Á undanförnum vikum hafa borist fjöldi frétta af slæmu og stöðugt versnandi ástandi í Grikklandi, þar sem hælisleitendakerfið er löngu sprungið. Á sama tíma kemst Útlendingastofnun ítrekað að þeirri niðurstöðu að það sé öruggt að senda fjölskyldur, sem þegar hafa fengið vernd í Grikklandi, aftur þangað. Endursendingum barna til Grikklands hefur oft verið mótmælt hér á landi og boðað hefur verið til enn einnar mótmælastöðunnar í dag klukkan fimm, við dómsmálaráðuneytið.
„Við mótmælum því að það sé verið að endursenda börn á flótta, aftur til Grikklands, börn sem hafa komið hingað og sótt um alþjóðlega vernd,“ segir Sema Erla Serdar, einn skipuleggjenda mótmælanna og stofnandi hjálparsamtakanna Solaris, sem berst fyrir hælisleitendur og flóttafólk. „Þetta eru fimm barnafjölskyldur sem eru í þessari stöðu í dag og bíða þess að vera sendar aftur til Grikklands. Ein þessara fjölskyldna verður send úr landi á fimmtudaginn,“ segir Sema.
„Ein þessara fjölskyldna verður send úr landi á fimmtudaginn“
Þar á hún við systkin Ali, Kayan, Saja og Jadin sem verða að óbreyttu flutt til Grikklands ásamt foreldrum sínum á fimmtudaginn. Börnin eru öll undir níu ára aldri og foreldrar þeirra eru fæddir árin 1993 og 1995. Fjölskyldan er frá Írak en foreldrarnir segjast hafa orðið fyrir pólitískum ofsóknum þar, þau hafi flúið ofbeldi, pyntingar og aðrar hörmungar. Þau flúðu til Grikklands, þar sem þeim mættu slæmar aðstæður. Þau áttu varla fyrir mat, höfðu ekki efni á húsnæði og höfðu lítið sem ekkert aðgengi að heilbrigðisþjónustu. Þá upplifði fjölskyldan mikið óöryggi og hræðslu vegna ofbeldis og kynþáttafordóma sem hún varð fyrir.
Fjölskyldurnar fimm sem nú bíða brottvísunar eiga það sameiginlegt að hafa fengið alþjóðlega vernd í Grikklandi. Að þau skuli hafa fengið alþjóðlega vernd þar er staðfesting á neyð þeirra í heimalandinu, en það er á þeim grundvelli sem íslensk stjórnvöld hafna þeim. Það er hins vegar lítil sem engin vernd í stöðu þeirra í Grikklandi, nema síður sé, eins og ítrekað hefur verið bent á. Ef mál fjölskyldnanna myndu falla undir Dyflinnarreglugerðina, sem heimilar stjórnvöldum að senda fólk aftur til þess lands sem það kom upphaflega til, yrðu þau ekki send frá Íslandi. Íslensk stjórnvöld hættu nefnilega að senda umsækjendur um alþjóðlega vernd aftur til Grikklands á grundvelli Dyflinnarreglugerðarinnar árið 2010, þar sem aðstæður í gríska hæliskerfinu voru þá taldar ófullnægjandi.
Sema Erla segir að ítrekað hafi verið sýnt fram á hrikalegar aðstæður flóttafólks í Grikklandi. Viðbúið sé að þær fari versnandi vegna þeirrar stöðu sem upp er komin á landamærum Grikklands og Tyrklands, en tyrknesk yfirvöld hafa tilkynnt að þau séu hætt að hefta för flóttafólks sem þangað kemur áfram til Evrópu. „Það hefur ítrekað verið sýnt fram á að aðstæður barna á flótta eru jafnvel verri í Grikklandi eftir að þau hafa fengið vernd, heldur en þegar þau eru í hæliskerfinu. Það er líka óásættanlegt að í úrskurðum Útlendingastofnunar gengst stofnunin við því að mörgu leyti aðstæður séu slæmar í Grikklandi en kemst engu að síður að þeirri niðurstöðu að senda eigi börn í þessar aðstæður. Við sem samfélag getum ekki samþykkt það. Það er skelfileg tilhugsun að þetta sé gert í nafni okkar allra.“
„Það hefur ítrekað verið sýnt fram á að aðstæður barna á flótta eru jafnvel verri í Grikklandi eftir að þau hafa fengið vernd“
Hún bendir á að í stóra samhengi hlutanna séu örfá börn sem hingað leita. „Það eru meira en 70 milljónir manns á flótta í heiminum í dag, um helmingur þeirra börn. Okkur ber bæði siðferðileg skylda og berum lagalega ábyrgð á að vernda þau. Ef við sendum þau til baka verða þau áfram á flótta, í stöðu sem getur staðið yfir í mörg ár í viðbót. Það er ekkert skjól fyrir börn í Grikklandi. Við getum ekki dæmt börn til slíkra aðstæðna.“
Heldur Sema að mótmælastöður af þessu tagi hafi einhver áhrif, að dómsmálaráðherra bregðist við kröfunum? „Það er alla vega ekki annað hægt en að mæta enn eina ferðina á enn ein mótmælin, til þess að sýna andstöðu okkar á þessum gjörningum. Þessi mótmæli hafa líka þann tilgang að sýna stuðning. Sýnum fjölskyldunum að þær verði ekki send úr landi með okkar samþykki sem almennir borgarar. Þetta er líka okkar tækifæri til að sýna stjórnvöldum að við samþykkjum ekki aðgerðir sem þessar. Það sem við viljum er svo auðvitað að stjórnvöld móti sér heildstæða stefnu í þessum málaflokki með mannúð að leiðarljósi.“
Athugasemdir