Verkefni, sem Guðni Th. Jóhannesson forseti er verndari fyrir, og snýst um að bjóða upp á pappalok fyrir konur sem eru úti að skemmta sér, svo þeim verði ekki byrluð ólyfjan, vekur upp umræður um hvort rétt sé að fólk breyti hegðun sinni til að koma í veg fyrir kynbundið ofbeldi.
Söngkonan Þórunn Antonía leiðir verkefnið, en hún er kynningar- og markaðsstjóri tónlistarhátíðarinnar Secret Solstice. Verkefnið snýst um að prenta út 10 þúsund miða, sem hægt er að líma ofan á glös, þannig að ekkert utanaðkomandi komist í glösin. „Örugg skemmtun á að vera í fyrirrúmi í skemmtanabransanum og þannig er það svo sannarlega hjá okkur á Secret Solstice,“ segir hún í samtali við fréttavefinn Vísi.
Hildur Sverrisdóttir, þingmaður Sjálfstæðisflokksins, segist dást að virðingarverðri hugsun, hlýju og samkennd sem felst í verkefninu, en varar við því. „Konur eiga að geta skemmt sér án límmiða yfir glasinu sínu. Það má heldur ekki verða konu „að kenna“ ef henni eru byrluð lyf því hún hafði ekki límmiða á drykknum.“
Þórunn segist sjálf hafa orðið fyrir því að henni var byrluð ólyfjan, á skemmtistað í London. Þá segir hún hugmyndina hafa kviknað út frá sorg og vanmáttarkennd stúlku sem er henni afar kær og var byrlað lyf á skemmtistað og nauðgað. Einnig segist Þórunn hafa fylgst með máli Birnu Brjánsdóttur og hafa upplifað að henni hefði verið byrluð ólyfjan. „Það sem sló mig var að ég upplifði að henni hefði verið byrlað þegar ég horfði á myndskeið af henni sem kom í fréttamiðlum, kannski var það ímyndun í mér en það minnti mig á tilfinningu sem ég sjálf hafði upplifað þegar ég var yngri og fékk eitthvað út í drykkinn minn á skemmtistað í London. Þá var fyrsta tilfinning mín þyngsli í fótunum, svo algjört minnisleysi. Sem betur fer var mér bjargað. Vinur minn vann sem dyravörður á skemmtistað þegar ókunnur maður var að bera mig út, sagðist vera kærastinn minn. Hann var stöðvaður og mér komið í örugga höfn. Ég var heppin að þarna var einhver með opin augun. En þetta snýst ekki um mig eða mína sögu, heldur allar þessar sögur sem maður heyrir aftur og aftur.“
„Hvers konar samfélag er það?“
Hildur Lilliendahl er ein þeirra sem gagnrýna á Facebook að átakið skuli snúast um ábyrgð kvenna á því að hindra nauðganir.
„Ég fagna því að loksins hafi einhver tekið af skarið og skellt fram hugmynd að fýsískri lausn fyrir konur til að koma í veg fyrir að karlar nauðgi þeim. Af hverju að stoppa þarna? Hvað með bara skírlífisbelti? Eða að hafa Secret Solstice bara fyrir karla? Tónlistin á hátíðinni er nánast bara eftir karla hvort sem er. Ég skil ekki hvað konur eru að gera utandyra. Vita þær ekki að þær eru að taka áhættu? Eða, með orðum hugmyndasmiðsins: „Ábyrgðin er ekki bara þeirra sem drekka úr glasinu heldur allra í kring.““
Feminíska vefritið knuz.is vekur einnig athygli á þeirri hlið hvað slíkar breytingar á hegðun þýði fyrir samfélagið.
„Er þetta vænlegt til árangurs? Hvers konar samfélag er það þegar konur neyðast til að líma yfir glösin sín til að forðast byrlun og nauðgun?“
Þórunn: Við þurfum að læsa húsum
Þórunn segir í samtali við Vísi að fólk eigi ekki að þurfa að óttast að því verði byrljuð ólyfjan, en þannig sé það samt. „Við ættum auðvitað ekkert að þurfa að vera að pæla í svona löguðu, það er í raun fáránlegt. En staðreyndin er sú að það er fólk sem er að gera þetta af ásettu ráði sem er enn þá fáránlegra og flestum algjörlega óskiljanlegt. Rétt eins og við ættum ekkert að þurfa að læsa bílum eða heimilum okkar af ótta við að það brjótist einhver inn, en þurfum samt að gera það. Það er til fólk sem stelur og það er til fólk sem byrlar og nauðgar. Það er sorglegt en satt.“
Árið 2015 skapaðist gagnrýnin umræða um svokölluð kvennastæði í bílakjallara Hörpu. Þar höfðu verið málaðar sérstakar merkingar á bílastæði nálægt inngangi tónlistarhússins úr bílakjallaranum á vel upplýstum svæðum og var ætlunin að einungis konur fengju að nota þau. Yfirlýstur tilgangur var að koma í veg fyrir að ráðist yrði á konur í bílakjallaranum, en gagnrýnendur kvennastæðanna töldu að með þessu væri verið að móta umhverfið með þeim hætti að setja konur í hlutverk fórnarlamba.
Árið 2005 var talið að grunur væri um fimm til sjö lyfjanauðganir á ári. Árið 2010 áætluðu Stígamót í árskýrslu sinni að lyfjanauðganir væru 17. 2013 var tilkynnt um 22 lyfjanauðganir. Í ársskýrslu Stígamóta fyrir árið 2016 er fjöldi lyfjanauðgana metinn 27, eða tæplega 11 prósent af öllum nauðgunum. Þar af voru þrír karlmenn fórnarlömbin.
Þórunn segist í samtali við Vísi vera að reyna að skapa umtal með verkefninu. „Fólk skemmtir sér betur ef það veit að það er gæsla og öryggi og kannski er þetta ágæt viðbót við það. Ég veit að þetta er kannski ekki lausn en þetta er hugmynd og ég er að reyna að skapa umtal og vitundarvakningu um að við eigum að passa hvert annað.“
Athugasemdir