Umboðsmaður Alþingis telur samráðsleysi Jóns Gunnarssonar við ríkisstjórn vegna rafbyssa ekki hafa verið í samræmi við góða stjórnsýsluhætti. Skúli Magnússon, umboðsmaður Alþingis, hefur sent Katrínu Jakobsdóttur forsætisráðherra bréf þar sem hann lýsir þessari niðurstöðu sinni.
Jón Gunnarsson heimilaði lögreglu að bera rafbyssur án þess að málið væri borið upp í ríkisstjórn fyrst. Þessari ákvörðun sinni lýsti Jón í grein í Morgunblaðinu 30. desember síðastliðinn, og undirritaði hann breyttar reglur samdægurs og voru þær sendar Stjórnartíðindum til birtingar. Sama dag lýsti Katrín því í samtali við mbl.is að samtal um málið þyrfti að eiga sér stað innan ríkisstjórnar og Alþingis.
Í bréfi umboðsmanns segir að af svari Jóns til umboðsmanns hafi komið í ljós að ríkislögreglustjóri hafi þá þegar verið búinn að vinna að undirbúningi málsins um nokkurt skeið. Sömuleiðis að Jóni hafi orðið kunnugt um afstöðu Katrínar daginn sem reglunum var breytt.
„Verður því að líta svo á að ráðherrann hafi ekki séð ástæðu til að upplýsa yður né ríkisstjórnina um fyrirætlun sína við fyrra tímamark jafnvel þótt undirbúningur að málinu væri þá þegar hafinn hjá undirstofnun hans,“ segir í bréfi umboðsmanns.
Jón virti óskir forsætisráðherra að vettugi
Umboðsmaður segir enn fremur að af svörum sé ekki hægt að greina annað en að dómsmálaráðherra hafi virt að vettugi ósk Katrínar um að málið kæmi til umræðu í ríkisstjórn. Málið hafi enda ekki verið kynnt í ríkisstjórn fyrr en 13. janúar síðastliðinn og höfðu reglurnar þá verið sendar Stjórnartíðindum á ný, 9. janúar, til rafrænnar birtingar.
Jón sjálfur var fjarverandi á fundinum 13. janúar þar sem málið var kynnt á vettvangi ríkisstjórnarinnar og kom það í hlut Áslaugar Örnu Sigurbjörnsdóttur, háskóla-, iðnaðar- og nýsköpunarráðherra, að leggja fram og kynna minnisblað um málið fyrir hans hönd.
Í svari Katrínar við fyrirspurn Halldórs Auðar Svanssonar, varaþingmanns Pírata, um málið kemur fram að Katrín hafi þar gert athugasemdir við að málið hafi ekki verið kynnt í ríkisstjórninni.
Þá bókaði Svandís Svavarsdóttir matvælaráðherra sérstaklega á ríkisstjórnarfundinum að hún væri andsnúin ákvörðuninni og gerði athugasemdir við hvernig það hefði verið unnið, þar á meðal að það hafði ekki verið kynnt í ríkisstjórn.
„Það er þar af leiðandi álit mitt að það hafi ekki samræmst kröfum um vandaða stjórnsýsluhætti“
Umboðsmaður dregur ekki í efa að Jón hafi haft stjórnskipulega heimild til að breyta reglunum. Hins vegar bendir umboðsmaður á að samkvæmt 17. grein stjórnarskrárinnar skuli halda ráðherrafundi um nýmæli í lögum og um mikilvæg stjórnarmálefni. Ljóst megi vera af svörum Katrínar að hún hafi talið um „áherslubreytingu“ að ræða og því hafi málið verið mikilvægt stjórnarmálefni sem bera hefði átt undir ríkisstjórnarfund. Láti ráðherra farast fyrir að virða þessar reglur feli það ekki aðeins brot á formreglum heldur stuðli það að hið pólitíska samráð sem lög og stjórnarskrá mæla fyrir um sé sniðgengið.
Framganga Jóns í málinu hafi verið ósamrýmanleg þeim kröfum sem gera verði til ráðherra.
Athugsemd ritstjórnar: Í upphaflegri útgáfu fréttarinnar var sagt í fyrirsögn að Jón Gunnarsson hefði sniðgengið pólitískt samráð sem lög og stjórnarskrá mæli fyrir um. Sú túlkun á bréfi umboðsmanns kann að vera umdeilanleg og hefur því verið breytt.
Athugasemdir (3)