Þessi grein birtist upphaflega í Stundinni fyrir meira en 6 árum.

Strandamaður stöðvaði framkvæmdir: „Það verður bara að koma í veg fyrir þetta“

Vest­ur­verk hóf í gær fram­kvæmd­ir við veglagn­ingu í Ing­ólfs­firði á Strönd­um, sem fyrsta hluta virkj­ana­fram­kvæmda sem munu hafa veru­leg áhrif á nátt­úru svæð­is­ins. Elías Svavar Krist­ins­son, sem ólst upp á svæð­inu, stefn­ir að frið­lýs­ingu lands síns og berst gegn fram­kvæmd­um vegna virkj­un­ar.

Strandamaður stöðvaði framkvæmdir: „Það verður bara að koma í veg fyrir þetta“
Elías Svavar Kristinsson Tók sér stöðu gegn gröfu á veginum við Ingólfsfjörð, þar sem framkvæmdir eru hafnar til að gera veginn færan fyrir stórvirkar vinnuvélar. Mynd: Facebook / Elín Hanna

„Ég fór bara undir gröfuna. Það þýðir ekkert annað,“ segir Strandamaðurinn og Drangamaðurinn Elías Svavar Kristinsson, sem ákvað í gær að standa í vegi fyrir vegaframkvæmdum í Ingólfsfirði á Ströndum á vegum verktakafyrirtækisins Vesturverks. Framkvæmdirnar eru fyrsti liður í gerð Hvalárvirkjunar, sem mun hafa „óveruleg til talsvert neikvæð“ umhverfisáhrif á svæðinu, meðal annars þær afleiðingar að fossar rýrna verulega eða hverfa nánast.

Elías segist hafa orðið reiður, vegna þess sem hann álítur ósvífni virkjanafyrirtækisins, að hefja framkvæmdir strax eftir að ný kæra barst frá landeigendum nálægt virkjanasvæðinu. „Ég náttúrulega sagði honum að hætta þessu. Ég sagði: Ég fer ekkert undan skóflunni. Þú mátt alveg ráða því hvað það tekur langan tíma.“

Hann harmar þó að viðmótsþýður vegagerðarmaður hafi orðið fyrir. „Hann tók þessu af ótrúlega mikilli ró. Hann sagði: Ég ætla mér ekkert að vinna í nótt. Þannig að ég er að hætta og þá er kannski best að ég hætti bara. Hann var nú kurteis karlgreyið, en ég var kannski aðeins æstari.“

Forsenda virkjanaframkvæmda

Fyrirtækið Vesturverk rær öllum árum að því að hefja virkjanaframkvæmdir í Ófeigsfirði og Eyvindarfirði, kenndar við Hvalá. Til þess hlaut félagið framkvæmdaleyfi vegna vegavinnu, í samvinnu við Vegagerðina. „Samningur um veghaldið er liður í undirbúningi virkjunar Hvalár og gildir hann til fimm ára,“ sagði í tilkynningu félagsins 20. júní síðastliðinn.

Eftir að landeigendur í Drangavík, norðan við virkjunarsvæðið, kærðu deiliskipulag og framkvæmdaleyfi vegna virkjunarinnar í vikubyrjun á þeim forsendum að þeir væru í reynd eigendur hluta virkjanasvæðisins, hóf Vesturverk engu að síður framkvæmdir við veginn í aðdraganda undirbúnings fyrir rannsóknarboranir og tilheyrandi þungaumferð um svæðið.

Vill vernda víðernin

Ástæðan fyrir því að Elías leggst gegn framkvæmdunum með svo áþreifanlegum hætti er að hann telur að óafturkræfur skaði verði af þeim fyrir ósnortin víðerni og landslag sem hafi gildi fyrir almenning til framtíðar. Þær áhyggjur eru að hluta undirbyggðar í mati Skipulagsstofnunar, sem segir framkvæmdirnar hafa „óveruleg til talsvert neikvæð“ umhverfisáhrif, en sveitarstjórn Árneshrepps styður framkvæmdirnar og fengu virkjanasinnar nauma kosningu í sveitarstjórnarkosningum í fyrra.

Elías segir að nýhafnar vegaframkvæmdir muni gerbreyta Ingólfsfirði og Ófeigsfirði.

