Yrði einkaleyfi ríkisins á smásölu áfengis afnumið má ætla að það gæti skotið stoðum undir rekstur verslana á landsbyggðinni. Þetta er skoðun bæði fyrsta flutningsmanns frumvarps þar að lútandi, sem og framkvæmdastjóra Samtaka verslunar og þjónustu. Áfengis- og tóbaksverslun ríkisins rekur nú 37 vínbúðir á landsbyggðinni en engu að síður er sú þjónusta ekki til staðar á fjölda þéttbýlisstaða. Víða er um langan veg að fara í næstu áfengisútsölu.
Svo dæmi séu tekin er enga vínbúð að finna á Breiðdalsvík, Stöðvarfirði, Eskifirði eða á Borgarfirði eystri á Austurlandi. Á Norðurlandi eystra eru ekki vínbúðir á Raufarhöfn, í Reykjahlíð við Mývatn, á Grenivík, á Ólafsfirði og hvorki í Grímsey né Hrísey. Á Norðurlandi vestra eru vínbúðir á Sauðárkróki, Blönduósi og Hvammstanga en til dæmis ekki á Skagaströnd, í Varmahlíð eða á Hofsósi. Íbúar á Ströndum þurfa að fara á Hólmavík til að komast í vínbúð en enga slíka er að finna á Drangsnesi eða í Norðurfirði. Á norðanverðum Vestfjörðum er ein vínbúð, á Ísafirði. Hyggist Þingeyringar kaupa sér vín þurfa þeir að keyra að minnsta kosti 50 kílómetra og yfir fjallveg. Á sunnanverðum Vestfjörðum er hvorki vínbúð á Tálknafirði eða á Bíldudal. Auk þessa þéttbýlisstaða sem hér að framan eru taldir upp eru mun fleiri þar sem ekki er áfengisverslun rekin.
Fæstir þessara þéttbýlisstaða eru mjög fjölmennir og er sú staðreynd væntanlega ástæða þess að Áfengis- og tóbaksverslun ríkisins hefur ekki opnað þar útibú sín. Hins vegar eru víðast hvar reknar matvöruverslanir á umræddum stöðum og eru þess dæmi að sá rekstur hafi verið erfiður, einmitt sökum fámennis.
„Það er deginum ljósara að afnám einkaleyfis ríkisins myndi styrkja verslun í dreifðari byggðum landsins“
Væri til góða fyrir neytendur
Í frumvarpi sem Þorsteinn Víglundsson, varaformaður Viðreisnar, er fyrsti flutningsmaður að er lagt til að einkaleyfi ríkisins á smásölu áfengis verði afnumið og einkaaðilum verði heimiluð slík sala. Frumvarpið gerir ráð fyrir að almennt verði heimilt að selja áfengi í smásölu í sérverslunum með mat- og drykkjarvörur, þó ekki í stórmörkuðum og matvöruverslunum. Hins vegar er tiltekið í frumvarpinu að ráðherra geti í reglugerð kveðið á um að í tilteknum sveitarfélögum verði heimilt að veita undanþágu frá meginreglunni um sérverslanir, enda sé talið óhagkvæmt sökum fámennis að reka sérverslanir eingöngu með áfengi. Þetta ákvæði telur Þorsteinn að geti styrkt verslun á landsbyggðinni.
„Samrekstur venjulegra dagvöruverslanna og áfengissölu gæti hæglega skotið stoðum undir verslunarrekstur á þessum fámennari stöðum. Stóra málið er að þetta sé ekki eingöngu ákvörðun einnar einokunarverslunar á hendi ríkisvaldsins, hvar selja megi áfengi. Þetta gæti opnað möguleika á að opnuð yrði áfengisútsala í smærri byggðarlögum þar sem vínbúðirnar hafa ekki treyst sér til að opna og að sama skapi hjálpað til við að halda úti verslun með dagvöru á þessum stöðum. Það væri til góða fyrir neytendur,“ segir Þorsteinn í samtali við Stundina.
Andrés Magnússon, framkvæmdastjóri Samtaka verslunar og þjónustu, er á sama máli og Þorsteinn. „Það er deginum ljósara að afnám einkaleyfis ríkisins myndi styrkja verslun í dreifðari byggðum landsins. Við höfum bent á þetta ítrekað við umfjöllun um fyrri frumvörp svipaðs efnis. Ég er ekki í nokkrum minnsta vafa um að afnám á einkaleyfi ríkisins hefði góð áhrif í þessum efnum,“ segir hann.
Athugasemdir