Þessi grein birtist fyrir meira en ári.

Neitar að fljúga heim úr rannsóknarleiðangri á loftslagsneyð

Vís­inda­mað­ur sem unn­ið hef­ur að lofts­lags­rann­sókn­um á Salómons-eyj­um í hálft ár neit­ar að fljúga heim til Þýska­lands. Hann ætl­ar þess í stað að fá far með flutn­inga­skipi, allt í þágu um­hverf­is­ins. En yf­ir­mað­ur­inn er ekki par sátt­ur og hót­ar að reka hann.

Neitar að fljúga heim úr rannsóknarleiðangri á loftslagsneyð
Sökkvandi Salómons-eyjar eru að sökkva í sæ vegna hækkunar yfirborðs sjávar.

Ef þú verður ekki mættur við skrifborðið þitt á mánudag þá missir þú starfið.

Á þennan veg hljóðuðu skilaboð sem þýski vísindamaðurinn Gianluca Grimalda segist hafa fengið frá yfirmanni sínum eftir að hafa tilkynnt að hann ætli að sigla heim úr rannsóknarleiðangri í Kyrrahafinu en ekki fljúga. Sem vissulega tekur mun lengri tíma. Að fá far með flutningaskipi til Evrópu stóð alltaf til en veruleg seinkun varð á heimför og tilkynnti hann yfirmanni sínum hjá Kiel-stofnuninni í alþjóðaviðskiptum um þær með skömmum fyrirvara. Og fékk vægast sagt litlar undirtektir. Yfirmaðurinn svaraði honum á föstudegi og eina leiðin til að komast að skrifborðinu á mánudegi hefði verið með flugi. En það kemur ekki til greina í huga vísindamannsins staðfasta.

Grimalda hefur síðasta hálfa árið stundað rannsóknir á áhrifum alþjóðavæðingar og loftslagsbreytinga af mannavöldum á samfélög Salómons-eyja. Líkt og fleiri eyjar í Kyrrahafi eru þær hægt og bítandi að sökkva í sæ vegna hækkunar yfirborðs sjávar og eru auk þess orðnar mjög viðkvæmar fyrir náttúruhamförum á borð við fellibylji. Hann kom þangað með sama hætti og hann stefnir á að ferðast til baka.

„Flugferðir eru hraðasta aðferðin við að brenna jarðefnaeldsneyti svo þau eru líka hraðasta leið okkar í átt að hamförum.“

Nú bíður Grimalda eftir flutningaskipinu í bænum Buka. Hann ætlar sér aðeins að ferðast á landi og á sjó til Þýskalands – um 22 þúsund kílómetra leið. Til að komast heim ætlar hann að ferðast með flutningaskipum, ferjum, lestum og rútum og mun ferðalagið, að því er Grimalda hefur sjálfur sagt, taka tvo mánuði. Það er auðvitað mun lengri tími en tekur að fljúga til Þýskalands en Grimalda vill minnka kolefnisspor sitt og hefur reiknað út að með því að ferðast með þessum hætti muni hann losa 3,6 færri tonn af gróðurhúsalofttegundum en með því að fljúga.

Valdi rétt

„Ég hef skrifað forseta stofnunarinnar sem ég vinn hjá og sagt honum að ég muni ekki mæta í dag [mánudag] og að ég ætli að ferðast til baka með skipi og á landi,“ sagði Grimalda um áform sín í færslum á samfélagsmiðlinum X. Hann segir síðustu daga hafa verið erfiða þar sem hann hafi alls ekki átt von á þeim viðbrögðum sem hann fékk frá yfirmönnum sínum. „Ég tel mig samt hafa valið rétt,“ segir hann og heldur áfram: „Flugferðir eru hraðasta aðferðin við að brenna jarðefnaeldsneyti svo þau eru líka hraðasta leið okkar í átt að hamförum.“ Þetta sé ástæðan fyrir því að hann ætli sér ekki að fljúga aftur.  

