Þessi grein birtist upphaflega í Stundinni fyrir meira en 3 árum.
Spurningaþrautin

859. spurningaþraut: Þemaþraut um 1. september

859. spurningaþraut: Þemaþraut um 1. september
Illugi Jökulsson
skrifar

Í tilefni þess að 1. september er í dag, þá flýti ég þemaþrautinni um einn dag og spurningarnar snúast allar um 1. september á einn eða annan hátt.

Fyrri aukaspurning:

Karlinn hér í miðið var handtekinn á Íslandi 1. september 1998. Hann varð í kjölfarið heilmikil fjölmiðlastjarna og kunnur á djamminu. Hvað heitir hann?

***

Aðalspurningar:

1.  Þann 1. september 1715 andaðist í Frakklandi konungur sem ríkt hafði í 72 ár og 110 daga, lengur en nokkur annar. Hvað nefndist þessi langlífi og dýrðlegi konungur? — og númerið verður að vera rétt! 

2.  Annar franskur leiðtogi beið mikinn ósigur á þessum degi löngu síðar, eða 1870. Þá tapaði her hans orrustu gegn Þjóðverjum þar sem heitir Sedan í Norður-Frakklandi og fjórum dögum síðar hrökklaðist þessi franski leiðtogi úr embætti. Hvað nefndist hann? — og aftur verður númerið að vera rétt!   

3.  Þann 1. september 1910 var opnaður spítali í nágrenni Reykjavíkur sem var helgaður umönnun berklasjúklinga. Hvar er þessi spítali?  

4.  Þýskaland var ekki eina ríkið sem réðist inn í Pólland 1. september 1939, þau voru tvö. Hvað var hitt?

5.  Auk innrásar í Póllands er sérstök tilskipun Adolfs Hitlers dagsett 1. september 1939 þótt raunar muni hann hafa skrifað undir hana í október. Þar er kveðið á um kerfisbundin morð á sérstökum þjóðfélagshópi og á næstu misserum voru tugþúsund myrt. Aldrei þessu vant, þá mótmæltu stórir og áhrifamiklir hópar Þjóðverja þessum morðum, og tilskipunin var afturkölluð tveim árum seinna — þótt morðin héldu áfram í kyrrþey. Gegn hvaða þjóðfélagshópi var þessari tilskipun beint?

6.  Þann 1. september 1969 var Idris konungur 1. settur af í tilteknu landi og herforingjastjórn tók við sem mjög skjótlega þróaðist yfir í harðsvírað einræði eins manns. Í hvaða landi hafði Idris verið kóngur?

7.  Þann 1. september 1972 var fiskveiðilandhelgi Íslands færð út og átti eftir að kosta þorskastríð. Lögsagan var færð úr 12 sjómílum í ... hvað?

8.  Sama dag lauk skákeinvígi einu miklu sem fram hafði farið á Íslandi þá um sumarið. Hverjir áttust þar við — og nefna þarf báða!

9.  Á þessum degi árið 1985 fannst tiltekinn og nokkur stór hlutur á 3.800 metra dýpi í Atlantshafinu. Fransk/bandarískur leiðangur var þar á ferðinni, en hver var hluturinn?

10.  1. september 1988 varð kona í fyrsta sinn ráðuneytisstjóri á Íslandi þegar 33 ára kona úr Ólafsvík varð skipuð yfir félagsmálaráðuneytið. Hún starfaði þar lengi en fór svo til utanríkisráðuneytisins og var m.a. sendiherra í Frakklandi í skeið, sem og á Spáni og Ítalíu og víðar. Hún gegndi trúnaðarstöðum innan OECD og þangað til 2020 var hún sendiherra í Rússlandi. Hvað heitir hún?

***

Seinni aukaspurning:

Karlinn hér að neðan fæddist 1. september 1934 en lést fyrir fjórum árum. Hann var leikari, myndlistarmaður og fleira — og jólasveinn! Hvað hét hann?

***

Svör við aðalspurningum:

1.   Loðvík 14.

2.  Napóleon 3. 

3.  Á Vífilstöðum.

4.  Slóvakía.

5.  Fötluðum, jafnt andlega sem líkamlega, og geðsjúkum.

6.  Líbýu.

7.  Fimmtíu.

8.  Fischer og Spasskí.

9.  Flakið af Titanic.

10.  Berglind Ásgeirsdóttir.

***

Svör við aukaspurningum:

Á efri myndinni er Kio Briggs.

Á neðri myndinni er Ketill Larsen.

Kjósa
1
Hvernig finnst þér þessi grein? Skráðu þig inn til að kjósa.
Tengdar greinar

Spurningaþrautin

Athugasemdir

Skráðu þig inn til að skrifa athugasemd eða kjósa.
Allar athugasemdir eru ábyrgð á þeirra sem þær skrifa. Heimildin áskilur sér rétt til að fjarlægja ærumeiðandi og óviðeigandi athugasemdir. Hægt er að láta vita af athugasemdum með því að smella á Tilkynna.

