Stjórnarmaður og fyrrverandi forstjóri ALMC - sem sá um eignir Straums-Burðaráss eftir að félagið fór í greiðslustöðvun - skipa annað og þriðja sætið yfir mestu skattgreiðendur Íslands árið 2015, eftir að hafa þegið himinháar bónusgreiðslur fyrir umsýslu með eignir félagsins í kjölfar fjárhagserfiðleikanna. 

Christopher M. Perrin, stjórnarformaður ALMC, greiddi 200 milljónir króna í skatta og Jakob Már Ásmundsson, fyrrverandi forstjóri Straums, greiddi 193 milljónir króna í skatta.  Annar fyrrverandi forstjóri Straums, Óttar Pálsson, er í sjötta sæti skattalistans og borgar 143 milljónir króna í skatta. Hann hafði áður beðist afsökunar fyrir hönd Straums fyrir áform um háar bónusgreiðslur. Tíundi á skattalistanum, Andrew Sylvain Bernhardt, er stjórnarmaður ALMC og fyrrverandi framkvæmdastjóri, en hann greiðir 143 milljónir króna. 

Jakob varð forstjóri árið 2013, eftir að hafa starfað hjá Straumi í átta ár, þar sem þáverandi forstjóra, Pétri Einarssyni, var meinað að sitja í stjórnum breskra fyrirtækja í fimm ár vegna skattaundanskota í landinu.

Jakob útskýrði eftir að hafa þegið bónusinn að hann byggði á árangri og að þetta lyti erlendum lögmálum: „Þetta lút­ir þeim lög­mál­um sem svona ger­ir er­lend­is.“

Um er að ræða hæstu bónusgreiðslur frá efnahagshruninu, en talið er að 20 til 30 núverandi og fyrrverandi starfsmenn og stjórnarmenn hafi fengið greidda bónusa, samtals að upphæð 3,3 milljarða króna, um miðjan desember. 

Hámark á bónusgreiðslur

Íslensk fjármálafyrirtæki mega ekki greiða meira en jafnvirði 25% af árslaunum starfsmanna í bónusa, en eignaumsýslufélag eins og ALMC þarf ekki að lúta sömu lögum.

Straumur-Burðarás fór í greiðslustöðvun árið 2009 og var tekinn yfir af Fjármálaeftirlitinu. Eignaumsýslufélagið ALMC stofnað af kröfuhöfum í kjölfarið. Íslenskir lífeyrissjóðir áttu stóran hlut í félaginu en seldu sinn hlut og eru erlendir fjárfestingarsjóðir helstu eigendur í dag.

Helsti eigandi ALMC er félagið Thingvellir B.V. sem stýrt af Deutsche Bank í Amsterdam. Ekki er ljóst hver á það félag en bandaríski vogunarsjóðurinn Davidson Kempner hefur verið nefndur til sögunnar sem einn af stærri hluthöfunum. 

Fram kom í umfjöllun DV í vetur að ALMC hefði ekki greitt bónusa ef félagið hefði greitt stöðugleikaskatt. Í stað hans greiddi félagið svokallað stöðugleikaframlag upp á 5 milljarða króna með reiðufé í krónum og framsali innlendra krafna, eftir að hafa hótað málsókn vegna yfirvofandi skatts, sem hefði numið um 50 milljörðum króna.

Báðust afsökunar á áformum um bónusa

Sumarið 2009 kom fram í fjölmiðlum að Straumur ætlaði að greiða lykilstjórnendum sínum milljarða króna í bónusa fyrir umsýslu með eignir bankans. Þá var talað um að bónusarnir gætu orðið allt að tíu milljarðar króna. Mikil umræða skapaðist um það mál í fjölmiðlum, meðal annars vegna þess að sumir þeirra sem áttu að fá bónusa höfðu stýrt félaginu í það þrot sem það stóð frammi fyrir.

Forstjórinn Óttar Pálsson baðst afsökunum á áformum um bónusa, sagðist ekki vera einn þeirra sem hlyti bónus, en hefur nú fengið bónus.

Eftir að málið komst í hámæli í fjölmiðlum árið 2009 skrifaði þáverandi forstjóri Straums, Óttar Pálsson, grein í Morgunblaðið og baðst afsökunar á hugmyndinni: „Í ljósi þeirrar umræðu sem átt hefur sér stað undanfarna daga er ég ekki í nokkrum vafa um að ég og aðrir sem að endurskipulagningunni koma hefðum átt að gefa aðstæðum hér á landi betri gaum. Ég tel einnig mikilvægt að fram komi að aldrei hefur staðið til að ég verði þátttakandi í eignaumsýslu Straums að endurskipulagningu lokinni og hef ég því engra persónulegra hagsmuna að gæta í tengslum við launafyrirkomulag þeirrar starfsemi. Sem starfandi forstjóri félagsins ber ég hins vegar ríka ábyrgð á því sem frá félaginu kemur og biðst afsökunar, fyrir eigin hönd og félagsins, á að þær forsendur sem áætlanir mínar og annarra stjórnenda voru reistar á hafi einblínt um of á erlendar aðstæður og ekki verið í nægjanlegum tengslum við þann veruleika sem við Íslendingar búum nú við sem þjóð. Framhald málsins verður í höndum nýrrar stjórnar og nýrra eigenda bankans. Það er þeirra að meta hvernig hagsmunir þeirra verða best tryggðir.“

Óttar er einn þeirra sem fengu á endanum bónus.

