„Ferðaþjónusta er láglaunagrein í hálaunalandi.“ Þetta skrifar Gylfi Zoega, prófessor í hagfræði, í grein sem birtist í nýjustu útgáfu Vísbendingar sem kom út í dag.
Þar bendir hann á að íslenska hagkerfið, sem hafi einhver bestu lífskjör í heimi, stefni á að byggja hagvöxt á vexti ferðaþjónustu sem kalli á vinnuafl sem getur keppt við vinnuafl í ferðaþjónustu erlendis. Sá vandi hafi verið „leystur“ með innflutningi á vinnuafli sem fær þá oftast greitt samkvæmt lágum launatöxtum. „Þessi mótsögn kemur nú fram m.a. í þeim verkföllum sem nú hafa skollið hafa á. Tilraunir stjórnmálanna árið 2014 að leggja hóflegt gjald á erlenda ferðamenn runnu út í sandinn vegna mótmæla ferðaþjónustunnar en eftir standa skattaívilnanir sem örva vöxt ferðaþjónustu og er nú búist við 2 milljónum ferðamanna til landsins í ár.“
Gylfi segir að ferðaþjónustan sé góð aukagrein, og jafnvel góð byggðastefna, en afleit grein til að búa til störf og góð lífskjör fyrir Íslendinga í framtíðinni. „Líklegt er að þróunin gæti orðið sú að þúsundir erlendra ríkisborgara flytji til landsins á ári hverju og innfæddir flytji þá til útlanda í leit að betri störfum.“
Erlendir ríkisborgarar sem búa hérlendis eru nú orðnir rúmlega 65 þúsund. Þeim fjölgaði meira í fyrra en nokkru sinni áður á einu ári og fjöldi þeirra hefur rúmlega þrefaldast á ellefu árum. Gylfi segir að vegna ört breytilegrar samsetningar þjóðarinnar sé mikilvægt að huga að því hvernig börnum innflytjenda, fyrstu kynslóðar Íslendingum, vegnar. „Ýmislegt bendir til þess að fyrstu kynslóðar Íslendingum vegni verr í skólakerfinu en börnum innfæddra. Það er mikilvægt að kanna málin og reyna að koma í veg fyrir að til verði stór hópur einstaklinga sem finnst þeir hafa skert tækifæri í þjóðfélaginu.“
Hægt er að gerast áskrifandi að Vísbendingu með því að smella á þennan hlekk.
Ferðamennska er mjög viðkvæm grein ef eitthvað kemur upp. Hryðjuverk, stríð, farsóttir, náttúruhamfarir valda greininni reglulega mun meiri búsifjum en flestum öðrum atvinnugreinum. Ríkið mun stöðugt verða með skuldabagga vegna einhverra slíkra mála, hver er þá gróðinn?
Síðan eru umhverfismálin ef menn ætla að taka loftslagsmálin alvarlega þá verður einfaldlega að horfast í augu við það að massatúrismi á stað eins og Íslandi gengur ekki upp. Það er ekki hægt að komast hingað nema með þeim ferðamátum sem hafa langmest kolefnispor, þ.e. flug og skemmtiferðaskip.
En hvað er hægt að gera, t.d. að leggja á mjög mjög há komugjöld sem yrðu reiknuð m.a. útfrá kolefnisspori þ.a. farþegi í einkaþotu greiddi mun hærra gjald en farþegi í áætlunarflug. Það væri síðan hægt að vera með ferðastyrki fyrir þá sem væru með búsetu á íslandi líkt og gert er fyrir fólk út á landi með innanlandsflug.