Mest lesið

Mest lesið

Mest lesið í vikunni

„Ég var lifandi dauð“
1
Viðtal

„Ég var lif­andi dauð“

Lína Birgitta Sig­urð­ar­dótt­ir hlú­ir vel að heils­unni. Hún er 34 ára í dag og seg­ist ætla að vera í sínu besta formi fer­tug, and­lega og lík­am­lega. Á sinni ævi hef­ur hún þurft að tak­ast á við marg­vís­leg áföll, en fað­ir henn­ar sat í fang­elsi og hún glímdi með­al ann­ars við ofsa­hræðslu, þrá­hyggju og bú­lemíu. Fyrsta fyr­ir­tæk­ið fór í gjald­þrot en nú horf­ir hún björt­um aug­um fram á veg­inn og stefn­ir á er­lend­an mark­að.
Fleiri listamenn við níu götur í Reykjavík fá laun en á allri landsbyggðinni
6
GreiningListamannalaun

Fleiri lista­menn við níu göt­ur í Reykja­vík fá laun en á allri lands­byggð­inni

Tölu­vert ójafn­vægi er á út­hlut­un lista­manna­launa, séu þau skoð­uð eft­ir bú­setu laun­þega. Laun­in, sem eru tölu­vert lægri en reglu­leg laun full­vinn­andi fólks, renna í flest­um til­vik­um til íbúa í Vest­ur­bæ og mið­bæ Reykja­vík­ur. Menn­ing­ar­mála­ráð­herra seg­ir nið­ur­stöð­una ekki óvænta þó hún slái hann ekki vel.

Mest lesið í mánuðinum

„Ég var lifandi dauð“
2
Viðtal

„Ég var lif­andi dauð“

Lína Birgitta Sig­urð­ar­dótt­ir hlú­ir vel að heils­unni. Hún er 34 ára í dag og seg­ist ætla að vera í sínu besta formi fer­tug, and­lega og lík­am­lega. Á sinni ævi hef­ur hún þurft að tak­ast á við marg­vís­leg áföll, en fað­ir henn­ar sat í fang­elsi og hún glímdi með­al ann­ars við ofsa­hræðslu, þrá­hyggju og bú­lemíu. Fyrsta fyr­ir­tæk­ið fór í gjald­þrot en nú horf­ir hún björt­um aug­um fram á veg­inn og stefn­ir á er­lend­an mark­að.

Mest lesið í mánuðinum

Nýtt efni

Kuldalegur heimsendir
GagnrýniEilífðarvetur

Kulda­leg­ur heimsend­ir

Em­il Hjörv­ar Peter­sen hef­ur und­an­far­in ár gef­ið út formúlu­kennd­ar fant­asíu­bók­mennt­ir sem eiga sér sterk­ar fyr­ir­mynd­ir í ensku­mæl­andi bók­mennta­iðn­aði. Þrí­leik­ur Em­ils, Víg­hól­ar, Sól­hvörf og Norna­sveim­ur sverja sig í und­ir­flokk furðu­sagn­anna, glæpaf­ant­así­ur. Und­ir­rit­að­ur hef­ur sann­ar­lega dott­ið inn í slík­an skáld­skap. Þeg­ar vel til tekst er varla skemmti­legri og yf­ir­drifn­ari af­þrey­ingu að finna. Að auki er hægt að kaupa sér þannig bæk­ur fyr­ir...
„Við erum að virkja fyrir peningana sem okkur langar í“
Viðtal

„Við er­um að virkja fyr­ir pen­ing­ana sem okk­ur lang­ar í“

Odd­ur Sig­urðs­son hlaut Nátt­úru­vernd­ar­við­ur­kenn­ingu Sig­ríð­ar í Bratt­holti. Hann spáði fyr­ir um enda­lok Ok­jök­uls og því að Skeið­ará myndi ekki ná að renna lengi í sín­um far­vegi, sem rætt­ist. Nú spá­ir hann því að Reykja­nesskagi og höf­uð­borg­ar­svæð­ið fari allt und­ir hraun á end­an­um. Og for­dæm­ir fram­kvæmdagleði Ís­lend­inga á kostn­að nátt­úru­vernd­ar.
„Starfsmenn hafa verið hræddir“
InnlentTýndu strákarnir

„Starfs­menn hafa ver­ið hrædd­ir“

Á Stuðl­um hef­ur sér­stöku ör­ygg­is- og við­bragð­steymi hef­ur ver­ið kom­ið á til að tak­ast á við árás­ir á starfs­menn og tryggja að þving­an­ir gagn­vart börn­um fari fag­lega fram. Tengsl eru besta for­vörn­in seg­ir starf­andi for­stöðu­mað­ur en það dug­ar ekki alltaf til. Starfs­menn hafa lent í því að það er hrækt á þá, þeir bitn­ir, skall­að­ir og nef­brotn­ir. Spark­að hef­ur ver­ið í haus­inn á starfs­mani, hár rif­ið af höfði starfs­manns og brot­in tönn.
Af konum og álfum
GagnrýniHuldukonan

Af kon­um og álf­um

„Þetta var stór­kost­leg­asta ráð­gáta sem bæj­ar­bú­ar höfðu stað­ið frammi fyr­ir í manna minn­um. Eft­ir­sótt­ur pip­ar­sveinn, aldrei við kven­mann kennd­ur, birt­ist einn dag­inn með móð­ur­laust barn.“ (bls. 18) Huldu­kon­an, ný skáld­saga Fríðu Ís­berg, hverf­ist um þessa ráð­gátu –hver huldu­kon­an, barn­s­móð­ir Sig­valda Matth­ías­son­ar, sé. Sam­hliða spurn­ing­unni sem ligg­ur henni til grund­vall­ar ger­ir bók­in að um­fjöll­un­ar­efni sínu fjór­ar kyn­slóð­ir Lohr-fjöl­skyld­unn­ar sem hef­ur al­ið...

Mest lesið undanfarið ár