Þessi grein birtist fyrir meira en ári.

Traust til Seðlabankans mælist næstum helmingi minna en fyrir tveimur árum

Traust lands­manna til Seðla­bank­ans jókst gríð­ar­lega eft­ir að Ás­geir Jóns­son tók við embætt­inu 2019. Nú hef­ur öll sú aukn­ing horf­ið og tæp­ur þriðj­ung­ur treyst­ir bank­an­um. Al­þingi nýt­ur trausts rúm­lega fjórð­ungs lands­manna en fæst­ir treysta banka­kerf­inu líkt og áð­ur.

Traust til Seðlabankans mælist næstum helmingi minna en fyrir tveimur árum
Flaug hátt en fellur nú Traust til Seðlabankans jókst mikið á þeim tíma þegar vextir voru lágir og vilyrði voru gefin um að lágir vextir væru komnir til að vera. Eftir að stýrivextir og verðbólga fóru að hækka hefur traustið hríðfallið. Mynd: Bára Huld Beck

Traust til Seðlabanka Íslands heldur áfram að hríðfalla milli ára. Samkvæmt nýbirtum Þjóðarpúlsi Gallup báru 32 prósent landsmanna mikið traust til hans í febrúar á þessu ári sem er sjö prósentustigum minna en á sama tíma í fyrra. Engin stofnun sem mælingin nær til hefur tapað jafn miklu trausti á tímabilinu og Seðlabankinn. 

Þegar litið er lengra aftur þá er fall Seðlabankans enn umfangsmeira. Í lok árs 2021 treystu 62 prósent þjóðarinnar bankanum. Rúmu ári síðar mældist það 39 prósent og nú, líkt og áður sagði, 32 prósent. Traustið hefur því dregist saman um 30 prósentustig á rúmum tveimur árum. 

Fjölmiðlar greindu frá því í gær að embætti Ásgeirs Jónssonar seðlabankastjóra, sem setið hefur frá því í ágúst 2019, hafi ekki verið auglýst laust til umsóknar af forsætisráðherra innan tilskilins frests, sem rann út fyrr í þessum mánuði. Fyrir vikið framlengist skipun Ásgeir um fimm ár í viðbót og hann mun því sitja sem seðlabankastjóri að óbreyttu til 2029. 

Þegar Ásgeir tók við mældist traust til Seðlabankans nánast það sama og nú, eða 31 prósent. Hann tók við af Má Guðmundssyni sem hafði gegnt starfinu í áratug. Ásgeir fékk fljúgandi start í starfi, traust til bankans tvöfaldaðist milli áranna 2019 og 2021. Á þeim tíma lækkuðu stýrivextir enda mikið til að takast á við efnahagslegar afleiðingar kórónuveirufaraldursins og fóru lægst niður í 0,75 prósent. Peningar höfðu aldrei verið ódýrari í Íslandssögunni og almenningur ásamt fyrirtækjum naut þess, enda lækkað fjármagnskostnaður þeirra mikið. 

Svona ferli hefur afleiðingar og birtingarmynd þeirra er verðbólga. Hún hefur verið afar há undanfarin ár, og var um tíma í tveggja stafa tölu, en er sem stendur 6,6 prósent. Til að bregðast við þessari stöðu, og draga úr þenslu, hækkaði Seðlabankinn stýrivexti fjórtán sinnum í röð upp í 9,25 prósent, þar sem þeir standa enn í dag. Fyrir vikið hefur fjármagnskostnaður heimila og fyrirtækja hækkað gríðarlega. Kaupmáttur launa hefur nú dregist saman að minnsta kosti fimm ársfjórðunga í röð og vaxtagreiðslur heimila á fyrri hluta ársins 2023 voru 22,5 milljörðum krónum hærri en á sama tímabili árið áður.

Færri treysta Alþingi en þegar ríkisstjórnin tók við

Það stjórnvald sem bætir við sig mestu trausti milli ára er borgarstjórn Reykjavíkur. Alls eykst traust til hennar um sex prósentustig frá því sem var í byrjun árs 2023. Samt sem áður er traust á borgarstjórn lítið, eða 19 prósent. Eina stofnunin sem mæld er sem nýtur minna trausts er bankakerfið, sem einungis 16 prósent segjast treysta því en traust til þess hefur ekki mælst minna síðan á árinu 2017. Það lækkar um tvö prósentustig milli ára. 

Traust til Alþingis þokast lítillega upp milli ára, alls um tvö prósentustig, og mælist nú 27 prósent. Sú bæting kemur þó eftir skell árið á undan, en traust til þjóðþingsins féll um ellefu prósentustig milli áranna 2022 og 2023. Í könnuninni í ár kemst Alþingi rétt upp fyrir Þjóðkirkjuna í óvinsældum og mælist nú fjórða óvinsælasta stofnun landsins. Traust gagnvart Alþingi er nú minna en það mældist í fyrstu könnun Gallup eftir að ríkisstjórn Katrínar Jakobsdóttur tók við haustið 2017.

Landhelgisgæslan er sú stofnun sem langflestir landsmenn treysta, alls 91 prósent, og þar á eftir kemur Háskóli Íslands sem nýtur trausts 73 prósent landsmanna. Aðrar stofnanir sem njóta trausts yfir helming þjóðarinnar eru embætti forseta Íslands (71 prósent), lögreglan (70 prósent), heilbrigðiskerfið (57 prósent) og ríkissáttarsemjari (55 prósent). 

