Aðsent
Þessi grein birtist fyrir rúmlega 12 mánuðum.

Anna María Ágústsdóttir

Mold og vatn, uppspretta lífs

Anna María Ágústsdóttir

Jarð­fræð­ing­ur hjá Land­græðsl­unni skrif­ar um mik­il­vægi þess að vernda jarð­veg, vatn og sam­fé­lög til að eiga sjálf­bæra fram­tíð, í til­efni af degi jarð­vegs, sem er í dag.

Mold og vatn, uppspretta lífs
Mynd: FAO/Matteo Sala

Í ár er dagur jarðvegs, 5. desember, helgaður jarðvegi og vatni, þó bæði eiga sinn sérstaka alþjóðlega dag. Jarðvegur  þann 5. desember og vatnið 22.mars. Hvort er öðru mikilvægara fyrir líf á jörðinni. Mikilvægi þeirra er ótvírætt, gæði vatnsins okkar eru nátengd gæðum jarðvegsins.

Síðastliðnar vikur höfum við fengið áminningar um mikilvægi vatnsins í lífi okkar. Hættustig Almannavarna vegna skemmda á neysluvatnslögn í Vestmannaeyjum, mengun í vatnsveitunni á Borgarfirði eystra, í Bolungarvík og á Þingeyri, rof á þjónustu í Grindavík þar sem dreifikerfi vatns og fráveitu hafa laskast vegna jarðskjálfta. Ef við höfum ekki nóg af vatni eða gæðin eru ekki viðunandi kippir það fótunum undan búsetu okkar.

Moldin er hins vegar ekki jafn áberandi í fjölmiðlum. Ekki nema hún fjúki yfir höfuðborgina. Lífið í jarðveginum er jafn háð vatni og við. Líf á jörðinni er háð dýrmætum tengslum jarðvegs og vatns. Saman búa þau til grunninn fyrir framleiðslu á matnum okkar, vistkerfum og velferð manna. Yfir 95 prósent af matnum okkar eru upprunnin úr þessum tveimur grundvallar auðlindum. Umsvif manna, iðnaður, landbúnaður og eiturefni menga jarðveginn og geta rýrt magn og gæði vatns og þar með gæði jarðvegsins. Auðlindirnar eru undir álagi, staðan á heimsvísu er krítísk, staðan á Íslandi er óljós. Skynsamlegast af öllu er að vernda og nýta jarðveginn á sjálfbæran hátt.

Hvernig standa málin í nýtingunni? Fyrirsagnir þar eru líka alvarlegar, neyðarástand, skuldir að sliga bændur, neyðarkall frá ungum bændum, staða nýliðunar sé grafalvarleg og vandinn stór. Stjórnvöld verði að bregðast við strax, annars blasi við brottfall og fjöldagjaldþrot. Matvælaráðherra segir ljóst að ekki verði við það unað lengur að leysa vanda bænda með skammtímalausnum. Fara verði í rætur vandans og horfa til framtíðar. Reglugerð um sjálfbæra nýtingu er væntanleg. Við þurfum að tengja umsjón auðlinda við gögn um ástand þeirra. Við þurfum að bæta fyrirkomulag sem við erum með núna í stuðningi hins opinbera við landbúnað á Íslandi. 

Verndum jarðveg og vatn og samfélög til að eiga sjálfbæra framtíð.

Höfundur er jarðfræðingur hjá Landgræðslunni
Kjósa
7
Hvernig finnst þér þessi grein? Skráðu þig inn til að kjósa.

Athugasemdir

Skráðu þig inn til að skrifa athugasemd eða kjósa.
Allar athugasemdir eru ábyrgð á þeirra sem þær skrifa. Heimildin áskilur sér rétt til að fjarlægja ærumeiðandi og óviðeigandi athugasemdir. Hægt er að láta vita af athugasemdum með því að smella á Tilkynna.

Mest lesið

Tími jaðranna er ekki núna
6
ViðtalFormannaviðtöl

Tími jaðr­anna er ekki núna

Þor­gerð­ur Katrín Gunn­ars­dótt­ir er sá stjórn­mála­mað­ur sem mið­að við fylg­is­mæl­ing­ar og legu flokks­ins á hinum póli­tíska ás gæti helst lent í lyk­il­stöðu í stjórn­ar­mynd­un­ar­við­ræð­um að lokn­um þing­kosn­ing­um. Þor­gerð­ur boð­ar fækk­un ráðu­neyta, frek­ari sölu á Ís­lands­banka og sterk­ara geð­heil­brigðis­kerfi. Hún vill koma að rík­is­stjórn sem mynd­uð er út frá miðju og seg­ir nóg kom­ið af því að ólík­ir flokk­ar reyni að koma sér sam­an um stjórn lands­ins.

