Oddvitar Sjálfstæðisflokksins í alls 26 mismunandi sveitarfélögum, gagnrýna Heiðu Björg Hilmisdóttur, formann Sambands íslenskra sveitarfélaga og borgarfulltrúa Samfylkingarinnar í Reykjavík, harðlega í aðsendri grein í Morgunblaðinu í dag. Tilefnið er aðkoma sambandsins að því að samþykkja gjaldfrjálsar skólamáltíðir til að liðka fyrir gerð kjarasamninga.
Kostnaður við það að gera skólamáltíðir gjaldfrjálsar er metinn á um sjö milljarða króna á ári. Ríkið hefur skuldbundið sig til að standa undir 75 prósent af kostnaðinum við aðgerðina, sem er ætlað að miðla umtalsverðu ráðstöfunarfé í vasa barnafjölskyldna, en sveitarfélög þurfa að greiða fjórðung.
Í greininni segja oddvitarnir að þeir fagni því að langtíma kjarasamningar hafi tekist fyrir stærstan hluta launafólks á almennum vinnumarkaði hafi náðst. Þar segir að það megi vel ræða hugmyndina um gjaldfrjálsar skólamáltíðir og hvernig eigi að fjármagna þær. Samband íslenskra sveitarfélaga sé vettvangur til þess. „Fyrir rétt rúmum tveimur vikum, eða 26. febrúar, kynnti formaður Sambandsins fyrst hugmyndir um gjaldfrjálsar skólamáltíðir á fundi tæplega 50 sveitarstjóra, bæjarstjóra og borgarstjóra. Kom það flestum á fundinum í opna skjöldu að sveitarfélögin væru skyndilega orðin lykilbreyta í kjaraviðræðum á almennum vinnumarkaði og með þessum hætti.“
Oddvitarnir, sem koma meðal annars úr stærstu sveitarfélögunum sem Sjálfstæðisflokkurinn stýrir, segja að afstaða fulltrúa sveitarfélaga á þeim fundi hafi verið mjög skýr, andstaðan verið nánast einróma og einskorðaðist ekki bara við Sjálfstæðisflokkinn.„ Enda lá fyrir að hér væri ráðskast með sjálfsákvörðunarrétt sveitarfélaga er snýr að mikilvægri þjónustu, eins og skólamáltíðum. Brún okkar sveitarstjórnarmanna þyngdist enn þegar í ljós kom að viðræður formannsins við ríkisvaldið hófust í upphafi árs og var framhaldið í lok janúar eða mánuði áður en sveitarstjórnarfólki var kynnt þessi hugmynd.“
Þann 1. mars hafi verið haldinn annar fundur með borgarstjóra, bæjarstjórum og sveitarstjórum og þar hafi komið fram að enn var mikil mótstaða meðal flestra sem tóku til máls. Stjórn sambandsins hafi fundað í kjölfarið og samþykkti eftirfarandi bókun: „Stjórn Sambandsins óskar eftir því að ríkisvaldið leiti annarra leiða við að útfæra markmið um gjaldfrjálsar skólamáltíðir en beint í gegnum gjaldskrár sveitarfélaga. Stjórnin er reiðubúin til samtals um málið á breiðum grundvelli með það að leiðarljósi að tryggja barnafjölskyldum kjarabætur og velferð.“
Formaður flokksins kynnti aðgerðirnar
Oddvitarnir segja að því hafi verið treyst að Heiða Björg, sem formaður sambandsins, myndi starfa samkvæmt eindregnum vilja sveitastjórna og bókun stjórnar og myndi upplýsa aðila vinnumarkaðarins og Katrínu Jakobsdóttur forsætisráðherra um afstöðuna með skýrum hætti. „Ljóst er að svo var ekki. Formaður Sambandsins lét síðan hafa eftir sér í fjölmiðlum að full sátt væri um þessa framkvæmd. Það er rangt. Í dag hittast sveitarstjórnarfulltrúar af öllu landinu á ársþingi Sambandsins og þar er afar mikilvægt að formaðurinn skýri aðkomu sína að kjarasamningsgerð á almennum markaði.“
Þegar aðkoma ríkisins að gerð kjarasamninga var kynnt fyrir viku þá var það gert af fjórum stjórnmálamönnum. Þau eru Katrín Jakobsdóttir forsætisráðherra, Sigurður Ingi Jóhannsson innviðaráðherra, Heiða Björk Hilmisdóttir, formaður Sambands íslenskra sveitarfélaga, og Þórdís Kolbrún Reykfjörð Gylfadóttir, fjármála- og efnahagsráðherra og varaformaður Sjálfstæðisflokksins sem oddvitarnir 27 tilheyra. Búið að var samþykkja aðgerðarpakkann í ríkisstjórn, sem Sjálfstæðisflokkurinn skipar með Vinstri grænum og Framsóknarflokki, áður en hann var kynntur opinberlega.