HjálparkallDickson Panakitasi Mua, ráðherra umhverfismála á Salómons-eyjum hélt erindi á loftslagsráðstefnu Sameinuðu þjóðanna í Egyptalandi í fyrra. Við erum að sökkva, sagði hann.

Í sex mánuði hefur Grimalda farið um Bougainville, stærstu eyju Salómons-eyja, til að rannsaka hvaða áhrif loftslagsneyðin er farin að hafa á eyjaskeggja.

Salómon-eyjar eru það ríki veraldar sem er hvað viðkvæmast fyrir áhrifum hlýnandi loftslags. Í rannsóknum sínum komst Grimalda m.a. að því að íbúar heilu þorpanna hafa orðið að flytja heimili sín vegna hækkandi sjávarborðs. Eyjaskeggar eru að reyna sitt til að draga úr áhrifunum, m.a. með því að planta leiruvið (e. mangroves) við strendur en slíkar plöntur eru náttúrulegar flóðvarnir á mörgum stöðum í heiminum. Þær mega sín þó lítils gegn hinum hröðu breytingum sem eru að verða á loftslaginu.

Grimalda hélt fjölda fyrirlestra í tengslum við vinnu sína og minnti eyjaskeggja m.a. á að losun gróðurhúsalofttegunda í hinum vestræna heimi væri ein helsta ástæða þess að loftslagið væri að breytast. Við honum blasti hans eigin tvískinnungur og hann hóf að lofa þeim sem á hann hlýddu að minnka eigið kolefnisspor, m.a. með því að fljúga ekki heim til Þýskalands. Þannig vildi hann sýna fólkinu þann vilja sinn í verki.

 Vill ekki vera svindlari

„Oft eru hvítir menn kallaðir hér giaman sem þýðir lygari eða svindlari á tungu heimamanna,“ skrifaði Grimalda í ítarlegri færslu sinni. „Ég vil ekki vera giaman.“

Hann viðurkennir að hann hafi ekki sagt yfirmönnum sínum frá breyttum ferðaplönum sínum með löngum fyrirvara. Í raun hafi starfi hans á eyjunum átt að ljúka í júlí og hann átti að vera mættur við skrifborðið í Þýskalandi um miðjan september. Sagan verður enn snúnari við útskýringar hans á töfunum. Hann segist hafa verið hnepptur í hald glæpamanna sem ætluðu að stela öllu hans hafurtaski. Helsta áskorunin hafi þó verið að fá eyjaskeggja til að opna sig, tala við „hvíta manninn“ og treysta honum. Það hafi reynst tímafrekara en hann ráðgerði.

Í umfjöllun breska blaðsins The Guardian um málið er haft eftir stuðningsmönnum Grimalda að yfirmenn hans virðist vera að leita hefnda vegna þátttöku hans í loftslagsmótmælum. Julia Steinberger, prófessor í félagslegum áhrifum loftslagsbreytinga við Háskólann í Lausanne, segir það „óvenjulegt“ að rannsóknarstofnun hóti að reka vísindamann fyrir að vinna sín störf af alúð og fyrir að bregðast við því sem hann komst að með því að fljúga ekki til baka. Steinberger er einn aðalhöfundur loftslagsskýrslu Sameinuðu þjóðanna. „Við höfum ekki mikinn tíma til stefnu,“ sagði hún m.a. þegar skýrsla ársins 2022 var kynnt.  Hún telur að Kiel-stofnunin sé að refsa Grimalda fyrir að taka þátt í mótmælum vísindamanna, hóps fólks sem starfar að margvíslegum rannsóknum á umhverfinu og áhrifum loftslagsbreytinga og telja yfirvöld ekki leggja við hlustir.

Fleiri þekktir vísindamenn á þessu sviði hafa lýst yfir stuðningi við Grimalda og sagt að ákvörðun hans að létta sitt kolefnisspor með þessum hætti lýsi kjarki og sé til fyrirmyndar.

