Ingibjörg Sólrún Gísladóttir, forstjóri Lýðræðis- og mannréttindaskrifstofu Öryggis- og samvinnustofnunar Evrópu og fyrrverandi forystukona jafnaðarmanna á Íslandi, furðar sig á því að Ríkisútvarpið ætli að birta viðtal við nasista um helgina. 

„Það er í sjálfu sér gott framtak að tryggja meiri fjölbreytni í þeim hópi sem rætt er við í útvarpi en hér finnst mér RÚV seilast of langt,“ skrifar hún á Facebook og vísar til viðtals við Sigríði Bryndísi Baldvinsdóttur sem verður sýnt í þættinum Paradísarheimt á morgun, sunnudag. Viðtalið birtist undir þeim formerkjum að ljá eigi fólki rödd „sem hafi verið utangáttar í samfélaginu eða talið á jaðrinum“.

Mynd: Skjáskot af RÚV

„Hér er um að ræða manneskju sem hefur tattúerað upphafsstafi Adolfs Hitlers á hálsinn á sér (18 sem stendur fyrir AH) sem þýðir að skoðanir hennar eru ekki aðeins skoðanir sem falla ekki í kramið hjá „hinum venjulegu“, heldur leiddu slíkar skoðanir til helfararinnar og annarra voðaverka sem alþjóðasamfélagið, þar með talið Ísland, hefur sammælst um að koma í veg fyrir með öllum tiltækum ráðum að verði endurtekin,“ skrifar Ingibjörg og vísar þar til m.a. til alþjóðlegra skuldbindinga sem Íslendingar hafa undirgengist til að sporna gegn hatursáróðri.

„Það verður ekki gert með því að bjóða fólki með slík sjónarmið að koma þeim á framfæri við alla landsmenn, heldur með því að upplýsa fólk um það sem gerðist og tala fyrir umburðarlyndi og jafnrétti og gegn fordómum og mismunun hvort sem er á grundvelli trúarbragða, litarháttar, uppruna eða annarra þátta.“ 

Hún gerir orð Antonio Guterres, aðalframkvæmdastjóra Sameinuðu þjóðanna, að sínum, en nýlega sagði hann í ræðu á allsherjarþingi sameinuðu þjóðanna: „Það er uggvekjandi að heyra hatursfullt bergmál löngu liðinna tíma og að horfa upp á hryllilegar skoðanir verða hversdagslegar. Við skulum ekki gleyma lærdómum fjórða áratugarins. Það getur aldrei verið pláss fyrir hatursfulla orðræðu, umburðarleysi og útlendingahatur. Við munum berjast gegn því hvar sem er, hvenær sem er.“ 

Mynd: Kristinn Magnússon

Ekki liggur fyrir hvaða nálgun er tekin í viðtalinu eða með hvaða hætti Sigríður Bryndís verður látin svara fyrir skoðanir sínar. Skarphéðinn Guðmundsson, dagskrárstjóri sjónvarps hjá RÚV, hefur varist gagnrýni með því að segja að sjónarmiðin séu alfarið viðmælandans. Þáttastjórnandi taki ekki með nokkru móti taka afstöðu til skoðana eða lífssýnar viðmælenda sinna. 

Vísir fjallaði um málið á dögunum en í fréttinni segir: „Í skriflegu svari sem Skarphéðinn sendi Vísi um gagnrýnina sem efnistök þáttarins hafa hlotið er meðal annars endurtekinn fyrirvarinn um að sjónarmiðin séu alfarið viðmælandans. Markmið þáttarins sé að ljá fólki rödd sem hafi verið utangáttar í samfélaginu eða talið á jaðrinum af einhverjum sökum, hvort sem varðar þjóðfélagsstöðu, lífssýn eða sjónarmið.“ 

Þá er eftirfarandi haft eftir Skarphéðni: „Markmið þáttarstjórnanda er og hefur í öllum tilvikum verið að taka ekki með nokkru móti afstöðu til þessara skoðana eða lífssýnar viðmælenda sinna heldur veita þeim góða áheyrn og fara frekar fram á þeir færi haldbær rök fyrir máli sínu svo áhorfendur sjálfir geti lagt á ummælin mat og dregið sinn lærdóm.“