Þessi grein birtist fyrir meira en ári.

Borgin þarf tíma til að svara hver örlög séra Friðriks og drengsins verða

Í kjöl­far upp­ljóstr­ana um meint kyn­ferð­is­brot séra Frið­riks Frið­riks­son­ar sem um er fjall­að í bók Guð­mund­ar Magnús­son­ar sagn­fræð­ings um ævi og störf manns­ins sem stofn­aði Val, Hauka og KFUM á Ís­landi, hafa vakn­að spurn­ing­ar um styttu af Frið­riki með dreng sér við hlið sem stend­ur við Lækj­ar­götu.

Borgin þarf tíma til að svara hver örlög séra Friðriks og drengsins verða
Sérann og drengurinn Styttan af Friðriki og drengnum stendur í miðbæ Reykjavíkur. Mynd: Shutterstock

Friðrik og drengirnir hans er nýútkomin bók eftir Guðmund Magnússon sagnfræðing og blaðamann. Í bókinni er fjallað um ævi og störf séra Friðriks Friðrikssonar, sem hylltur hefur verið sem einn mesti æskulýðsleiðtogi Íslands, m.a. vegna aðkomu sinnar að stofnun Vals og Hauka og KFUM á Íslandi á fyrri hluta síðustu aldar.

Guðmundur greindi hins vegar frá því í viðtali í sjónvarpsþættinum Kiljunni í gær að Friðrik hafi beitt ungan dreng kynferðislegu ofbeldi, leitað á og káfað á honum. Maðurinn leitaði til Stígamóta árið 2018 þegar afmælis Friðriks var minnst með pompi og prakt.

Drengurinn sem um ræðir er nú karlmaður um áttrætt sem hafði samband við Guðmund er hann var að vinna að ævisögu séra Friðriks. Guðmundur leitaði margvíslegra heimilda við bókarskrifin, m.a. í bréf séra Friðriks og sjálfsævisögu hans. „Ég var svo hissa á því af hverju þær hefðu ekki vakið meiri umræðu – af hverju engin þeirra hefði orðið til opinberrar umræðu; um það hvernig hann til dæmis talar um drengina sína, og drengi [almennt],“ sagði Guðmundur í Kiljunni í gær.

Á horni Amtmannsstígs og Lækjargötu stendur stytta sem ber nafnið „Séra Friðrik og drengurinn“. Styttan er eftir Sigurjón Ólafsson myndhöggvara sem nam í æsku kristinfræði hjá Friðriki og var hlýtt til hans, líkt og segir á vef Listasafns Reykjavíkur.

Á stríðsárunum voru þeir báðir innlyksa í Danmörku þar sem Sigurjón gerði höfuðmynd af sr. Friðriki árið 1943 „áður en það yrði um seinan“ eins og hann komst að orði. Höfuðmyndin var til sýnis meðal annarra mannamynda Sigurjóns í Listvinasalnum 1952. „Vaknaði þá áhugi meðal gamalla nemenda sr. Friðriks á að láta reisa hinum aldna æskulýðsleiðtoga verðugt minnismerki og var Sigurjón sjálfkjörinn til verksins,“ segir á vef Listasafnsins. Valtýr Stefánsson, ritstjóri Morgunblaðsins, tók að sér fjársöfnun vegna minnismerkisins og samdi við yfirvöld, ríki og borg, um staðsetningu þess.

Friðrik hóf að sitja fyrir hjá Sigurjóni vorið 1952 og varð þá til 60 sentímetra há formynd úr leir sem listamaðurinn stækkaði til muna í Kaupmannahöfn þá um sumarið. „Fyrirmynd drengsins sem stendur við hlið sr. Friðriks var annars vegar tréstytta af dreng eftir Tove, konu Sigurjóns, hins vegar ungur sonur samstarfsmanns hans,“ segir í umfjöllun um styttuna.

Hlið við hlið

„Stelling sr. Friðriks og uppbygging verksins ræðst ekki eingöngu af aldri hans og dvínandi þrótti, heldur birtist í þeim næmur skilningur á persónu og lífsstarfi kennimannsins,“ segir þar ennfremur og er svo vitnað í orð Björns Th. Björnssonar: Með því að stilla þeim hlið við hlið, prestinum og drengnum, og tengja þá saman með einfaldri skipan handanna, tekst Sigurjóni að gefa til kynna „hvílandi, góðlátan virðuleika“ séra Friðriks og „innilegt samband hans við „drenginn, sem eru allir drengir“,“ líkt og segir í ævisögu Sigurjóns og vitnað er til á vef listasafnsins.

„Að auki er sjálft höfuð sr. Friðriks frábær mannlýsing, þar sem allir fletir andlitsins bregðast við minnstu breytingu birtunnar,“ segir á vef listasafnsins.

En skuggi hefur hins vegar fallið á manninn og styttuna frá því að viðtalið við Guðmund sagnfræðing birtist í gær. Og margir hafa velt fyrir sér hvað gera eigi við styttu af meintum barnaníðingi og dreng sem stendur á besta stað í borginni.

Heimildin beindi fyrirspurn um þetta mál til borgaryfirvalda og fékk þau svör að málið sé nýuppkomið, að margir starfsmenn séu í fríi vegna vetrarleyfa í skólum. „Við þurfum því meiri tíma til að geta svarað,“ sagði í skriflegu svari frá upplýsingafulltrúa hjá borginni.

