Skelfileg örlög sænsku blaðakonunnar Kim Wall hafa vafalaust ekki farið framhjá neinum, en lík hennar fannst sundurbútað í fjörunni við Amager í Kaupmannahöfn á mánudaginn var. En hver var Kim Wall?
Í mörg ár hafði hún flakkað einsömul um heiminn og elt uppi mál og manneskjur sem vöktu athygli hennar, kafað dýpra ofan í kjölinn á öllu því sem vakti forvitni hennar og deilt því með umheiminum af mikilli fagmennsku.
Þegar hún steig um borð í kafbát Peters Madsens að kvöldi 10. ágúst síðastliðinn grunaði hana ekki að aðalpersóna umfjöllunarinnar sem hún var að vinna yrði hún sjálf. Tilefni hennar hinstu ferðar virtist þvert á móti ósköp saklaust í samanburði við margt sem hún hefur fengist við á ferli sínum – umfjöllun um danskan uppfinningamann sem smíðaði sér kafbát hljómaði í það minnsta ekki eins og lífshættuleg iðja í eyrum hennar nánustu. Í yfirlýsingu sem fjölskyldan sendi fjölmiðlum eftir að tilkynnt var um hvarf Kim Wall gerir móðir hennar, Ingrid Wall, þetta að umtalsefni sínu. „Við höfum oft verið óróleg þegar Kim var að ferðast um ótryggar slóðir vegna vinnu sinnar, en aldrei grunaði okkur að henni væri hætta búin í Kaupmannahöfn, steinsnar frá æskuheimilinu,“ segir í tilkynningunni.
Heimurinn allur varð að vinnustað hennar
Kim Isabel Fredrika Wall fæddist í Trelleborg á Skáni í Svíþjóð þann 23. mars árið 1987. Hún var dóttir hjónanna Ingridar og Joachims Wall, en Kim fetaði í fótspor beggja foreldra sinna þegar hún ákvað að leggja stund á blaðamennsku. Henni er lýst sem hugrakkri, hjartahlýrri og metnaðarfullri af þeim fjölmörgu sem nú minnast hennar á opinberum vettvangi; eldhugi sem gaf allt sitt í starfið sem hún sinnti af öllu hjarta. Hún var ekki nema rétt rúmlega tvítug þegar hún yfirgaf heimalandið til þess að mennta sig frekar. Eftir að hafa numið við Sorbonne-háskóla í París, London School of Economics og loks Kólumbíuháskóla, þaðan sem hún útskrifaðist með meistaragráðu í blaðamennsku og alþjóðasamskiptum árið 2013, varð heimurinn allur að vinnustað hennar.
„Aldrei grunaði okkur að henni væri hætta búin í Kaupmannahöfn, steinsnar frá æskuheimilinu“
Vönduð skrif hennar um óréttlæti, misskiptingu og fjölbreytileika mannlífsins rötuðu víða. Fólkið hennar segir hana alltaf hafa verið uppfulla af nýjum hugmyndum sem hún hlakkaði til að kanna betur. Árið 2016 hlaut hún Hanzel Miet-blaðamannaverðlaunin fyrir ítarlega umfjöllun sína um umhverfisáhrif kjarnorkutilrauna Bandaríkjamanna á Marshall-eyjum. Fjölskylda hennar og vinir vonast til þess að heimurinn muni hana fyrst og fremst sem manneskjuna sem hún var og framúrskarandi blaðakonu, ekki fórnarlamb hrottafengins glæps.
Kim var ekkert óviðkomandi
Þrátt fyrir ungan aldur hafði Kim Wall fyrir löngu náð að skapa sér nafn sem rannsóknarblaðamaður. Síðustu árin var hún búsett í New York og Beijing á víxl, en ferðaðist víða vegna vinnu sinnar. Hún starfaði sjálfstætt og umfjallanir hennar birtust oft í virtustu fjölmiðlum heims. Meðal annars skrifaði hún fyrir New York Times, South China Morning Post, Vice og The Guardian, auk fjölda annarra. Skrif hennar hafa þar að auki verið þýdd á fjölda tungumála.
Það er ljóst að Kim var vinamörg og snerti líf fólks um víða veröld á ferli sínum, hvort sem var í einkalífi eða á faglegum vettvangi. Metnaður hennar fyrir að ljá jaðarsettum hópum rödd í gegnum starf sitt var einlægur, eins og efnistök hennar báru vott um, en Kim skrifaði gjarnan um jafnréttismál, félagslegt réttlæti og misskiptingu. Hún hafði einnig mikinn áhuga á poppkúltúr og jaðarmenningu hvers konar, fjallaði gjarnan um litríka persónuleika sem setja svip sinn á samfélög – fólk með óvenjuleg sérsvið eða áhugamál, líkt og Peter Madsen.
Kim hefur meðal annars ferðast um Sri Lanka og fjallað um ástandið í landi sem nýlega hafði losnað úr viðjum borgarastyrjaldar. Hún hefur skrifað um ferðamannaiðnaðinn á Haítí, landi sem enn er í sárum eftir jarðskjálftann mikla árið 2010, neðanjarðar-internetmenningu á Kúbu, asíska hinsegin-menningu í New York og kínverskan femínisma, svo eitthvað sé nefnt. Móðir hennar segir hana hafa verið „beittan penna með blíða rödd“.
„Enginn staður var of fjarlægur eða hættulegur ef þar leyndist saga sem þurfti að heyrast“
„Hún deildi með okkur sögum frá öllum heimshornum. Enginn staður var of fjarlægur eða hættulegur ef þar leyndist saga sem þurfti að heyrast,“ skrifar móðir hennar eftir að ljóst var að einkadóttir hennar var ekki lengur á lífi.
Sruthi Gottipati, ritstjóri, blaðamaður og vinkona Kim Wall, skrifar grein í Guardian í vikunni þar sem hún gerir ofbeldi gegn konum í blaðamennsku að umtalsefni. Hún segir það hrollvekjandi áminningu fyrir heiminn allan að ofbeldi gegn konum sé ekki eitthvað sem aðeins á sér stað í fjarlægum þriðjaheimslöndum – það er líka raunveruleiki á Vesturlöndum, meira að segja í jafnréttisparadísinni Skandinavíu. Hún segir örlög vinkonu sinnar ömurlega áminningu um að konur séu hvergi óhultar við störf sín.
Athugasemdir