„Þetta heitir mismunun og ekkert annað. Þetta heitir brot á jafnræðisreglum og í flestum löndum hefði ráðherra sagt af sér eftir svona aðgerðir,“ segir Sigurmundur G. Einarsson, eigandi Viking Tours í Vestmannaeyjum, um ákvörðun Jóns Gunnarssonar samgönguráðherra um að leyfa ferjunni Akranes að sigla frá Landeyjahöfn til Heimaeyjar um verslunarmannahelgina.
Pistill Sigurmundar um sama efni, „Hið „nýja“ Ísland - viljum við það?“ hefur vakið talsverða athygli í vikunni. Í pistlinum ræðir hann um „hagsmunagæslumenn“ sem „haga sér eins og þeir eigi Ísland skuldlaust“. „Ég er búinn að fá nóg af hagsmunapoturunum sem kippa í spottana og telja sig geta vaðið yfir allt og alla þegar þeim hentar. Ég spyr: Eigum við ekki að krefjast sama réttlætis og jafnræðis fyrir alla?“
Eins og kunnugt er hafnaði Samgöngustofa umsókn Eimskips um að nota ferjuna Akranes til siglinga milli lands og Eyja um verslunarmannahelgina. Vestmannaeyjabær kærði ákvörðunina hins vegar til samgönguráðuneytisins sem felldi í kjölfarið úr gildi ákvörðun Samgöngustofu, eftir yfirlýsingar Jóns Gunnarssonar samgönguráðherra, sem sigldi síðan sjálfur með Akranesinu til Eyja fyrir þjóðhátíð.
Breytti bát fyrir tugi milljóna til að uppfylla kröfur
Sigurmundur hefur rekið ferðaþjónustu í Vestmannaeyjum í mörg ár. Árið 2013 keypti fyrirtækið farþegabát með það fyrir augum að sigla á milli Landeyjahafnar og Heimeyjar. Hann segist hins vegar hafa þurft að breyta bátnum fyrir tugi milljóna til þess að uppfylla þær kröfur sem gerðar eru til farþegabáta sem sigla á úthafi, B-flokki. „Við byrjuðum að sigla til Landeyjahafnar, sem enginn hafði gert áður, í byrjun árs 2015 og fluttum um 2.500 manns milli lands og Eyja frá janúar til apríl. Árið 2016 fengum við aftur samning við Vegagerð og sigldum frá Landeyjahöfn frá janúar og fram í maí. Þá fluttum við um 1.500 manns, en þennan vetur var mun verra veður og því farnar færri ferðir. Núna árið 2017 neituðu þeir að gera samning við okkur þar sem þetta þóttu of fáar siglingar,“ segir Sigurmundur.
„Síðan er þessi ferja færð hingað yfir til að sigla á Þjóðhátíð án þess að uppfylla nauðsynlegar kröfur.“
„Ég er með skip sem hefur fullt leyfi til siglinga til Landeyjahafnar og þessi ár, 2014 til 2016, fluttum við að jafnaði tvö þúsund manns á Þjóðhátíð í samstarfi við ÍBV. Í sumar var hins vegar ekki haft samband við okkur, heldur tók ráðherra sig til og breytti hafsvæðinu hérna á milli, þvert á alþjóðareglur, svo Baldur fengi að sigla hérna á milli í vor. Svo leigði Eimskip ferju fyrir Akranes, sem er tilraunaverkefni, og fengu fullt af peningum bæði frá Akranesbæ og Reykjavíkurborg. Síðan er þessi ferja færð hingað yfir til að sigla á Þjóðhátíð án þess að uppfylla nauðsynlegar kröfur. Á meðan liggur minn bátur hérna óhreyfður, sem er búið að breyta til að uppfylla allar þessar kröfur sem voru settar, en ráðherra tekur sig til og leyfir þessar siglingar þvert á ákvörðun Samgöngustofu.“
Hafsvæðið við Eyjar skilgreint sem fjörður eða flói
Haffærni skipa er skipt í flokka. A-flokkur er úthafssiglingar, B-flokkur er strandsiglingar við úthaf og C-flokkur siglingar um firði og flóa. Hafsvæðið á milli Íslands og Vestmannaeyja er í B-flokki, en var tímabundið fært yfir í C-flokk yfir sumarmánuðina.
Vestmannaeyjabær notar þessa skilgreiningu á hafsvæðinu milli lands og Eyja sem rök í kærunni til samgönguráðuneytisins vegna synjunar Samgöngustofu á að veita ferjunni Akranes leyfi til að sigla milli Landeyjahafnar og Heimaeyjar. Hafsvæði á siglingaleiðinni milli Reykjavíkur og Akraness sé flokkað sem hafsvæði C og hafsvæðið milli Landeyjahafnar og Vestmannaeyja sé einnig hafsvæði C. Undir þessi rök tekur samgönguráðuneytið. Þar sem ferjan Akranes hafi nú þegar tímabundna heimild frá Samgöngustofu til siglinga milli Reykjavíkur og Akraness sé ekkert fram komið að mati ráðuneytisins sem réttlætt geti að synjað verði um heimild til siglinga ferjunnar á sambærilegu hafsvæði milli Vestmannaeyja og Landeyjahafnar enda séu bæði hafsvæðin í flokki C, skilgreint sem fjörður eða flói.
Slegið af öryggiskröfum
Synjun Samgöngustofu snérist hins vegar að litlu leyti um skilgreiningar á hafsvæðum. Þórhildur Elín Elínardóttir, samskiptastjóri Samgöngustofu, segir í samtali við Stundina að Akranesferjan flokkist sem háhraðaskip og um slík skip gildi Evrópureglur sem hafa verið innleiddar hér á landi. „Þetta snýr fyrst og fremst að rekstraraðilanum og að hann hafi til að mynda gert áhættumat á skipinu og siglingu þess við þessar tilteknu aðstæður og á þessari tilteknu leið. Rekstraraðilinn þarf að hafa gert sér fullnægjandi grein fyrir mögulegri áhættu og búinn að mynda sér verklagsreglur til þess að mæta mögulegri áhættu,“ segir Þórhildur.
„Rekstraraðilinn þarf að hafa gert sér fullnægjandi grein fyrir mögulegri áhættu“
Í umsögn Samgöngustofu vegna stjórnsýslukæru Vestmannaeyjabæjar segir meðal annars að áður en unnt sé að hefja rekstur háhraðafars þurfi að leggja fram gögn varðandi starfrækslu. Rekstraraðili þurfi því að leggja fram rekstrar,- viðhalds- og þjálfunarhandbækur í þessu skyni eins og við á fyrir fyrirhugaðan rekstur og siglingaleiðir sem þurfi samþykki yfirvalda. Í stuttu máli megi segja að í þessu felast kröfur á að lýsa starfrækslu farsins með tilliti til viðeigandi siglingaleiða. Þetta varðar meðal annars sérstakar aðstæður sem kunni að vera fyrir hendi, verklag við rýmingu, vakt- og hvíldartíma, og einnig neyðar- og viðbragðsáætlanir fyrir siglingaleiðir, þar með talið ráðstafanir fyrir farþega sem þurfa sérstaka aðstoð ef til björgunar kemur.
Athugasemdir