Stytta af Sevile fjarlægð

Ekki er óþekkt að styttur af mönnum sem taldir voru skara fram úr en reyndust níðingar séu felldar. Það var m.a. gert við risastóra styttu af sjónvarpsmanninum Jimmy Savile. Styttan sú stóð í lystigarði í miðborg Glasgow en eftir að upp komst um óteljandi kynferðisbrot mannsins sem taldi fólki trú um að hann væri barnavinur mesti ákváðu forsvarsmenn garðsins að láta fjarlægja styttuna. Ýmis önnur minnismerki um Savile voru skemmd af almennum borgurum með ýmsum hætti áður en yfirvöld ákváðu að taka þau niður.

Kjósa
12
Hvernig finnst þér þessi grein? Skráðu þig inn til að kjósa.

Athugasemdir (1)

Skráðu þig inn til að skrifa athugasemd eða kjósa.
Allar athugasemdir eru ábyrgð á þeirra sem þær skrifa. Heimildin áskilur sér rétt til að fjarlægja ærumeiðandi og óviðeigandi athugasemdir. Hægt er að láta vita af athugasemdum með því að smella á Tilkynna.

Mest lesið

Heimaskólinn ákveðin forréttindi
2
Viðtal

Heima­skól­inn ákveð­in for­rétt­indi

Systkini í Mos­fells­bæ fóru í hefð­bund­inn grunn­skóla í haust eft­ir að hafa ver­ið í heima­skóla síð­ustu ár. Sól­veig Svavars­dótt­ir, móð­ir þeirra, sem sinnti heima­kennsl­unni, seg­ir þetta hafa ver­ið dýr­mæta reynslu fyr­ir alla fjöl­skyld­una. Ekk­ert sveit­ar­fé­lag hef­ur veitt heim­ild til heima­kennslu á yf­ir­stand­andi skóla­ári, sam­kvæmt upp­lýs­ing­um frá mennta- og barna­mála­ráðu­neyt­inu.
Sjálfsvígi fylgir eitruð sorg
4
Viðtal

Sjálfs­vígi fylg­ir eitr­uð sorg

Eg­ill Heið­ar Ant­on Páls­son á ræt­ur að rekja til Spán­ar, þar sem móð­ir hans fædd­ist inn í miðja borg­ara­styrj­öld. Tólf ára gam­all kynnt­ist hann sorg­inni þeg­ar bróð­ir hans svipti sig lífi. Áð­ur en ein­hver gat sagt hon­um það vissi Eg­ill hvað hefði gerst og hvernig. Fyr­ir vik­ið glímdi hann við sjálfs­ásak­an­ir og sekt­ar­kennd. Eg­ill hef­ur dökkt yf­ir­bragð móð­ur sinn­ar og lengi var dökkt yf­ir, en hon­um tókst að rata rétta leið og á að baki far­sæl­an fer­il sem leik­stjóri. Nú stýr­ir hann Borg­ar­leik­hús­inu.

Mest lesið

Mest lesið í vikunni

Heimaskólinn ákveðin forréttindi
6
Viðtal

Heima­skól­inn ákveð­in for­rétt­indi

Systkini í Mos­fells­bæ fóru í hefð­bund­inn grunn­skóla í haust eft­ir að hafa ver­ið í heima­skóla síð­ustu ár. Sól­veig Svavars­dótt­ir, móð­ir þeirra, sem sinnti heima­kennsl­unni, seg­ir þetta hafa ver­ið dýr­mæta reynslu fyr­ir alla fjöl­skyld­una. Ekk­ert sveit­ar­fé­lag hef­ur veitt heim­ild til heima­kennslu á yf­ir­stand­andi skóla­ári, sam­kvæmt upp­lýs­ing­um frá mennta- og barna­mála­ráðu­neyt­inu.

Mest lesið í mánuðinum

Endurkoma Jóns Ásgeirs
4
Nærmynd

End­ur­koma Jóns Ás­geirs

Jón Ás­geir Jó­hann­es­son er aft­ur orð­inn stór á mat­vörumark­aði, fast­eigna­mark­aði, í fjöl­miðl­um, ferða­þjón­ustu, trygg­ing­um, áfeng­is­sölu, bens­ín­sölu, lyfj­um og stefn­ir á vöxt er­lend­is. Veldi hans og eig­in­konu hans, Ingi­bjarg­ar Pálma­dótt­ur, minn­ir á upp­bygg­ing­una fyr­ir banka­hrun þeg­ar hann stýrði Baugi, Glitni og 365 miðl­um en hlaut enga dóma í mála­ferl­um sem fylgdu hon­um í meira en ára­tug.
„Það var enga vernd að fá“
6
Viðtal

„Það var enga vernd að fá“

„Við sitj­um eft­ir í sorg, horf­um yf­ir sögu son­ar okk­ar og klór­um okk­ur í höfð­inu. Eft­ir stend­ur spurn­ing­in: Hvað gerð­ist?“ seg­ir Hjör­leif­ur Björns­son, en son­ur hans, Há­varð­ur Máni Hjör­leifs­son, svipti sig lífi þann 2. sept­em­ber, að­eins tví­tug­ur. Feðg­arn­ir voru báð­ir áhuga­menn um tónlist, greind­ir með ADHD og glímdu ung­ir við fíkn, en eitt greindi þá að. Há­varð­ur var brot­inn nið­ur af kerfi sem hann féll ekki inn í.

Mest lesið í mánuðinum

Nýtt efni

Mest lesið undanfarið ár