Þessi grein birtist upphaflega í Stundinni fyrir meira en 5 árum.

Lagadósent leiðréttir þingmann

„Ákvæði 26. gr. stjórnarskrárinnar fjallar samkvæmt orðalagi sínu um heimild forseta Ísland til að hafna því að staðfesta „lagafrumvarp“ – ekki þingsályktun,“ skrifar Margrét Einarsdóttir lögfræðingur. Ólafur Ísleifsson vitnaði í fræðigrein eftir hana og hélt að 26. gr. stjórnarskrárinnar tæki til þingsályktana.

31. júlí 2019 · 15:05

Jóhann Páll Jóhannsson

ritstjorn@heimildin.is

Margrét Einarsdóttir, dósent við lagadeild Háskólans í Reykjavík, furðar sig á lagatúlkun Ólafs Ísleifssonar, þingmanns Miðflokksins og þeirri ályktun sem Ólafur dregur út frá fræðigrein eftir hana sem birtist í Tímariti lögfræðinga árið 2016.

Eins og Stundin greindi nýlega frá stendur Ólafur í þeirri trú að 26. gr. stjórnarskrárinnar um synjunarvald forseta geti tekið til þingsályktana. Þessa kenningu rökstuddi hann í Morgunblaðinu með því að vitna í grein eftir Margréti.

Orðrétt skrifaði Ólafur í Morgunblaðið:

Aðferðum við að taka Evrópureglur í innlendan rétt er lýst í grein í Tímariti lögfræðinga 2016 undir fyrirsögninni Upptaka afleiddrar löggjafar í EES-samninginn – Hvað er unnt að gera betur? Í greininni sem er hluti af doktorsverkefni höfundar, Margrétar Einarsdóttur, dósents í lögfræði við Háskólann í Reykjavík, kemur fram að þegar Alþingi hefur með þingsályktun veitt samþykki sitt fyrir ákvörðun sameiginlegu EES-nefndarinnar að tilteknar Evrópureglur hljóti lagagildi séu staðfestingarskjöl send til forseta með beiðni um staðfestingu. Samstarfsþjóðum í EFTA er ekki tilkynnt um samþykki Alþingis fyrr en samþykki forseta liggur fyrir (bls. 19). Samþykki Alþingi þingsályktunartillögu utanríkisráðherra mun því orkupakkinn í heild fara um hendur forseta Íslands.

Margrét hefur brugðist við skrifum Ólafs á Facebook. Hún bendir á að í grein sinni, sem Ólafur vitnar til, sé tekið fram að þegar upptaka gerða í EES-samninginn kallar á lagabreytingu sé samþykki forseta Íslands fengið áður en hinum stjórnskipulega fyrirvara er aflétt. Þannig sé framkvæmdin í samræmi við 21. gr. stjórnarskrárinnar.

„Af þessari umfjöllun minni virðist þingmaðurinn draga þá ályktun að nærtækt sé að líta svo á að 26. gr. stjórnarskrárinnar eigi við í þessu tilfelli og að forsetinn hafi heimild til að hafna því að staðfesta þingsályktun Alþingis og vísa því til þjóðarinnar,“ skrifar Margrét.

„Ég get ekki skrifað undir þessa lagatúlkun míns gamla samstarfsmanns úr HR. Ákvæði 26. gr. stjórnarskrárinnar fjallar samkvæmt orðalagi sínu um heimild forseta Ísland til að hafna því að staðfesta „lagafrumvarp“ – ekki þingsályktun. Þá ber hér einnig að líta til 13. gr. stjórnarskrárinnar þar sem segir: „Forsetinn lætur ráðherra framkvæma vald sitt“. Það mun koma í hlut Alþingis að taka ákvörðun um afléttingu hins stjórnskipulega fyrirvara við 3. orkupakkann og forseti Íslands hefur ekki stjórnskipulegar heimildir til annars en að staðfesta þá þingsályktun.“

Kjósa

Hvernig finnst þér þessi grein? Skráðu þig inn til að kjósa.

Deila

Efnisorð

Athugasemdir

Allar athugasemdir eru ábyrgð á þeirra sem þær skrifa. Heimildin áskilur sér rétt til að fjarlægja ærumeiðandi og óviðeigandi athugasemdir.

