Flutningaskipið Hordafor VI, sem flutt getur rúmlega 3.200 tonn af meltu, sem meðal annars er unnin úr eldislaxi sem drepst í sjókvíum, kom til hafnar í Bíldudal í gær. Skipið er í eigu norska fyrirtækisins Hordafor sem sérhæfir sig meðal annars í vinnslu á afurðum eins og laxaolíu og fiskipróteini úr hráefni eins og laxi sem fellur til í laxeldi og ekki er hægt að nota beint til manneldis. Hordafor VI sést nú á gervihnattamyndum fyrir utan Bíldudal.
Eitt versta ástand sem komið hefur upp
Skipið er eitt af nokkrum skipum sem siglt hafa til Íslands á liðnum dögum til að aðstoða laxeldisfyrirtækið Arnarlax við að bregðast við erfiðum aðstæðum sem komið hafa upp í rekstri félagsins í sjókvíum í Arnarfirði. Fjögur þúsund laxar í sláturstærð eru í kvíum fyrirtækisins og hefur Arnarlax ekki sjálft getað slátrað löxunum vegna veðurs og krefjandi aðstæðna í firðinum.
Annað skip, The Norwegian Gannet, er nú á leiðinni á Bíldudal og er um þessar mundir á Breiðafirði og mun það slátra upp um kvíum Arnarlax á næstu dögum.
Sjávarkuldi og þrengsli í sjókvíunum hafa valdið umtalsverðum laxadauða sem líklega er töluvert meiri en hefur verið gefinn upp.
Segja má að ástandið hjá Arnarlaxi í Arnarfirði um þessar mundir sé einsdæmi í rekstrarsögu fyrirtækisins enda sagði Gísli Jónsson, yfirmaður fiskisjúkdóma hjá Matvælastofnun, á þriðjudaginn að staðan væri séu „versta“ sem hefði komið upp hjá Arnarlaxi og í laxeldinu á Vestfjörðum síðastliðin.
Arnarlax er stærsta laxeldisfyrirtæki landsins og er í meirihlutaeigu norska eldisrisans Salmar AS. Fyrirtækið var skráð á hlutabréfamarkað í Noregi í nóvember og hækkaði gengi félagsins tvöfalt við skráningu. Markaðsverðmæti Arnarlax er nú á fjórða tug milljarða króna.
Fréttir um laxadauða og skakkaföll í rekstri Arnarlax geta haft veruleg áhrif á hlutabréfaverð í fyrirtækinu og komið í veg fyrir að fjárfestar kaupi í fyrirtækinu.
Stjórnarformaðurinn neitar að svara
Í máli Kjartans Ólafssonar, stjórnarformanns Arnarlax, sem og Gísla Jónssonar hefur hingað til komið fram að laxadauðinn sé í kringum 100 tonn. Tekið skal fram að þetta var haft eftir þeim í fjölmiðlum á þriðjudaginn og eru slíkar tölur alltaf gefnar upp með fyrirvara um að frekari dauði geti átt sér stað. Eins og Kjartan sagði við Stundina á þriðjudaginn þá var laxadauðinn „enn sem komið er minni en í fyrra“.
Stundin hefur á síðustu dögum ítrekað reynt að fá Kjartan til að svara því hversu mikill laxadauðinn sé orðinn hjá fyrirtækinu en án árangurs. Laxadauðinn er hins vegar miklu meiri en sagt hefur verið frá.
„Við birtum tölur fyrir Q419 þann 26. feb“
Arnarlax fékk nótaskipið Sighvat Bjarnason frá Vestmannaeyjum til að aðstoða fyrirtækið við að hreinsa dauða eldislaxa upp úr kvíum sínum og aðstoða við að gera meltu úr hræjunum í byrjun vikunnar og er það væntanlega meðal annars þessi melta sem Hordafor VI sækir nú frá Noregi til að fara með í verksmiðju sína í Austevoll í Vestur-Noregi þar sem meltan er meðal annars notuð í dýrafóður og til að búa til laxaolíu. Arnarlax myndi vart grípa til þessara ráðstafana ef laxadauðinn væri einungis 100 tonn.
Kjartan neitar hins vegar að svara spurningum um umfang laxadauðans og eins þeirri spurningu hvað til standi að Hordafor VI flytji mikið af meltu í burtu. Svar Kjartans er á þá leið að hann muni kannski svara spurninum í lok mánaðarins eða þannig má skilja hann: „Við birtum tölur fyrir Q419 þann 26. feb […] Getum spjallað þá.“
Kjartan: Í „fyrsta eða annað skiptið“ sem skipið kemur
Kjartan segir raunar að skipið Hordafor VI sé í áætlunarsiglingum til Íslands að sækja meltu og því sé koma þess á Bíldudal ekki tilkomin út af þeim aðstæðum sem komið hafa upp í rekstri Arnarlax nú. Hann segir að þetta sé „í fyrsta eða annað skiptið“ kemur á Bíldudal að sækja meltu. „Þetta er ferli sem nýbúið er að setja í gang […] Held þetta sé í fyrsta eða annað skiptið sem melta er sótt á Bíldudal en hefur áður verið sótt á Vestfirði. Hefur verið um nokkurra mánaða skeið fyrir austan og einhvern ár í Þorlákshöfn held ég.“
Kjartan vill því ekki meina að Hordafor VI hafi komið í Arnarfjörðinn sérstaklega til að sækja meltun sem unnin er úr dauðfiski Arnarlax en hann vill ekki gefa upp umfang þessa laxadauða né hversu mikið af meltu Hordafor VI muni flytja frá landinu.
Tekið skal fram að Kjartan Ólafsson er þriðji stærsti hluthafi Arnarlax með 5 prósenta hlut og er þessi hlutur um tveggja milljarða króna virði samkvæmt því að markaðsverðmæti Arnarlax sé um 40 milljarðar króna. Kjartan á því sjálfur mikilla hagsmuna að gæta persónulega í Arnarlaxi og öll umræða um tjón Arnarlax í Arnarfirði getur haft slæm áhrif á hlutafjáreign hans sjálfs sem og annarra hluthafa.
Stundin bíður svara frá Matvælastofnun, opinbers eftirlitsaðila með laxeldi í sjókvíum á Íslandi, um umfang tjónsins í Arnarfirði.
Athugasemdir