Þessi grein birtist upphaflega í Stundinni fyrir meira en 4 árum.

Flækjusagan

„Drepið svikarana!“

Þegar hinn tíu ára Pétur var valinn til keisara í Moskvu 1682 varð allt vitlaust. Skytturnar gerðu uppreisn. En var það Soffía Alexeiévna, systir hins unga keisara, sem stóð fyrir æðinu sem nú greip um sig í Kreml?

6. mars 2021 · 16:00

Illugi Jökulsson

skrifar

Þar var komið sögu Soffíu Alexeiévu, sem ég hóf að segja í síðustu Stund, að hún hafði brotið af sér ótrúlega marga af þeim þungu hlekkjum sem fjötruðu konur í Rússlandi á ofanverðri 17. öld. Þá var siður að konur í keisarafjölskyldunni í Moskvu voru lokaðar inni í Kremlarkastala, nánast í fangelsi eða kvennabúri („terem“), enda voru konur taldar algjörir eftirbátar karlmanna, bæði vitsmunalega og siðferðilega.

Meðan Fjodor, bróðir Soffíu, var keisari 1676 til 1682 fór hún að gera sig nokkuð gildandi – enda viðurkenndu karlarnir við hirðina, nokkuð nauðugir, að hún væri leiftursnjöll og gáfuð – en þegar Fjodor dó barnlaus sá systir hans fram á verri daga og jafnvel að verða lokuð inni í kvennabúrinu aftur.

Fatlaður keisari? Má það?

Þannig var að Alexei, faðir hennar (keisari 1645-1676), hafði eignast tvo syni, auk Fjodors. Ívan hét sonur Alexeis af fyrra hjónabandi, albróðir Soffíu, hann var 16 …

Kjósa

Hvernig finnst þér þessi grein? Skráðu þig inn til að kjósa.

Deila

Athugasemdir

Allar athugasemdir eru ábyrgð á þeirra sem þær skrifa. Heimildin áskilur sér rétt til að fjarlægja ærumeiðandi og óviðeigandi athugasemdir.

Tengdar greinar

Flækjusagan

Saga Írans 5: Kameldýrakarl frá Baktríu, frumlegasti trúarhöfundur sögunnar

Í síðustu grein (sjá hana hér) var þar komið sögu að stofnandi Persaveldis, Kýrus hinn mikli, var horfinn úr heimi. Það gerðist árið 530 FT en áhrifa hans átti eftir að gæta mjög lengi enn og má vel segja að Kýrus sé enn afar voldugur í hugarheimi Írana. En nú spóla ég aðeins aftur í tímann og dreg fram annan...

Flækjusagan

Saga Írans 4: Voldugasta Íranskóngi heimsins drekkt í blóði af hirðingjadrottningu

Kýrus hinn mikli konungur Persa stofnaði hið þriðja og mesta veldi Írana á sjöttu öld fyrir upphaf tímatals okkar. Hann hefur furðu gott orð á sér sem stjórnani en Tómyris drottning Massageta vlldi þó ekkert með hann hafa.

Flækjusagan

Saga Írans 3: Þegar konungur Írans var messías Gyðinga

Hér segir frá upphafi stjórnartíðar Kýrusar mikla Persakonungs sem setti á stofn þriðja og mesta stórveldið í Íran, og var einhver merkasti, mildasti og skynsamasti stjórnarherra fornaldar.

Flækjusagan

Saga Írans 1: Fyrsta ríkið

Íran er nú skotmark Ísraels og Bandaríkjanna. Í þessari grein og fáeinum til viðbótar verður saga ríkisins rakin. Hér segir frá Elamítum og svo komu nýrrar þjóðar

Flækjusagan

Þegar Evrópa logaði í milljón ár

Hér er haldið áfram að rekja sögu Evrópu til undirbúnings atkvæðagreiðslu um umsókn Íslands að ESB. Fyrir nokkrum árum töluðu andstæðingar ESB hér á landi gjarnan um Evrópu sem „eldhafið“, svo illa fannst þeim horfa fyrir sambandinu. En í þessari grein verður fjallað um þann tíma þegar Evrópa var vissulega eldhaf.

Flækjusagan

Ó hið illa vistarband!

Nei, það voru ekki múslimar sem komu á vistarbandinu alræmda á Íslandi. En það voru heldur ekki vondir Danir. Það var einfaldlega hin rammíslenska yfirstétt.

Mest lesið

Pistill

Valur Gunnarsson

Munu Bandaríkin liðast í sundur?

Bandaríkjamenn eru nú líkt og tvær þjóðir í sama landi. Þessir tveir hópar eru ekki einu sinni sammála um grundvallarstaðreyndir.

Pistill

Indriði Þorláksson

Veiðigjöld, hagnaður og raunveruleg afkoma

Samtök fyrirtækja í sjávarútvegi hafa mótmælt hækkun veiðigjalda með röngum forsendum og áróðri. Almenningur styður hins vegar að hlutur þjóðarinnar í arði af fiskveiðiauðlindinni verði aukinn. Reiknuð auðlindarenta endurspeglar raunverulega afkomu betur en bókhaldslegur hagnaður, sem getur verið skekktur með reikningsfærslum og eignatengslum.

Flækjusagan

Saga Írans 3: Þegar konungur Írans var messías Gyðinga

Fréttir

Segja svör Íslands hvorki viðunandi né í samræmi við raunveruleikann

Hvítþvottur, innihaldsleysi og óviðunandi svör sem eru ekki í tengslum við raunveruleikann eru meðal þeirra orða sem Geðhjálp notuðu til að lýsa svörum Íslands um geðheilbrigðismál í samráðsgátt. Innan stjórnkerfisins er unnið að drögum að miðannarskýrslu Íslands vegna allsherjarúttektar Sameinuðu þjóðanna á stöðu mannréttindamála.