Tengdar greinar

Þriðji orkupakkinn

FréttirÞriðji orkupakkinn

Frosti: „Hneyksli“ að ECT-samningurinn hafi ekki verið borinn undir Alþingi

Frosti Sigurjónsson, fyrrverandi þingmaður Framsóknarflokksins og einn af talsmönnum Orkunnar okkar, telur það stjórnarskrárbrot að Ísland hafi undirgengist skuldbindingar ECT-samningsins án aðkomu Alþingis. Gunnar Bragi Sveinsson stóð að fullgildingu samningsins í ríkisstjórnartíð Sigmundar Davíðs Gunnlaugssonar.

FréttirÞriðji orkupakkinn

Aðstoðarmaður Sigmundar réttlætir fullgildingu ECT-samningsins: „Stundum er hlutum blandað inn í umræðuna“

Hinn umdeildi samningur um vernd orkufjárfestinga varð ekki bindandi fyrir Ísland fyrr en ríkisstjórn Sigmundar Davíðs Gunnlaugssonar fullgilti hann árið 2015. Ólíkt því sem lagt var upp með við undirritun samningsins 20 árum áður var fullgildingin ekki borin undir Alþingi. Aðstoðarmaður Sigmundar Davíðs gefur lítið fyrir fréttaflutning af málinu, en önnur Evrópuríki töldu ástæðu til að samþykkja sérstaka yfirlýsingu um forræði yfir sæstrengjum og olíuleiðslum. Með undirritun Gunnars Braga Sveinssonar og Ólafs Ragnars Grímssonar árið 2015 skuldbundu íslensk stjórnvöld sig til að framfylgja samningnum í hvívetna.

FréttirÞriðji orkupakkinn

Stjórn Sigmundar fullgilti umdeildan samning um vernd orkufjárfestinga

Með fullgildingu ECT-samningsins hafa íslensk stjórnvöld skuldbundið sig til að liðka fyrir frjálsum viðskiptum með orkuauðlindir og að beita sér fyrir samkeppni, markaðsvæðingu og samvinnu á sviði orkuflutninga. Reynt gæti á ákvæði samningsins ef upp koma deilur um lagningu sæstrengs, en fjárfestar hafa meðal annars notað samninginn sem vopn gegn stjórnvaldsaðgerðum sem er ætlað að halda niðri raforkuverði til almennings.

FréttirÞriðji orkupakkinn

Miðflokksmenn greiddu atkvæði gegn því að óheimilt yrði að leggja sæstreng án aðkomu Alþingis

Þingmenn Miðflokksins og Ásmundur Friðriksson tóku afstöðu gegn tveimur þingmálum þar sem því var slegið föstu að úrslitavaldið varðandi tengingu íslenska raforkukerfisins við raforkukerfi annarra landa liggi hjá Alþingi.

FréttirÞriðji orkupakkinn

„Ég trúi því að dagurinn í dag sé upphaf að einhverju slæmu“

Þungt var yfir andstæðingum þriðja orkupakkans á Austurvelli í dag eftir samþykkt þingsályktunartillögu um innleiðingu hans. Þau telja nú að síðasta hálmstráið sé forseti lýðveldisins.

FréttirÞriðji orkupakkinn

Fóru stórum orðum um orkupakkamálið: Níðstöng, rányrkja og ambátt í feigðarsölum

„Sagan mun sýna það að Miðflokkurinn hafði rétt fyrir sér,“ sagði Birgir Þórarinsson við atkvæðagreiðslu um þriðja orkupakkann. Bæði andstæðingar og stuðningsmenn málsins tóku djúpt í árinni í ræðustól Alþingis og sumir fluttu ljóð.

Mest lesið

Fréttir

Fyrsta barnið fætt á Seyðisfirði í yfir 30 ár - „Fór allt á besta veg miðað við aðstæður“

Fyrsta barnið í yfir þrjá áratugi fæddist á Seyðisfirði í dag eftir snjóþunga nótt þar sem Fjarðarheiðin var ófær. Varðskipið Freyja var einnig til taks ef flytja þyrfti móðurina á Neskaupsstað. „Þetta er enn ein áminningin um öryggisleysið sem við búum við,“ segir nýbökuð móðirin.