Kjósa
6
Hvernig finnst þér þessi grein? Skráðu þig inn til að kjósa.

Athugasemdir (1)

Skráðu þig inn til að skrifa athugasemd eða kjósa.
  • JA
    Jón Arnarson skrifaði
    Seðlabanki sem hefur ekki mótstuðning fá ráðamönnum, sem reyndar eru sammála um að gera ekki neitt, getur því ekkert gert nema nota sitt eina vopn, vaxtastýringu.
    Þær aðgerðir sem Seðlabankinn hefur gert til þessa, eru því einungis það eina sem hægt er að gera til að varna stjórnleysis!
    0
Allar athugasemdir eru ábyrgð á þeirra sem þær skrifa. Heimildin áskilur sér rétt til að fjarlægja ærumeiðandi og óviðeigandi athugasemdir. Hægt er að láta vita af athugasemdum með því að smella á Tilkynna.

Mest lesið

Drengir kvörtuðu undan kennara og var meinað að sitja kennslustundir
2
Úttekt

Dreng­ir kvört­uðu und­an kenn­ara og var mein­að að sitja kennslu­stund­ir

Tólf ára gaml­ir dreng­ir leit­uðu til skóla­stjóra vegna meints of­beld­is af hálfu kenn­ara. Í kjöl­far­ið var þeim mein­að að sitja kennslu­stund­ir hjá kenn­ar­an­um. Ann­ar baðst af­sök­un­ar eft­ir tvær vik­ur og fékk þá að koma aft­ur í tíma. Hinn sætti út­skúf­un í tvo mán­uði, áð­ur en skól­an­um var gert að taka dreng­inn aft­ur inn í tíma. For­eldr­ar drengs­ins segja kerf­ið hafa brugð­ist barn­inu og leit­uðu að lok­um til lög­reglu.
Telur sig hafa verið skotna með loftbyssu í miðbænum
6
Fréttir

Tel­ur sig hafa ver­ið skotna með loft­byssu í mið­bæn­um

Þeg­ar Halla Krist­ín Ein­ars­dótt­ir var hæfð í kinn­ina á Lauga­veg­in­um í gær­kvöldi hugs­aði hún strax að for­dóm­ar gegn hinseg­in fólki byggju þar að baki. „En svo veit mað­ur ekki, kannski voru bara ein­hverj­ir dólg­ar að skjóta á ein­hverj­ar kon­ur á Lauga­veg­in­um.“ Sam­skipta­stjóri Sam­tak­anna '78 seg­ir að­kast gagn­vart hinseg­in fólki hafa færst í auk­ana síð­ast­lið­in ár.

Mest lesið

Mest lesið í vikunni

Drengir kvörtuðu undan kennara og var meinað að sitja kennslustundir
4
Úttekt

Dreng­ir kvört­uðu und­an kenn­ara og var mein­að að sitja kennslu­stund­ir

Tólf ára gaml­ir dreng­ir leit­uðu til skóla­stjóra vegna meints of­beld­is af hálfu kenn­ara. Í kjöl­far­ið var þeim mein­að að sitja kennslu­stund­ir hjá kenn­ar­an­um. Ann­ar baðst af­sök­un­ar eft­ir tvær vik­ur og fékk þá að koma aft­ur í tíma. Hinn sætti út­skúf­un í tvo mán­uði, áð­ur en skól­an­um var gert að taka dreng­inn aft­ur inn í tíma. For­eldr­ar drengs­ins segja kerf­ið hafa brugð­ist barn­inu og leit­uðu að lok­um til lög­reglu.
Siðferðisspurningar vakna vegna uppbyggingar Andra og Birgis
6
Fréttir

Sið­ferð­is­spurn­ing­ar vakna vegna upp­bygg­ing­ar Andra og Birg­is

Fjár­fest­ar sem eru sak­að­ir um að hafa milli­göngu um iðn­að­ar­njósn­ir fyr­ir millj­arða­mær­ing­inn Björgólf Thor Björgólfs­son vilja reisa þétt­býlt hverfi í um tveggja kíló­metra fjar­lægð frá vatns­vernd­ar­svæði höf­uð­borg­ar­svæð­is­ins. Svo virð­ist sem eng­in krafa sé uppi um sið­ferði fjár­festa þeg­ar kem­ur að Kópa­vogs­bæ.

Mest lesið í mánuðinum

Margeir fær milljónir í bætur – Hafði áreitt samstarfskonu hjá lögreglunni
6
Fréttir

Mar­geir fær millj­ón­ir í bæt­ur – Hafði áreitt sam­starfs­konu hjá lög­regl­unni

Ís­lenska rík­ið þarf að greiða Mar­geiri Sveins­syni að­stoð­ar­yf­ir­lög­reglu­þjóni miska­bæt­ur fyr­ir að hafa færð­ur til í starfi eft­ir að sam­starfs­kona hans sak­aði hann um of­beldi og áreitni. Lög­reglu­stjóri til­kynnti hér­aðssak­sókn­ara um hugs­an­lega refsi­verða hátt­semi Mar­geirs en mál­inu var vís­að frá.

Mest lesið í mánuðinum

Nýtt efni

Mest lesið undanfarið ár