„Langtíma hvatakerfi“

Hugmyndin um bónusgreiðslurnar komst hins vegar aftur á kortið tveimur árum síðar þrátt fyrir umrædda afsökunarbeiðni fyrir hönd Straums. Nú er hins vegar sama félag, það er að segja sama kennitalan, búið að ákveða slíkar bónusgreiðslur sem byggja á nokkurn veginn sömu forsendum og hvatakerfið sem greint var frá árið 2009.

Í ársreikningi ALMC fyrir árið 2014 voru tæpar 23 milljónir evra bókfærðar undir skýringunni „langtíma hvatakerfi“. Í texta sem fylgir skýringunni segir hvernig hvatakerfið var ákveðið á hluthafafundi ALMC árið 2011: „Fyrirtækið ákvað hvatakerfi til langs tíma árið 2011, eftir að aðalfundur hluthafa fyrirtækisins heimilaði það. Markmið hvatakerfisins endurheimtur skiptanlegra skuldabréfa með því að hvetja og halda í lykilstjórnendur og starfsmenn.“

„Þetta lút­ir þeim lög­mál­um sem svona ger­ir er­lend­is“

Jakob Már, fyrrverandi forstjóri, hætti árið 2015. Í samtali við Morgunblaðið í vetur útskýrði hann að bónusarnir byggðu á erlendri þróun og væru að hefja innreið sína hér á landi. „Þetta er kannski meira að fara í gang núna,“ sagði hann. „Þarna eru er­lend­ir aðilar sem eru að vinna fyr­ir er­lenda aðila þrátt fyr­ir að hluti af þeim séu inn­lend­ir aðilar. Þetta lút­ir þeim lög­mál­um sem svona ger­ir er­lend­is. Þetta er klár­lega ekki eins­dæmi á alþjóðleg­um vett­vangi.“

Hann sagði greiðslurnar vera í takti við þann árangur sem félagið hefði náð, en að kerfið sem byggt væri á til útreikninga væri flókið.

Jakob Ásmundsson Útskýrði í samtali við Morgunblaðið að bónusarnir byggðu á erlendri þróun.

Mynd: Mbl.is

Fleiri sem fengu bónusana

Fjöldi annarra sem tengjast Straumi og ALMC fékk bónusa. Samkvæmt umfjöllun DV eru eftirfarandi starfsmenn Straums á meðal þeirra sem voru í kaupaukakerfi ALMC:

Birna Hlín Káradóttir, yfirlögfræðingur Fossa markaða, áður yfirlögfræðingur Straums og ALMC og stjórnarmaður fyrir hönd félaganna.

Magnús Ingi Einarsson, framkvæmdastjóri fjármála- og rekstrarsviðs Kviku fjárfestingabanka, fyrrverandi forstöðumaður fjárstýringar Straums.

Anna Rut Ágústsdóttir, forstöðumaður viðskiptatengsla hjá Kviku fjárfestingabanka.

Sigurjón H. Ingólfsson, sérfræðingur á fjármála- og rekstrarsviði hjá Kviku.

Skattalistinn 2015

1.     050866-5569 Árni Harðarson Túngötu 34 Reykjavík 265.319.825 
2.     180456-2369 Christopher M Perrin Austurríki Reykjavík 200.033.697 
3.     200275-3499 Jakob Már Ásmundsson Hamarsbraut 8 Hafnarfirði 193.218.736 
4.     310560-7319 Þórir Garðarsson Stórakrika 31 Mosfellsbæ 163.175.914 
5.     031160-3599 Sigurdór Sigurðsson Lambaseli 26 Reykjavík 160.403.826 
6.     100672-3169 Óttar Pálsson Kaldakri 5 Garðabæ 142.730.845
7.     130164-4049 Valur Ragnarsson Ásvallagötu 18 Reykjavík 133.059.910 
8.     161273-3339 Sigurður Reynir Harðarson Skaftahlíð 28 Reykjavík 131.512.950 
9.     130854-3039 Kristján V Vilhelmsson Kolgerði 3 Akureyri 129.060.207 
10.     180860-2669 Andrew Sylvain Bernhardt Bretland Reykjavík 112.810.485 
11.     280364-2589 Jakob Óskar Sigurðsson Kaldakri 7 Garðabæ 101.488.387 
12.     201066-3609 Þórlaug Guðmundsdóttir Glæsivöllum 12 Grindavíkurbæ 100.992.418 
13.     081060-4609 Þorvaldur Ingvarsson Skildinganesi 32 Reykjavík 93.116.177 
14.     130557-5119 Egill Jónsson Hrauntungu 28 Hafnarfirði 86.244.009 
15.     060449-3849 Kári Stefánsson Reykjavík Reykjavík 84.516.529 
16.     130151-7959 Guðbjörg Edda Eggertsdóttir Næfurholti 2 Hafnarfirði 83.537.457 
17.     010557-4889 Þuríður Ottesen Óðinsgötu 1 Reykjavík 81.246.007 
18.     310738-3879 Benedikt Sveinsson Lindarflöt 51 Garðabæ 80.440.300 
19.     150176-5069 Ingibjörg Lind Karlsdóttir Mávanesi 17 Garðabæ 80.290.404 
20.     040255-3979 Grímur Karl Sæmundsen Hlunnavogi 7 Reykjavík 80.089.692