The Guardian leitaði viðbragða Kiel-stofnunarinnar við ásökunum Grimalda. Talsmaður hennar sagði að stofnunin tjáði sig ekki um einstök starfsmannamál en bætti við: „Í vinnuferðum þá styður stofnunin starfsmenn sína í því að ferðast með loftslagsvænum hætti.“

Kjósa
7
Hvernig finnst þér þessi grein? Skráðu þig inn til að kjósa.

Athugasemdir

Skráðu þig inn til að skrifa athugasemd eða kjósa.
Allar athugasemdir eru ábyrgð á þeirra sem þær skrifa. Heimildin áskilur sér rétt til að fjarlægja ærumeiðandi og óviðeigandi athugasemdir. Hægt er að láta vita af athugasemdum með því að smella á Tilkynna.
Tengdar greinar

Loftslagsbreytingar

Vísindanefndin: Sambúð fólks við náttúruna þarf að breytast
GreiningLoftslagsbreytingar

Vís­inda­nefnd­in: Sam­búð fólks við nátt­úr­una þarf að breyt­ast

Um­bylt­ing­ar er þörf í lífs­hátt­um og um­gengni við nátt­úr­una, seg­ir í skýrslu vís­inda­nefnd­ar um áhrif lofts­lags­breyt­inga á Ís­landi. Snark í gróð­ureld­um, suð í moskítóflug­um og smit frá skóg­armítl­um gæti orð­ið hvers­dags­legt áð­ur en langt um líð­ur og sjáv­ar­flóð, skriðu­föll og lægða­gang­ur tíð­ari.
Fimm ástæður fyrir því að þú ættir að hafa áhyggjur af stöðu loftslagsmála á Íslandi
Þorgerður María Þorbjarnardóttir
SkoðunLoftslagsbreytingar

Þorgerður María Þorbjarnardóttir

Fimm ástæð­ur fyr­ir því að þú ætt­ir að hafa áhyggj­ur af stöðu lofts­lags­mála á Ís­landi

Lofts­lags­breyt­ing­ar eru neyð­ar­ástand og þær krefjast að­gerða, skrif­ar formað­ur Land­vernd­ar. „Að­lög­un að lofts­lags­breyt­ing­um snýst ekki bara um að laga sig að áhrif­um þeirra held­ur felst í henni að­lög­un að sam­fé­lagi sem lif­ir án þess að ganga á og skaða nátt­úr­una og lofts­lag­ið þar með.“

Mest lesið

Mest lesið

Mest lesið í vikunni

Fjölskyldurnar sem eiga fiskana í sjónum
1
GreiningSjávarútvegsskýrslan

Fjöl­skyld­urn­ar sem eiga fisk­ana í sjón­um

Inn­an við tíu fjöl­skyld­ur eiga og stýra stærstu sjáv­ar­út­vegs­fyr­ir­tækj­um lands­ins. Þau fyr­ir­tæki sem skráð hafa ver­ið á mark­að eru enn und­ir stjórn, og að uppi­stöðu í eigu, þeirra ein­stak­linga sem fengu gjafa­kvóta. Fjár­fest­ing­ar eig­enda út­gerð­anna í öðr­um og óskyld­um grein­um nema tug­um millj­arða og teygja sig í maj­ónes­fram­leiðslu, skyndi­bitastaði, trampólín­garða og inn­flutn­ing á bleyj­um og síga­rett­um.
„Á ekki möguleika á að fá réttláta málsmeðferð“
3
Fréttir