Flækjusagan

Nei, Hitlers-kveðja Musks var EKKI ævaforn rómversk kveðja

Hin viðurstyggilega nasistakveðja Elons Musks daginn sem Donald Trump var settur í embætti hefur að vonum vakið mikla athygli. Kannski ekki síst vegna þess að kveðjuna lét Musk flakka úr ræðustól sem var rækilega merktur forseta Bandaríkjanna. Hin fasíska tilhneiging margra áhangenda Trumps hefur aldrei fyrr birst á jafn augljósan hátt — enda lét Musk sér ekki nægja að heilsa...

Greining

Sigmundur Davíð ver Musk með hæpnum samanburði

Á meðan að öfgamenn og nýnasistar víða um heim upplifa valdeflingu og viðurkenningu og fagna ankannalegri kveðju Elons Musks spyr fyrrverandi forsætisráðherra Íslands hvort íslenskir fjölmiðlar ætli í alvöru að flytja þá falsfrétt að handahreyfing sem leit út eins og nasistakveðja, frá manni sem veitir öfgafullum sjónarmiðum vængi flesta daga, hafi verið nasistakveðja.

StjórnmálBandaríki Trumps

Yfirgangstal með óþægilega hliðstæðu

Embættistaka Donalds Trumps vekur upp spurningar sem við Íslendingar þurfum að hugsa alla leið, meðal annars í ljósi yfirlýsinga hans gagnvart Grænlandi og Kanada, segir Friðjón R. Friðjónsson borgarfulltrúi. Hann kveðst einnig hafa „óþægindatilfinningu“ gagnvart því að vellauðugir tæknibrósar hjúfri sig upp að Trump, sem nú fer á ný með framkvæmdavaldið í langvoldugasta ríki heims.

Flækjusagan

Inúítar mæta til Grænlands

Í upphafi byggðar á Grænlandi var á ferð fólk sem kennt hefur verið við Dorset. Það fólk var þó nær alveg dáið út á Grænlandi þegar norrænir menn hófu landnám um árið 1000 og Inútíar komu svo brunandi frá Síberíu tveimur öldum síðar

Fréttir

Sólveig Anna sendi bréf á móðurfélög Subway og Hard Rock Cafe

Félögin sem reka Subway og Hard Rock Café á Íslandi eru aðilar að SVEIT, sem Efling segir að staðið hafi fyrir stofnun gervistéttarfélags til að rýra kjör starfsmanna í veitingageiranum. Sólveig Anna Jónsdóttir formaður félagsins hefur nú skrifað bréf út til alþjóðlegra móðurfélaga þessara tveggja veitingastaðakeðja og beðið þau um að rannsaka starfshætti sérleyfishafana hérlendis.

Mest lesið

Mest lesið í vikunni

Það sem ég hef lært

Tobba Marinósdóttir

Fengitíminn löngu liðinn

Tobba Marinósdóttir er orðin klár. „Klár í að láta það laskaða dæma sig sjálft.“

ViðtalMóðursýkiskastið

Sett á lyf sem reyndust hættuleg

Ásta Þórdís Skjalddal gekk í 25 ár á milli lækna þar til hún fékk loks rétta sjúkdómsgreiningu. Aftur og aftur var hún sett á lyf við sjúkdómi sem hún var ekki með. Í tvígang voru lyfin sem hún var á tekin úr sölu því þau voru talin hættuleg heilsu fólks. „Það var enginn sem hlustaði,“ segir Ásta.

Fréttir

Sigurjón sagði hana einfalda en skemmtilega - Enginn mannanna fékk samþykki

Enginn þeirra karlmanna sem komu á heimili þroskaskertrar konu til að hafa kynmök við hana var ákærður. Þó hafði enginn þeirra fengið samþykki hennar. Sálfræðingur segir hana hafa upplifað sjálfsvígshugsanir á þessu tímabili. Óútskýrðar tafir á lögreglurannsókn leiddu til mildunar refsingar yfir Sigurjóni Ólafssyni, fyrrverandi yfirmanni konunnar.

