið á mark­að eru enn und­ir stjórn, og að uppi­stöðu í eigu, þeirra ein­stak­linga sem fengu gjafa­kvóta. Fjár­fest­ing­ar eig­enda út­gerð­anna í öðr­um og óskyld­um grein­um nema tug­um millj­arða og teygja sig í maj­ónes­fram­leiðslu, skyndi­bitastaði, trampólín­garða og inn­flutn­ing á bleyj­um og síga­rett­um.
Komst loks í átröskunarmeðferð þegar veikindin voru orðin alvarleg
6
Viðtal

Komst loks í átrösk­un­ar­með­ferð þeg­ar veik­ind­in voru orð­in al­var­leg

El­ín Ósk Arn­ars­dótt­ir ákvað 17 ára að fara í „sak­laust átak“ til að létt­ast en missti al­gjör­lega tök­in og veikt­ist al­var­lega af átrösk­un. Hún lýs­ir bar­áttu sinni, ekki ein­ung­is við lífs­hættu­leg­an sjúk­dóm held­ur líka brot­ið heil­brigðis­kerfi þar sem fólk fær ekki hjálp fyrr en sjúk­dóm­ur­inn er orð­inn al­var­leg­ur, en dán­ar­tíðni vegna hans er sú hæsta á með­al geð­sjúk­dóma.

Mest lesið

Mest lesið í vikunni

Forsprakki útifundar játaði fjárdrátt á leikskólanum Klettaborg
1
Fréttir

Forsprakki úti­fund­ar ját­aði fjár­drátt á leik­skól­an­um Kletta­borg

Sig­fús Að­al­steins­son, stofn­andi hóps­ins Ís­land - þvert á flokka, sem stend­ur fyr­ir úti­fund­um um hæl­is­leit­end­ur, ját­aði á sig fjár­drátt frá leik­skól­an­um Kletta­borg þeg­ar hann var for­stöðu­mað­ur þar. Hann vill ekki dæma hvort brot af því tagi séu nógu al­var­leg til að inn­flytj­end­ur sem gerð­ust sek­ir um þau ætti að senda úr landi.
Fjölskyldurnar sem eiga fiskana í sjónum
3
GreiningSjávarútvegsskýrslan

Fjöl­skyld­urn­ar sem eiga fisk­ana í sjón­um

Inn­an við tíu fjöl­skyld­ur eiga og stýra stærstu sjáv­ar­út­vegs­fyr­ir­tækj­um lands­ins. Þau fyr­ir­tæki sem skráð hafa ver­ið á mark­að eru enn und­ir stjórn, og að uppi­stöðu í eigu, þeirra ein­stak­linga sem fengu gjafa­kvóta. Fjár­fest­ing­ar eig­enda út­gerð­anna í öðr­um og óskyld­um grein­um nema tug­um millj­arða og teygja sig í maj­ónes­fram­leiðslu, skyndi­bitastaði, trampólín­garða og inn­flutn­ing á bleyj­um og síga­rett­um.

Mest lesið í mánuðinum

Forsprakki útifundar játaði fjárdrátt á leikskólanum Klettaborg
2
Fréttir

Forsprakki úti­fund­ar ját­aði fjár­drátt á leik­skól­an­um Kletta­borg

Sig­fús Að­al­steins­son, stofn­andi hóps­ins Ís­land - þvert á flokka, sem stend­ur fyr­ir úti­fund­um um hæl­is­leit­end­ur, ját­aði á sig fjár­drátt frá leik­skól­an­um Kletta­borg þeg­ar hann var for­stöðu­mað­ur þar. Hann vill ekki dæma hvort brot af því tagi séu nógu al­var­leg til að inn­flytj­end­ur sem gerð­ust sek­ir um þau ætti að senda úr landi.
Einhverfir á vinnumarkaði: Starfsmannaskemmtanir bara ólaunuð yfirvinna
5
Úttekt

Ein­hverf­ir á vinnu­mark­aði: Starfs­manna­skemmt­an­ir bara ólaun­uð yf­ir­vinna

Í at­vinnu­aug­lýs­ing­um er gjarn­an kraf­ist mik­illa sam­skipta­hæfi­leika, jafn­vel í störf­um þar sem þess ekki er þörf. Þetta get­ur úti­lok­að fólk, til að mynda ein­hverfa, sem búa yf­ir öðr­um mik­il­væg­um styrk­leik­um. Bjarney L. Bjarna­dótt­ir gerði tíma­mót­a­rann­sókn á þessu og legg­ur áherslu á að at­vinnu­rek­end­ur efli fötl­un­ar­sjálfs­traust.
Drengir kvörtuðu undan kennara og var meinað að sitja kennslustundir
6
Úttekt