„Á ekki mögu­leika á að fá rétt­láta máls­með­ferð“

Nauðg­un­ar­kær­an var felld nið­ur, en um­boðs­mað­ur Al­þing­is tek­ur und­ir að­finnsl­ur við rann­sókn lög­reglu, varð­andi at­riði sem hefðu getað skipt máli við sönn­un­ar­mat. Eft­ir at­hug­un á máli Guðnýj­ar S. Bjarna­dótt­ur sendi um­boðs­mað­ur Al­þing­is einnig rík­is­sak­sókn­ara ábend­ingu varð­andi varð­veislu gagna í saka­mál­um og árétt­aði mik­il­vægi þess að ákær­andi hafi öll gögn und­ir hönd­um þeg­ar hann tek­ur af­stöðu.
Komst loks í átröskunarmeðferð þegar veikindin voru orðin alvarleg
5
Viðtal

Komst loks í átrösk­un­ar­með­ferð þeg­ar veik­ind­in voru orð­in al­var­leg

El­ín Ósk Arn­ars­dótt­ir ákvað 17 ára að fara í „sak­laust átak“ til að létt­ast en missti al­gjör­lega tök­in og veikt­ist al­var­lega af átrösk­un. Hún lýs­ir bar­áttu sinni, ekki ein­ung­is við lífs­hættu­leg­an sjúk­dóm held­ur líka brot­ið heil­brigðis­kerfi þar sem fólk fær ekki hjálp fyrr en sjúk­dóm­ur­inn er orð­inn al­var­leg­ur, en dán­ar­tíðni vegna hans er sú hæsta á með­al geð­sjúk­dóma.

Mest lesið í mánuðinum

Forsprakki útifundar játaði fjárdrátt á leikskólanum Klettaborg
1
Fréttir

Forsprakki úti­fund­ar ját­aði fjár­drátt á leik­skól­an­um Kletta­borg

Sig­fús Að­al­steins­son, stofn­andi hóps­ins Ís­land - þvert á flokka, sem stend­ur fyr­ir úti­fund­um um hæl­is­leit­end­ur, ját­aði á sig fjár­drátt frá leik­skól­an­um Kletta­borg þeg­ar hann var for­stöðu­mað­ur þar. Hann vill ekki dæma hvort brot af því tagi séu nógu al­var­leg til að inn­flytj­end­ur sem gerð­ust sek­ir um þau ætti að senda úr landi.
Einhverfir á vinnumarkaði: Starfsmannaskemmtanir bara ólaunuð yfirvinna
5
Úttekt

Ein­hverf­ir á vinnu­mark­aði: Starfs­manna­skemmt­an­ir bara ólaun­uð yf­ir­vinna

Í at­vinnu­aug­lýs­ing­um er gjarn­an kraf­ist mik­illa sam­skipta­hæfi­leika, jafn­vel í störf­um þar sem þess ekki er þörf. Þetta get­ur úti­lok­að fólk, til að mynda ein­hverfa, sem búa yf­ir öðr­um mik­il­væg­um styrk­leik­um. Bjarney L. Bjarna­dótt­ir gerði tíma­mót­a­rann­sókn á þessu og legg­ur áherslu á að at­vinnu­rek­end­ur efli fötl­un­ar­sjálfs­traust.
Drengir kvörtuðu undan kennara og var meinað að sitja kennslustundir
6
Úttekt

Dreng­ir kvört­uðu und­an kenn­ara og var mein­að að sitja kennslu­stund­ir

Tólf ára gaml­ir dreng­ir leit­uðu til skóla­stjóra vegna meints of­beld­is af hálfu kenn­ara. Í kjöl­far­ið var þeim mein­að að sitja kennslu­stund­ir hjá kenn­ar­an­um. Ann­ar baðst af­sök­un­ar eft­ir tvær vik­ur og fékk þá að koma aft­ur í tíma. Hinn sætti út­skúf­un í tvo mán­uði, áð­ur en skól­an­um var gert að taka dreng­inn aft­ur inn í tíma. For­eldr­ar drengs­ins segja kerf­ið hafa brugð­ist barn­inu og leit­uðu að lok­um til lög­reglu.

Mest lesið í mánuðinum

Nýtt efni

Mest lesið undanfarið ár