„Forstjóri Landspítalans þarf að taka stefnumótandi ákvörðun um það að sjúklingar á leið af bráðamóttökunni séu í algjörum forgangi. Allar aðrar spurningar sem varða ekki þennan hóp sjúklinga þurfa að vera aftar í forgangsröðinni. Þessa ákvörðun þarf að taka strax og skýrt og koma áleiðis innan stofnunarinnar í heild.“
Þetta segir í harðorðu áliti erlendra sérfræðinga til Svandísar Svavarsdóttur heilbrigðisráðherra um ástand bráðamóttöku Landspítalans sem Stundin hefur undir höndum. Álitið skrifa Johan Permert, skurðlæknir og prófessor við Karolinska sjúkrahúsið í Stokkhólmi og Markus Castegren, sérfræðingur á sviði svæfinga- og gjörgæslulækninga við Karolinska, sem báðir voru skipaðir í átakshóp heilbrigðisráðherra um lausnir á vanda bráðamóttökunnar.
Í álitinu kemur fram að 20 til 40 sjúklingar á dag bíða í meira en sólarhring á bráðamóttökunni eftir að komast inn á deild. „Að vera fastur á bráðamóttökunni í bið eftir sjúkrarými er sjúklingunum hættulegt,“ segir í álitinu. „Slíkir sjúklingar eru í aukinni lífshættu, smithættu og eru líklegri til að dvelja lengi á sjúkrahúsinu. Kostnaðurinn vegna þessara sjúklinga er hár, bæði fyrir sjúkrahúsið og samfélagið. Á Landspítalanum eru þessir sjúklingar oft viðkvæmt eldra fólk með fjölda kvilla og flóknar þarfir. Lengd þessa biðtíma eykst með árunum. Því eldri sem sjúklingarnir eru, því lengur bíða þeir!“
„Því eldri sem sjúklingarnir eru, því lengur bíða þeir!“
Læknarnir bæta því við að þessi vandi sé þekktur utan Íslands og Landspítalans. „En það verður að leggja áherslu á það að stærð vandans og fjöldi þeirra sjúklinga sem bíða á bráðadeild Landspítalans eftir rúmum, er af risavaxinni stærðargráðu, sem leiðir til þjáningar og líklega alvarlegra fylgikvilla fyrir einstaka sjúklinga. Það veldur áhyggjum að vísbendingar eru um að vandamálið sé að vaxa. Þar af leiðandi er aðkallandi að gripið verði til aðgerða til að bæta ástandið.“
Permert og Castegren leggja áherslu á að vandamálið liggi ekki hjá starfsemi bráðadeildarinnar sjálfrar eða starfsfólks hennar. Forstjóri Landspítalans, Páll Matthíasson, þurfi að breyta um forgangsröðun. „Jafnvel þó vandamálið og ástandið á spítalanum hafi legið ljóst fyrir í lengri tíma og sé forstjóra Landspítalans vel kunnugt, þá hafa engar augljósar aðgerðir komið fram til að leysa vandann,“ segir í álitinu. „Aðgerðirnar hafa frekar beinst að afleiddum áhrifum, frekar en rót vandans. Skilaboð stjórnenda Landspítalans hafa verið að vandinn sé meira samfélagslegur vandi en vandamál sem Landspítalinn sjálfur getur leyst eða haft áhrif á.“
„Sjúklingar, gamlir og viðkvæmir, þjást upp til hópa vegna núverandi ástands“
Segja þeir að þrátt fyrir að stjórnendur Landspítalans geti ekki leyst vandann einir og sér þá þurfi þeir að leiða veginn. „Staðan á bráðamóttökunni er krónísk katastrófa og hún á sér stað innan spítalans. Sjúklingar, gamlir og viðkvæmir, þjást upp til hópa vegna núverandi ástands.“
Loks segja Permert og Castegren að stjórnendur Landspítalans þekki þær tillögur sem liggi fyrir og séu kunnugir þeim hugmyndum sem komið hafa upp innan Landspítalans og heilbrigðisráðuneytisins til að vinna á vandanum. Þeir leggja fram 10 skrefa áætlun til að bæta úr ástandinu.
„Að breyta stöðunni og koma á varanlegum breytingum í þágu sjúklinganna er fyrst og fremst áskorun fyrir stjórnendur sem Landspítalinn þarf að mæta hratt“
„Augljóslega hafa stjórnendur valið aðra leið til að koma á breytingum og aðra forgangsröðun,“ segir í álitinu. „Að okkar mati þurfa forstjórinn og aðrir stjórnendur að setja ástandið í forgang, taka nauðsynlegar ákvarðanir og standa með þeim þar til staðan batnar. Stjórnendur þurfa að tryggja það með öllum leiðum að Landspítalinn taki virkan og leiðandi þátt í kerfinu í heild með það að markmiði að bæta stöðuna fyrir hóp viðkvæmra sjúklinga sem nú bera byrðarnar vegna ófullnægjandi umönnunar innan spítalans. Að breyta stöðunni og koma á varanlegum breytingum í þágu sjúklinganna er fyrst og fremst áskorun fyrir stjórnendur sem Landspítalinn þarf að mæta hratt.“
Tekið skal fram að álitinu var skilað á ensku. Þýðingar eru blaðamanns.
Athugasemdir