Í nýlegri fréttatilkynningu sem Húsnæðis- og mannvirkjastofnun birti á vef sínum er sagt frá því að í kjölfar tíðra stýrivaxtahækkana, sem hófust árið 2022, hafi greiðslubyrði á húsnæði vaxið umfram leiguverð. Í dag sé til að mynda um 100 þúsund króna verðmunur á greiðslubyrði óverðtryggðs láns og leigu á 80 fermetra íbúð á höfuðborgarsvæðinu.
Í tilkynningu HMS er litið yfir þróun leiguverðs og greiðslubyrði af nýjum húsnæðislánum á 80 fermetra íbúð á höfuðborgarsvæðinu milli áranna 2011 til 2023.
Milli áranna 2011 og 2019 hélst hlutfall leigu og greiðslubyrðar stöðugt á höfuðborgarsvæðinu þar sem leiguverð mælist ívið hærra en mánaðarlegar afborganir á lánum.
Í línuritinu má svo glöggt sjá sveiflurnar í greiðslubyrði lána í kjölfar lágvaxtaskeiðsins sem hófst árið 2019 snarpra vaxtahækkana sem tóku við árið 2022.
Formaður segir framsetningu HMS villandi
Guðmundur Hrafn Arngrímsson, formaður Leigjendasamtakanna, segir í samtali við Heimildina að tilkynningin sé misvísandi og til þess fallin að afvegaleiða umræðuna í þágu leigusala. Hann segir HMS taka „ein lánskjör út fyrir sviga og mæla gegn tölum sem í rauninni ná alls ekki yfir verð á leigumarkaði.“
Tölur HMS um verðlag á leigumarkaði byggja á nýrri leiguskrá sem stofnunin tók í gagnið í síðasta mánuði. Þrátt fyrir að nýja leiguskráin sé byggð umfangsmeiri og betri gögnum segir Guðmundur greiningu HMS enn vera „ órafjarri því sem gengur og gerist á leigumarkaðnum, enda ná þeirra tölur yfir mjög lítinn hluta af leigumarkaðnum.“
Guðmundur segir að þó svo að HMS greini réttilega, að leiguverð hafi hækkað mikið undanfarin, sé hækkunin í raun talsvert meiri. Það sjáist þegar tölur HMS eru bornar saman við greiningar verðlagseftirlits Leigusamtakanna. „Við höfum séð það að húsaleiga er allt upp undir 50 prósent hærri á sömu tegundum íbúða, á sömu svæðum, heldur en Húsnæðis- mannvirkjastofnun reiknar út.“
Segir HMS afvegaleiða umræðuna í þágu leigusala
Í samtali segir Guðmundur þetta ekki vera í fyrsta sinn sem HMS sendi frá sér fréttatilkynningar af þessu tagi. Hann segir aðalfréttina vera falda í tilkynningu HMS, sem er að húsaleiga síðustu tólf ár hafi verið hærri en afborganir á lánum.
Lítið fari þó fyrir þeirra staðreynd og telur Guðmundur það vera vísvitandi gert. „þeir taka óhikað og ítrekað afstöðu með sjónarhorni leigusala á leigumarkaði sem er mjög alvarlegt vegna þess að stofnunin ber ábyrgð á stöðu húsnæðismála og staða í húsnæðismálum er þannig að leigjendur þjást sem aldrei fyrr. Samt velur stofnunin alltaf sjálf sjónarmið leigusalans þegar það á að fjalla um leigumarkaðinn.“
Þá telur Guðmundur stöðuna á leigumarkaði vera grafalvarlega og segir tilkynningu HMS vera aðför að leigjendum, „sem eru að kljást og reyna fóta sig inn á þessum skortmarkaði sem er einhver óregluvæddasti leigumarkaður sem fyrirfinnst á byggðu bóli.“
Athugasemdir (2)