FréttirFlóttamenn

Verður brottvísað í næstu viku

Rimu Charaf Eddine Nasr, einni af þeim tíu sem voru tilnefnd til verðlaunanna Framúrskarandi ungur Íslendingur 2024, verður brottvísað ásamt systur sinni þann 21. janúar næstkomandi. Systurnar eru sýrlenskar en verða sendar til Venesúela.

Flækjusagan

Það rís úr djúpinu 1: Gríðarlegt vatnsmagn leynist á 660 kílómetra dýpi, og demantar

Fyrir fáeinum dögum birti vefritið Science Alert fregn um rannsókn, sem raunar var gerð árið 2022, en hefur ekki farið hátt fyrr en nú. Hér er frásögn Science Alert. Rannsakaður var örlítill demantur sem fundist hafði í demantanámu í ríkinu Bótsvana í suðurhluta Afríku. Hér er sagt frá þeirri rannsókn í vefritinu Nature.com. Í ljós kom að demanturinn hafði myndast...

Pistill

Sif Sigmarsdóttir

Nauðgunargengi norðursins

Fórnarlömbin voru stúlkur með veikan félagslegan bakgrunn sem sneru ítrekað aftur í faðm ofbeldismannanna.

Mest lesið í mánuðinum

Á vettvangi

Vont að vita af þeim einum yfir hátíðarnar

„Maður veltir fyrir sér hvað varð til þess að hann var bara einn og var ekki í tengslum við einn né neinn,“ segir lögreglukona sem fór í útkall á aðventunni til einstæðings sem hafði dáið einn og legið lengi látinn.

RannsóknCarbfix-málið

Viðskiptaáætlun Carbfix: Földu áform sín fyrir íbúum

Fyrirætlanir Carbfix eru mun umfangsmeiri en fram hefur komið. Stefnt er að því að dæla niður allt að 4,8 milljónum tonna af koldíoxíði (CO2) og fyrirtækið vonast til þess að velta hátt í þrjú hundruð milljörðum á fullum afköstum. Það er hærri upphæð en stærsta fyrirtæki landsins veltir í dag. Á meðal viðskiptavina er fyrirtæki sem framdi glæp gegn mannkyni og vill dæla niður CO2 á Íslandi.

Fréttir

Móðir Kolfinnu Eldeyjar: „Ég segi mína sögu því að samfélagið þarf að vakna“

Ingibjörg Dagný Ingadóttir, móðir Kolfinnu Eldeyjar Sigurðardóttur, opnar sig um andlát dóttur sinnar. Hún segir kerfin hafa brugðist barnsföður sínum, sem hefur verið ákærður fyrir að hafa ráðið dóttur þeirra bana. „Ég vissi strax í hjarta mínu að hann hefði ekki tekið meðvitaða ákvörðun um að gera svona lagað“.

Það sem ég hef lært

Tobba Marinósdóttir

Fengitíminn löngu liðinn

Tobba Marinósdóttir er orðin klár. „Klár í að láta það laskaða dæma sig sjálft.“

ViðtalMóðursýkiskastið

Grátbað um myndatöku fyrir barnið sem leiddi í ljós heilaæxli

Mánuðum saman þurfti Hrund Ólafsdóttir að grátbiðja lækni um að senda Sigrúnu, dóttur hennar, í myndatöku vegna alvarlegra veikinda sem voru skilgreind sem mígreni. „Barnið bara kvaldist og kvaldist og kvaldist og kvaldist.“ Þegar hún loks fékk ósk sína uppfyllta kom í ljós fimm sentímetra stórt æxli í litla heila Sigrúnar.

Erlent

Söguleg stund í Danmörku

Þeir Danir sem settust við sjónvarpstækin klukkan sex á gamlársdag sáu strax að eitthvað var breytt. Friðrik konungur kom gangandi inn í móttökuherbergið, settist við borð og hóf lesturinn. Þetta var söguleg stund. Í fyrsta sinn sem nýr konungur ávarpaði dönsku þjóðina í nýársávarpi.