„Hann verður ristur á hol.“

„Hann verður ristur á hol. Hann verður skorinn í sundur, bæði sunnan megin og yfir eyrarnar, og á ská niður,“ segir hann um Ingólfsfjörð. „Þar verður allt sprengt í tætlur. Þetta eru hryðjuverk. Þetta ætla þeir að gera fyrir rannsóknarvinnu. Þeir ætla sér að eyðileggja eins mikið og þeir geta til þess að segja: „Það er búið að skemma þetta.“ Það verður bara að koma í veg fyrir þetta. Ég veit ekki hvernig á að gera það, en það verður að gera það.“

Núverandi vegur er í reynd slóði sem liggur með landslaginu og að hluta rétt ofan við flæðarmálið í fjörunni, en hann var lagður á áttunda áratugnum.

„Hann er barn síns tíma. Það má alveg slétta veginn, en við viljum ekki vera að breikka hann fyrir búkollur og svoleiðis.“

Víðernin á virkjanasvæðinuEin stærstu ósnortnu víðerni Íslands má finna á svæðinu, en framkvæmdirnar munu skerða þau.

Lofað bættum innviðum

Elías ólst upp á Dröngum, en foreldrar hans fluttu þangað frá Seljanesi, milli Ingólfsfjarðar og Ófeigsfjarðar, árið 1953. Foreldra hans brugðu síðar búi á sjöunda áratugnum, en alla tíð síðan hefur Elías komið heim, milli þess sem hann hefur vetursetu sunnar, undanfarið á Akranesi, en senn í Garðabæ. Á sumrin rær hann til fiskjar á smábát og gistir í bátnum við Norðurfjörð, milli þess sem hann dvelur á uppeldisstað sínum Dröngum, rétt norðan við Drangaskörð.

Framkvæmdir við Hvalárvrkjun munu valda því að eitt stærsta ósnortna víðerni Íslands og Evrópu skerðist verulega. Samhliða því munu nokkrir fossar rýrna verulega. Sveitarfélagið er klofið í afstöðu sinni til framkvæmdanna, en sveitarstjórinn styður þær og telur að Árneshreppur muni hagnast töluvert á framkvæmdum og fasteignagjöldum í kjölfarið. Auk þess hefur verktakafyrirtækið Vesturverk boðað fjárframlög til framkvæmda við skólahúsnæði og kynnt að líklegur hluti afleiðinga virkjanaframkvæmdanna verði lagning ljósleiðara, hitaveitu og þriggja fasa rafmagns í sveitina.

Framkvæmdirnar í gærElías Svavar tók sér stöðu andspænis gröfunni.

Tekist á um almannahagsmuni

Elías telur að fáir á svæðinu muni hagnast á virkjanaframkvæmdunum, auk þess sem almenningur muni þurfa að borga fyrir tengivirki og lagningu raflína. Tekjur sveitarfélagsins af fasteignagjöldum vegna stöðvarhússins muni leiða til þess að framlög úr jöfnunarsjóði sveitarfélaga minnki á móti. Og störfin verði fá, það verði fyrst og fremst erlendir starfsmenn starfsmannaleigu að vinna við framkvæmdirnar á heiðinni.

Sjálfur hefði hann geta fengið bita af kökunni. „Okkur var boðið í þetta partý. Við sögðum bara nei, takk. Þeir vildu fá vatn á svæðinu hjá okkur líka. Vesturverk bað um viðræður við okkur. Við bara önsuðum ekki. Við stefnum að því að friða Drangana. Þú gerir ekki allt fyrir peninga,“ segir Elías, sem telur almannahagsmunum best borgið með því að vernda víðernin fyrir framkvæmdum, jafnvel þótt vegir haldist frumstæðir.

„Þetta er sjarminn,“ segir hann, fljótandi á trillu úti fyrir Trékyllisvík með rúmlega 700 kíló af afla dagsins innanborðs.

Samkvæmt heimildir Stundarinnar er í kvöld verið að flytja stærri gröfu norður eftir Strandavegi í átt að Ingólfsfirði.

Kjósa
0
Hvernig finnst þér þessi grein? Skráðu þig inn til að kjósa.

Athugasemdir

Allar athugasemdir eru ábyrgð á þeirra sem þær skrifa. Heimildin áskilur sér rétt til að fjarlægja ærumeiðandi og óviðeigandi athugasemdir.
Tengdar greinar

Hvalárvirkjun

Mest lesið

Mest lesið

Mest lesið í vikunni

Hann var búinn að öskra á hjálp
2
Viðtal

Hann var bú­inn að öskra á hjálp

Hjalti Snær Árna­son hvarf laug­ar­dag­inn 22. mars. For­eldr­ar hans lásu fyrst um það í frétt­um að hans væri leit­að í sjón­um, fyr­ir það héldu þau að hann væri bara í göngu­túr. En hann hafði lið­ið sál­ar­kval­ir, það vissu þau. Móð­ir Hjalta, Gerð­ur Ósk Hjalta­dótt­ir, lýs­ir því hvernig ein­hverf­ur son­ur henn­ar gekk á veggi allt sitt líf, og hvernig hann veikt­ist svo mik­ið and­lega að þau voru byrj­uð að syrgja hann löngu áð­ur en hann var dá­inn.