Mest lesið

Mest lesið í vikunni

„Við mætum í vinnuna til þess að sigra“
3
Á vettvangi

„Við mæt­um í vinn­una til þess að sigra“

Kona sem sit­ur á bið­stofu með fleira fólki er að grein­ast með heila­æxli og það þarf að til­kynna henni það. En það er eng­inn stað­ur sem hægt er að fara með hana á, til að ræða við hana í næði. Í ann­an stað er rætt við að­stand­end­ur frammi, fyr­ir fram­an sjálfsal­ann en þá fer neyð­ar­bjall­an af stað og hama­gang­ur­inn er mik­ill þeg­ar starfs­fólk­ið hleyp­ur af stað. Í fjóra mán­uði hef­ur blaða­mað­ur ver­ið á vett­vangi bráða­mót­tök­unn­ar á Land­spít­al­an­um og fylgst með starf­inu þar.

Mest lesið í mánuðinum

Leyniupptaka lýsir vinargreiða og hrossakaupum Bjarna og Jóns
1
Afhjúpun

Leyniupp­taka lýs­ir vin­ar­greiða og hrossa­kaup­um Bjarna og Jóns

Son­ur og við­skipta­fé­lagi Jóns Gunn­ars­son­ar þing­manns full­yrð­ir í upp­tök­um sem tekn­ar voru af manni sem sagð­ist vera fjár­fest­ir að Jón hafi sam­þykkt beiðni Bjarna Bene­dikts­son­ar um að þiggja sæti á lista gegn því að Jón kom­ist í að­stöðu til veita veiði­leyfi til Hvals hf. Það verði arf­leifð Jóns að tryggja Kristjáni Lofts­syni nán­um vini sín­um leyf­ið. Það sé hins veg­ar eitt­hvað sem eigi að fara leynt.
„Hann sagðist ekki geta meir“
2
Viðtal

„Hann sagð­ist ekki geta meir“

„Ég gat ekki bjarg­að barna­barn­inu mínu. En ef það verð­ur til þess að ég geti kannski bjarg­að ein­hverj­um, þó ekki nema einu barni, þá vil ég segja sögu okk­ar,“ seg­ir Þór­hild­ur Helga Þor­leifs­dótt­ir kennslu­ráð­gjafi. Son­ar­son­ur henn­ar, Pat­rek­ur Jó­hann Kjart­ans­son Eberl, fannst lát­inn mið­viku­dag­inn 12. maí 2021, að­eins fimmtán ára gam­all. Hann hafði svipt sig lífi.
Grunaði að það ætti að reka hana
3
Viðtal

Grun­aði að það ætti að reka hana

Vig­dís Häsler var rek­in úr starfi fram­kvæmda­stjóra Bænda­sam­tak­anna eft­ir að nýr formað­ur tók þar við fyrr á ár­inu. Hún seg­ir kosn­inga­vél Fram­sókn­ar­flokks­ins hafa ver­ið gang­setta til að koma hon­um að. Vig­dís ræð­ir brottrekst­ur­inn og rasísk um­mæli sem formað­ur Fram­sókn­ar­flokks­ins hafði um hana. Orð­in hafi átt að smætta og brjóta hana nið­ur. Hún seg­ist aldrei munu líta Sig­urð Inga Jó­hanns­son sömu aug­um eft­ir það.
Myndir af neyðarmóttöku sendar áfram: „Ekki myndir sem ég vildi sjá af sjálfri mér“
6
FréttirKynferðisbrot

Mynd­ir af neyð­ar­mót­töku send­ar áfram: „Ekki mynd­ir sem ég vildi sjá af sjálfri mér“

Lög­reglu var heim­ilt að senda mynd­ir sem tekn­ar voru af Guðnýju S. Bjarna­dótt­ur á neyð­ar­mót­töku fyr­ir þo­lend­ur kyn­ferð­isof­beld­is á verj­anda manns sem hún kærði fyr­ir nauðg­un. Þetta er nið­ur­staða Per­sónu­vernd­ar. Guðný seg­ir ótækt að gerend­ur í kyn­ferð­isaf­brota­mál­um geti með þess­um hætti feng­ið að­gang að við­kvæm­um mynd­um af þo­lend­um. „Þetta er bara sta­f­rænt kyn­ferð­isof­beldi af hendi lög­regl­unn­ar.“

Mest lesið í mánuðinum

Nýtt efni

Kýs svo ekki verði farið með dæturnar eins og föður þeirra
FréttirUm hvað er kosið?

