Þorsteinn Már Baldvinsson, forstjóri og stærsti hluthafi Samherja, hagnaðist um tæplega 5,4 milljarða króna í Eignarhaldsfélaginu Steini ehf. í fyrra. Félagið heldur á hlutabréfum Þorsteins Más í Samherja og á hann það ásamt fyrrverandi eiginkonu sinni, Helgu S. Guðmundsdóttur. Þorsteinn Már á 51 prósent í félaginu og Helga á 49 prósent. Þetta kemur fram í ársreikningi Steins fyrir árið 2018 sem nýlega var skilað til ársreikningaskrár Ríkisskattstjóra.
Samherji er langstærsta útgerðarfélag landsins þegar tekið er tillit til innlendrar og erlendrar starfsemi útgerðarinnar. Félagið er annar stærsti, einstaki kvótaeigandi landsins á eftir Brimi, áður HB Granda, en á auk þess stóran hlut í meðal annars Síldavinnslunni, einni stærsti útgerð landsins. Samherji hagnaðist um 8.7 milljarða króna í fyrra og var félagið þá með 43 milljarða króna tekjur.
Þorsteinn Már er einn ríkasti Íslendingurinn og ratar hann á hverju ári í yfirlit fjölmiðla yfir íslenskt auðfólk þegar skattauppplýsingar eru gerðar opinberar. Þorsteinn Már var með ríflega 100 milljónir króna í tekjur í fyrra, en tekjur hans segja hins vegar aðeins litla sögu um þá ótrúlegu auðsöfnun sem ársreikningur eignarhaldsfélags hans sýnir ár hvert og hefur gert lengi.
Níu milljarða eignaaukning
Eignir félagsins nema nú rúmlega 48 milljörðum króna og hafa þær hækkað um ríflega 9 milljarða króna á milli áranna 2017 og 2018. Verðmætasta eign félagsins eru hlutabréf í Samherja hf. sem bókfærð eru á 22 milljarða króna. Inni í félaginu eru íslenskar eignir og starfsemi Samherja. Hlutabréf Eignarhaldsfélagsins Steins ehf. í Samherja Holding, félagi utan um erlenda starfsemi Samherja, eru bókfærð á tæplega 18 milljarða króna.
Á móti þessum eignum eru nánast engar skuldir, en þær nema 4 milljónum króna. Þannig að segja má að félagið skuldi ekkert á móti þessum tæplega 50 milljarða króna eignum.
Tók við hlutabréfum í Samherjafélögum
Ástæðan fyrir þessari miklu eignaaukningu Eignarhaldsfélagsins Steins ehf. er að í fyrra var hlutafé Fjárfestingarfélagsins Fjarðar ehf., sem átti hlutabréf í Samherja hf. og Samherja Holding ehf. lækkað, og var hlutafjáraukningin greidd út með hlutabréfum í félögunum tveimur.
Eins og segir í ársreikningi Steins ehf.: „Í águst 2019 var hlutafé Fjárfestingafélagsins Fjarðar ehf. lækkað og var hlutafjárlækkunin greidd með hlutabréfum í Samherja hf. og Samherja Holding ehf. til Eignarhaldsfélagsins Steins ehf. Eftir hlutafjárlækkunina á Eignarhaldsfélagið Steinn ehf. engin bréf í Fjárfestingafélaginu Firði ehf. en eignaðist 7,41% eignarhlut í Samherja hf. og 7,41% eignarhlut í Samherja Holding ehf.“
Eignarhaldsfélagið Steinn ehf. eignaðist því frekari hlutabréf í bæði Samherja hf. og Samherja Holding ehf. á árinu.
„Þannig að út frá útlitslegum sjónarmiðum eða orðsporslegum þá er það vægari leið að gera þetta svona en að greiða arð.“
Dulbúnar arðgreiðslur
Enginn arður var tekinn út úr Steini í fyrra en fé, 394 milljónir, var greitt út úr félaginu og til hluthafa þegar félagið sjálft keypti eigin bréf í janúar 2009, líkt og félagið hefur raunar gert áður.
Stundin hefur fjallað um að slík leið sé aðferð til þess að taka „dulbúinn arð“ út úr eignarhaldsfélögum. Blaðið ræddi meðal annars við sérfræðing sem útskýrði aðferðina, sem er fullkomlega lögleg, með eftirfarandi hætti: „Það að velja þessa leið er örugglega af skattalegum ástæðum meðal annars. Svo hafa menn komist upp með að taka arð út úr félögum með þessum hætti án þess að það veki eins mikla athygli og þegar menn taka eiginlegan arð út úr fyrirtækjum. Þannig að út frá útlitslegum sjónarmiðum eða orðsporslegum þá er það vægari leið að gera þetta svona en að greiða arð,“ sagði sérfræðingurinn, sem ekki vildi láta nafn síns, getið í samtali við Stundina síðla árs í fyrra.
Athugasemdir