Þeir eru Almar Guðmundsson, Garðabæ, Anton Kári Halldórsson, Rangárþingi eystra, Ásdís Kristjánsdóttir, Kópavogi, Ásgeir Sveinsson, Mosfellsbæ, Berglind Harpa Svavarsdóttir Múlaþingi, Björn Haraldur Hilmarsson, Snæfellsbæ, Björn Guðmundur Sæbjörnsson, Vogum, Bragi Bjarnason, Árborg, Einar Jón Pálsson, Suðurnesjabæ, Eyþór Harðarson, Vestmannaeyjum, Friðrik Sigurbjörnsson, Hveragerði, Gauti Árnason, Höfn í Hornafirði, Gísli Sigurðsson, Skagafirði, Gestur Þór Kristjánsson, Ölfusi, Guðmundur Haukur Jakobsson, Húnabyggð, Hafrún Olgeirsdóttir, Norðurþingi, Heimir Örn Árnason, Akureyri, Hildur Björnsdóttir, Reykjavík, Ingvar Pétur Guðbjörnsson, Rangárþingi ytra, Jóhann Birkir Helgason, Ísafjarðarbæ, Jón Bjarnason, Hrunamannahreppi, Margrét Ólöf A Sanders, Reykjanesbæ, Ragnar Sigurðsson, Fjarðabyggð, Rósa Guðbjartsdóttir, Hafnarfirði, Sveinn Hreiðar Jensson, Skaftárhreppi, og Þór Sigurgeirsson, Seltjarnarnesi.
„Allt rangt við þessa ráðstöfun fjármuna“
Fleira áhrifafólk úr Sjálfstæðisflokknum hefur gagnrýnt gjaldfrjálsar skólamáltíðir harkalega. Í gær birtist grein eftir Óla Björn Kárason, þingmann Sjálfstæðisflokksins sem var formaður þingflokks hans framan af kjörtímabili og þangað til í september í fyrra, í Morgunblaðinu. Þar sagði hann að ekki yrði „hjá því komist að vara sérstaklega við hugmyndum um fríar skólamáltíðir sem áætlað er að kosti ríkissjóð um 21,5 milljarða út samningstímann. Það er allt rangt við þessa ráðstöfun fjármuna. Verið er að styrkja stóran hóp foreldra sem þarf ekki á stuðningi að halda og færa má rök fyrir því að matarsóun aukist.“
Að mati Óla Björns hefði verið skynsamlegra að hækka barnabætur enn frekar en ráðgert er. „Fríar skólamáltíðir eru dæmi um vonda ráðstöfun sameiginlegra fjármuna. Von mín um að ríkisstjórnin gæti sameinast um að lækka skatta, og þá sérstaklega lækka neðsta þrep tekjuskattsins, gekk ekki eftir. Það er miður enda kemur fátt þeim sem lægri launin hafa betur en lækkun tekjuskatts fyrir utan lækkun útsvars.“
Athugasemdir