Kýs svo ekki verði far­ið með dæt­urn­ar eins og föð­ur þeirra

Þrátt fyr­ir að hafa ver­ið ís­lensk­ur rík­is­borg­ari í 12 ár hef­ur Patience Afrah Antwi ein­ung­is einu sinni kos­ið hér á landi. Nú ætl­ar hún að ganga að kjör­kass­an­um fyr­ir dæt­ur sín­ar. Mæðg­urn­ar hafa mætt for­dóm­um og seg­ist Patience upp­lifa sig sem fjórða flokks vegna brúns húðlitar. Hún fann skýrt fyr­ir því þeg­ar eig­in­mað­ur henn­ar, og fað­ir stúlkn­anna, veikt­ist al­var­lega fyr­ir sjö ár­um síð­an. Hann lést í fyrra.
„Við höfum náttúruna að láni“
Ari Trausti Guðmundsson
AðsentAlþingiskosningar 2024

Ari Trausti Guðmundsson

„Við höf­um nátt­úr­una að láni“

Ari Trausti Guð­munds­son jarð­vís­inda­mað­ur skrif­ar um þær stóru áskor­an­ir sem mann­kyn stend­ur frammi fyr­ir. „Nú reyn­ir á að ná fram víð­tæk­um skiln­ingi og sem mestri sam­stöðu um að­gerð­ir í lofts­lags­mál­um og orku­skipt­um því helsti vandi ver­ald­ar er orku­fram­leiðsla sem veld­ur enn um 70% los­un­ar gróð­ur­húsaloft­teg­unda.“
Segir nikótínþræla taka á sig skattbyrði útgerða og fiskeldisfyrirtækja
Fréttir

Seg­ir nikó­tín­þræla taka á sig skatt­byrði út­gerða og fisk­eld­is­fyr­ir­tækja

Vökvi í rafsíga­rett­ur hækk­ar um allt að 200 pró­sent sam­kvæmt nýj­um bandormi sem var sam­þykkt­ur með fjár­lög­un­um á dög­un­um. Nikó­tín­púð­ar lækka minna og er sér­stak­lega gert kleift að aug­lýsa áfram, ólíkt þeim sem selja rafsíga­rett­ur. Þá seg­ir nefnd­ar­mað­ur á Al­þingi að nikó­tín­þræl­um sé í raun gert að taka á sig skatt­byrði sjáv­ar­út­vegs­ins þar sem skatt­ar voru ekki hækk­að­ir.
Þrælakistur samtímans?
Gunnar Hólmsteinn Ársælsson
Blogg

Gunnar Hólmsteinn Ársælsson

Þræla­k­ist­ur sam­tím­ans?

Ég fór á tón­leika fyrr í sum­ar með laga­smiðn­um Nick Ca­ve og Col­in Greenwodd, bassa­leik­ara Radi­ohead. Tveir frá­bær­ir lista­menn komn­ir hing­að upp á sker­ið til að skemmta land­an­um.Það var fullt hús og mik­il eft­ir­vænt­ing í loft­inu þeg­ar tón­leik­arn­ir hóf­ust. En nán­ast um leið og þeir hóf­ust fóru sím­arn­ir á loft. Og þannig var það út alla tón­leik­ana. Það leið ekki...
Allir forsetaframbjóðendur nema einn horfa fram á afhroð í þingkosningum
Fréttir

All­ir for­setafram­bjóð­end­ur nema einn horfa fram á af­hroð í þing­kosn­ing­um

Aldrei hafa fleiri for­setafram­bjóð­end­ur gef­ið kost á sér til al­þing­is og í ár. Fjór­ir fram­bjóð­end­ur reyna að ná hylli kjós­enda með nokk­uð eins­leit­um ár­angri. Tveir eru lík­leg­ir inn á þing, Jón Gn­arr sem er í Við­reisn og Halla Hrund Loga­dótt­ir, sem leið­ir lista Fram­sókn­ar í Suð­ur­kjör­dæmi, sem er þó langt fyr­ir neð­an kjör­fylgi. Minni lík­ur eru á að hinir tveir kom­ist inn. Stjórn­mála­fræð­ing­ur seg­ir him­inn og haf á milli for­seta- og al­þing­is­kosn­inga.
Lautarferð á vígvellinum
Viðtal

Laut­ar­ferð á víg­vell­in­um

Bragi Ólafs­son hef­ur sent frá sér bók­ina Inn­an­rík­ið – Al­ex­í­us sem má kannski kalla end­ur­minn­ing­ar-ess­eyj­ur. Í verk­inu er þó þráð­ur, í anda spennu­sögu, nefni­lega leit Braga að dán­um manni! Manni sem vitj­aði föð­ur hans. Bók­in fang­ar hug­ar­heim Braga, ið­andi af bók­um og plöt­um og at­vik­um – eins og hon­um er ein­um lag­ið að segja frá því. Enda gæti ver­ið end­að í níu bind­um. En hvað hef­ur Bragi um það að segja – og bara allt!

Mest lesið undanfarið ár