Dreng­ir kvört­uðu und­an kenn­ara og var mein­að að sitja kennslu­stund­ir

Tólf ára gaml­ir dreng­ir leit­uðu til skóla­stjóra vegna meints of­beld­is af hálfu kenn­ara. Í kjöl­far­ið var þeim mein­að að sitja kennslu­stund­ir hjá kenn­ar­an­um. Ann­ar baðst af­sök­un­ar eft­ir tvær vik­ur og fékk þá að koma aft­ur í tíma. Hinn sætti út­skúf­un í tvo mán­uði, áð­ur en skól­an­um var gert að taka dreng­inn aft­ur inn í tíma. For­eldr­ar drengs­ins segja kerf­ið hafa brugð­ist barn­inu og leit­uðu að lok­um til lög­reglu.

Mest lesið í mánuðinum

Nýtt efni

Vanmeta fjölda fatlaðra sem þurfa NPA þjónustu
Fréttir

Van­meta fjölda fatl­aðra sem þurfa NPA þjón­ustu

Rún­ar Björn Her­rera Þorkels­son, formað­ur NPA mið­stöðv­ar­inn­ar, seg­ir mun fleiri bíða eft­ir þjón­ustu en töl­ur á bið­list­um eft­ir NPA segi til um: „Við er­um margoft bú­in að tala um þetta við Al­þingi, sveit­ar­fé­lög og alla aðra, að vin­sam­leg­ast gera áætlan­ir sem eru raun­hæf­ar.“ NPA mið­stöð­in fagn­ar 15 ára af­mæli sínu í dag en ár­in frá stofn­un henn­ar hafa ein­kennst af erfiðri hags­muna­bar­áttu.
Komst loks í átröskunarmeðferð þegar veikindin voru orðin alvarleg
Viðtal

Komst loks í átrösk­un­ar­með­ferð þeg­ar veik­ind­in voru orð­in al­var­leg

El­ín Ósk Arn­ars­dótt­ir ákvað 17 ára að fara í „sak­laust átak“ til að létt­ast en missti al­gjör­lega tök­in og veikt­ist al­var­lega af átrösk­un. Hún lýs­ir bar­áttu sinni, ekki ein­ung­is við lífs­hættu­leg­an sjúk­dóm held­ur líka brot­ið heil­brigðis­kerfi þar sem fólk fær ekki hjálp fyrr en sjúk­dóm­ur­inn er orð­inn al­var­leg­ur, en dán­ar­tíðni vegna hans er sú hæsta á með­al geð­sjúk­dóma.
Fjölskyldurnar sem eiga fiskana í sjónum
GreiningSjávarútvegsskýrslan

Fjöl­skyld­urn­ar sem eiga fisk­ana í sjón­um

Inn­an við tíu fjöl­skyld­ur eiga og stýra stærstu sjáv­ar­út­vegs­fyr­ir­tækj­um lands­ins. Þau fyr­ir­tæki sem skráð hafa ver­ið á mark­að eru enn und­ir stjórn, og að uppi­stöðu í eigu, þeirra ein­stak­linga sem fengu gjafa­kvóta. Fjár­fest­ing­ar eig­enda út­gerð­anna í öðr­um og óskyld­um grein­um nema tug­um millj­arða og teygja sig í maj­ónes­fram­leiðslu, skyndi­bitastaði, trampólín­garða og inn­flutn­ing á bleyj­um og síga­rett­um.

Mest lesið undanfarið ár

Morgunpósturinn

Morgunpóstur Heimildarinnar berst alla morgna og er fyrir öll þau sem hafa áhuga á fréttum og þjóðfélagsumræðu.

Áskrift hefur áhrif

Almenningur hefur viðhaldið Stundinni og Kjarnanum með áskriftum og styrkjum í áratug. Með því að kaupa áskrift að Heimildinni styrkir þú sjálfstæða rannsóknarblaðamennsku.
Sjá meira
© 2025 Sameinaða útgáfufélagið ehf. Allur réttur áskilinn. Notkun á efni miðilsins er óheimil án samþykkis.