Mest lesið í mánuðinum

Forsprakki útifundar játaði fjárdrátt á leikskólanum Klettaborg
4
Fréttir

Forsprakki úti­fund­ar ját­aði fjár­drátt á leik­skól­an­um Kletta­borg

Sig­fús Að­al­steins­son, stofn­andi hóps­ins Ís­land - þvert á flokka, sem stend­ur fyr­ir úti­fund­um um hæl­is­leit­end­ur, ját­aði á sig fjár­drátt frá leik­skól­an­um Kletta­borg þeg­ar hann var for­stöðu­mað­ur þar. Hann vill ekki dæma hvort brot af því tagi séu nógu al­var­leg til að inn­flytj­end­ur sem gerð­ust sek­ir um þau ætti að senda úr landi.
Hann var búinn að öskra á hjálp
5
Viðtal

Hann var bú­inn að öskra á hjálp

Hjalti Snær Árna­son hvarf laug­ar­dag­inn 22. mars. For­eldr­ar hans lásu fyrst um það í frétt­um að hans væri leit­að í sjón­um, fyr­ir það héldu þau að hann væri bara í göngu­túr. En hann hafði lið­ið sál­ar­kval­ir, það vissu þau. Móð­ir Hjalta, Gerð­ur Ósk Hjalta­dótt­ir, lýs­ir því hvernig ein­hverf­ur son­ur henn­ar gekk á veggi allt sitt líf, og hvernig hann veikt­ist svo mik­ið and­lega að þau voru byrj­uð að syrgja hann löngu áð­ur en hann var dá­inn.

Mest lesið í mánuðinum

Nýtt efni

Innflytjendur á Íslandi
Samtal við samfélagið#15

Inn­flytj­end­ur á Ís­landi

Ís­land hef­ur tek­ið um­tals­verð­um breyt­ing­um und­an­farna ára­tugi. Eft­ir að hafa löng­um ver­ið eitt eins­leit­asta sam­fé­lag í heimi er nú svo kom­ið að nær fimmti hver lands­mað­ur er af er­lendu bergi brot­inn. Inn­flytj­end­ur hafa auðg­að ís­lenskt sam­fé­lag á marg­vís­leg­an hátt og mik­il­vægt er að búa þannig um hnút­ana að all­ir sem hing­að flytja geti ver­ið virk­ir þátt­tak­end­ur á öll­um svið­um mann­lífs­ins. Til að fræð­ast nán­ar um inn­flytj­enda hér­lend­is er í þess­um þætti rætt við Dr. Löru Wil­helm­ine Hoff­mann, nýdoktor við Menntavís­inda­svið Há­skóla Ís­lands, þar sem hún tek­ur þátt í verk­efn­inu “Sam­an eða sundr­uð? Mennt­un og fé­lags­leg þátt­taka flótta­barna og -ung­menna á Ís­landi.” Hún starfar einnig sem stunda­kenn­ari við Há­skól­ann á Ak­ur­eyri og Há­skól­ann á Bif­röst. Sjálf er Lara þýsk en rann­sókn­ir henn­ar hverf­ast um fólks­flutn­inga, dreif­býli, tungu­mál og list­ir en hún varði doktors­rit­gerð sína í fé­lags­vís­ind­um við Há­skól­ann á Ak­ur­eyri ár­ið 2022. Tit­ill doktors­rit­gerð­ar­inn­ar er „Að­lög­un inn­flytj­enda á Ís­landi: Hug­læg­ar vís­bend­ing­ar um að­lög­un inn­flytj­enda á Ís­landi byggð­ar á tungu­máli, fjöl­miðla­notk­un og skap­andi iðk­un.“ Guð­mund­ur Odds­son pró­fess­or í fé­lags­fræði við HA ræddi við Löru en í spjalli þeirra var kom­ið inn á upp­lif­un inn­flytj­enda af inn­gild­ingu, hlut­verk tungu­máls­ins, stærð mál­sam­fé­laga, sam­an­burð á Ís­landi og Fær­eyj­um og börn flótta­fólks.

Mest lesið undanfarið ár