Pistill

Valur Gunnarsson

Er komin heimsstyrjöld?

Enn sem komið er hafa stórveldin forðast bein átök hvert við annað á 21. öld, nú þegar fjórðungur hennar er liðin. Helstu sprungusvæði eru þó farin að minna á sig.

Fréttir

Bandaríkin í stríð við Íran

„Til hamingju, dásamlegu bandarísku hermenn okkar,“ segir Trump eftir árásirnar á Íran.

Mest lesið

Mest lesið í vikunni

Skoðun

Sif Sigmarsdóttir

„Þessi kona er rugluð“

Það tók mannkynið ekki nema nokkrar aldir að leggja við hlustir eftir að ítalski stjarnfræðingurinn Galileo Galilei dæmdur í stofufangelsi fyrir að viðra þá hugmynd að jörðin snerist kringum sólina. Ekki er því öll von úti um að hlustað verði á Herdísi Storgaard.

Pistill

Valur Gunnarsson

Munu Bandaríkin liðast í sundur?

Bandaríkjamenn eru nú líkt og tvær þjóðir í sama landi. Þessir tveir hópar eru ekki einu sinni sammála um grundvallarstaðreyndir.

Fréttir

Livio áfrýjar máli gegn stofnanda Sunnu: „Til þess gert að gera mér lífið leitt“

Ingunn Jónsdóttir frjósemislæknir og stofnandi Sunnu frjósemisstofu, segist telja að persónuleg óvild búi meðal annars að baki málaferlum Livio gegn henni.

Neytendur

Rukkuð um 1.500 króna hátíðargjald á veitingahúsi í miðbænum: „Algjörlega út í hött“

Tvær konur voru krafðar um 1.500 króna „hátíðargjald“ fyrir að hafa setið við borð á veitingahúsi í miðbæ Reykjavíkur í gær, 17. júní. Formaður Neytendasamtakanna segir athæfið óheimilt hafi þeim ekki verið gert viðvart um gjaldið fyrirfram.

FréttirSjávarútvegur

Óttast að útgerðarmenn selji útgerðirnar til að hagnast meira

Þingmenn stjórnarandstöðunnar ræða áfram veiðigjöld á Alþingi í dag. Jón Pétur Zimsen, þingmaður Sjálfstæðisflokksins, telur fjármunum útgerðarmanna betur borgið í öðru en sjávarútvegi, verði veiðigjöld hækkuð.

Fréttir

Starfsmaður leikskóla sýknaður eftir atvik með barni

Foreldrar barns fóru fram á 1 milljón króna í miskabætur fyrir líkamsárás gegn barninu en starfsmenn leikskólans töldu ekkert óvenjulegt hafa átt sér stað.

Mest lesið í mánuðinum

Fréttir

Forsprakki útifundar játaði fjárdrátt á leikskólanum Klettaborg

Sigfús Aðalsteinsson, stofnandi hópsins Ísland - þvert á flokka, sem stendur fyrir útifundum um hælisleitendur, játaði á sig fjárdrátt frá leikskólanum Klettaborg þegar hann var forstöðumaður þar. Hann vill ekki dæma hvort brot af því tagi séu nógu alvarleg til að innflytjendur sem gerðust sekir um þau ætti að senda úr landi.

Aðsent

Indriði Þorláksson

Kvótaskerðing, þjóðartekjur, veiðigjöld og hafið

Ekkert tilefni er því til endurmats á þeirri tillögu sem sjávarútvegsráðherra hefur lagt fram um hækkun á veiðigjaldi. Enn vantar mikið á til að hlutur almennings í tekjum af eigin auðlind sé kominn í eðlilegt horf.

Fréttir

Segir Útlendingastofnun ætla að senda Oscar úr landi eftir helgi

Íslenskur fósturfaðir Oscars Andres Florez Bocanegra, 17 ára drengs frá Kólumbíu sem hefur verið synjað um alþjóðlega vernd á Íslandi, segir að Útlendingastofnun ætli sér að koma Oscari úr landi eftir helgi.

Fréttir

Innflytjandi sár eftir 30 ár á Íslandi: „Við erum helvítis útlendingar og múslímar sem á að reka úr landi“

Jasmin Vajzovic sem fluttist til Íslands frá Bosníu og Hersegóvínu fyrir 30 árum segist aðeins nýlega hafa upplifað fordóma vegna trúar sinnar og uppruna. Hann segist kvíða fyrir framtíð dóttur sinnar á Íslandi.

Fréttir

Ósammála um hvernig bregðast eigi við mótmælum gegn innflytjendum

Álitsgjafa á vinstri væng stjórnmálanna greinir á um hvort nálgast eigi meinta rasista með skilningi, háði, ofbeldi eða þögninni. „Ég hef nú svo sem reynt eitt og annað en veit ekkert hvort það virkar,“ segir háskólakennari um samtöl sín við fólk andvígt innflytjendum.

Fréttir

Ragga Nagli um reynslu sína sem innflytjandi: lögbrjótur sem tileinkar sér ekki siði Danans

Ragga Nagli lýsir brestum sínum sem innflytjandi í Danmörku og segist aldrei hafa upplifað vesen frá múslimum. „Sýnum náungakærleika og komum fram við innflytjendur á Íslandi eins og við viljum að sé komið fram við okkur þegar við tökum okkur búsetu á erlendri grund.“