„Staðan er sú að svæðið er enn lokað öllum og ekki heimilt að fara til að bjarga verðmætum eða huga að húsum. Við vitum ekki hversu lengi þetta ástand um standa yfir en munum láta vita um leið og það breytist. Búið ykkur undir að þetta muni standa yfir í talsverðan tíma, en við erum að horfa til nokkurra daga í einu. Engum verður hleypt inn á svæðið fyrr en það hefur verið metið öruggt. Bæði er um að ræða hættu vegna jarðhræringa, en einnig vegna skemmda á götum og öðrum mannvirkjum.“ 

Þetta sagði Víðir Reynisson, yfirlögregluþjónn almannavarna, á upplýsingafundi sem fram fór í hádeginu í dag. 

Búið er að opna fjöldahjálpastöðvar í Reykjanesbæ, Árborg og í Kópavogi sem eru opnar öllum Grindvíkingum. 

FjöldahjálparstöðÚr fjöldahjálparstöð Rauða krossins í Kórnum í Kópavogi.

Mynd: Golli

Fannar Jónasson, bæjarstjóri Grindavíkur, sagði að íbúar í Grindavíkur hafi sýnt mikið æðruleysi og fumleysi við rýmingu á bænum í gær. Það hafi hjálpað til að það hafi gerst á föstudegi þannig að margir hafi verið þegar lagðir af stað út úr bænum þegar ákveðið var að rýma. „Þegar kom að því að ákveðið var að allir íbúar skyldu yfirgefa svæðið þá gekk það líka mjög vel.“

Þakka skuli fyrir að enginn skuli hafa meiðst í þessum miklu atburðum en atvinnulífið í Grindavík sé mjög laskað, og liggur í raun niðri. Fannar sagði að borgarstjórinn í Reykjavík, Dagur B. Eggertsson, hafi sett sig í samband og að höfuðborgin sé að undirbúa hvernig hægt verði að koma börnum úr Grindavík í skóla. Það hafi gengið ótrúlega vel að koma íbúum í skjól hjá vinum og ættingjum. Fáir hafi þurft að gista í fjöldahjálpastöðvum. 

Silja Bára Ómarsdóttir frá Rauða krossinum sagði að einungis 160 manns af rúmlega þrjú þúsund íbúum Grindavikur hafi þurft að leita í fjöldahjálpastöðvarnar. Fólk sem vill bjóða fram húsnæði fyrir íbúa Grindavíkur án endurgjalds getur skráð það á Facebook-síðu Rauða krossins.

Mjög alvarlegir atburðir

Magnús Tumi Guðmundsson jarðfræðingur sagði á fundinum að þetta væru mjög alvarlegir atburðir og mjög stórir á þeim skala sem Íslendingar eru vanir. „Þá er spurningin við hverju má búast, hvernig atburðir geta orðið? Það er erfitt um að segja. Þetta var mjög hröð kvikusöfnun inn í ganginn og opnun sem varð þarna í gær hægði mjög á því. Ný gögn sem munu koma núna seinnipartinn munu varpa ljósi á hraða atburðarásarinnar núna.“

Hann sagði einn möguleikann vera þann að það gæti verið að virknin deyi út. „Það er bara ein sviðsmyndin. Það er stundum með svona atburði. Það geta verið stór og mikil innskot neðanjarðar en lítið kemur upp eða nokkuð kemur upp á yfirborðið.“

RýmtBjörgunarsveitarfólk hjálpar íbúum í Víðihlíð í Grindavík að komast burt í gærkvöldi.

Mynd: Golli

Hin sviðsmyndin sé hins vegar að það verði gos. „Og það verður að teljast líklegt. Hversu stórt yrði það gos. Það er erfitt að um segja en það eru líkur á að það gæti orðið verulega stærra heldur en þau sem við höfum séð á Reykjanesskaganum síðustu árin. Það yrði að öllum líkindum, ef það kemur inni á landi í stíl við þau sem verið hafa, en möguleiki að það verði töluvert stærra en alls ekki víst.“

Magnús Tumi segir að mestar líkur séu á því að gos komi upp þar sem opnunin er mest sem er um miðbik kvikugangsins, svolítið norðan við Grindavík. Ef það yrði raunin myndi hraun ekki fara beint í þá áttina. „Ekkert af þessu er víst. Þess eru bara sviðsmyndir. Það er náttúrlega þess vegna sem það er ekki öruggt að fólk sé í Grindavík vegna þess að við getum ekki útilokað neitt.“

Þriðji möguleikinn sé að gos komi upp í sjó við Grindavík. „Við viljum ekki útiloka þann möguleika en teljum hann ekki líklegan. Það er vegna þess að gossagan að það hafa engin slík gos orðið á þessu svæði. Það voru mjög mörg gos þarna síðustu tíu til fimmtán þúsund árin en ekkert þeirra á þessu svæði hefur náð út í sjó. Það er skýring á því, að þegar kvikan kemur á norðaustri þá er hún komin inn í Evrópu-flekann, Evrasíu-flekann, og þar verður lítil gliðnun. En við getum ekki útilokað það. Þá fengum við sprengigos, í stíl við Surtsey eða slíkt, sem gerðist út á Reykjanestá á þrettándu öld. Allt eru þetta möguleikar sem við getum ekki útilokað. Ef það kemur mikið kvikuflæði til yfirborðs. Þá getum við helst horft til sögunnar, þá eigum við nokkur dæmi af skaganum, til dæmis Ögmundarhraun sem rennur um 1150, 1180 þá fer það, virðist það renna, það myndar apalhraun sem hefur sennilega runnið með töluverðum krafti, en í heildina er það ekki mjög stórt. Það er kannski einn fjórði af Holuhrauni. Það er einn möguleiki sem ekki er hægt að útiloka.“

Nú sé lítið annað að gera en að bíða og sjá. „Það er búið að rýma. Það er búið að koma fólki undan.“

Benedikt Halldórsson, vísindamaður hjá Veðurstofunni, sagði á fundinum að gögnin sem verið er að skoða núna bendi til þess að kvikugangurinn nái frá stóra Skógfelli í norður og suður fyrir Grindavíkurbæ og út í sjó. Samkvæmt allra fyrstu líkanreikningum, byggt á gervitunglgögnum sem bárust í gærkvöldi, var dýpi niður á topp kvikugangsins norður af Grindavík áætlaður einn og hálfur kílómetri. Út frá nýjustu aflögunargögnum eða gps-gögnum er hraði aflögunarinnar sem mældist margfaldur á við það sem mælst hefur í umbrotunum á Reykjanesskaga á síðustu árum. „Út frá þeim mælingum og gervitunglamyndum virðist stærð kvikugangsins og kvikuflæðið í honum vera margfalt á við það sem áður hefur mælst. Búist er við nýjum aflögunargögnum eftir hádegi í dag og mun það gefa skýrari mynd á þróun atburðarásarinnar. Áfram verður fylgst grannt með þróun skjálftavirkninnar. Líkur á eldgosi á næstunni verða að teljast verulegar.“