Allir viðbragðsaðilar hafa verið kallaðir frá Grindavík, eftir að nýtt mat vísindamanna sýndi aukna hættu á svæðinu. Kvika var á aðeins 800 metra dýpi skammt vestan við Grindavík í morgun og hefur að líkindum færst enn nær yfirborðinu.

Ekki verður hægt að treysta á að gosórói mælist í undanfara eldgoss, sem nú er metið enn líklegra en áður samkvæmt nýjasta mati eftir stöðufund vísindamanna á Veðurstofu Íslands, Háskóla Íslands og almannavarna klukkan 18 í dag.

„Líkur á eldgosi á hafsbotni hafa einnig aukist og búa þarf sig undir möguleika á sprengigosi,“ segir í tilkynningu Náttúruvaktar Veðurstofu Íslands sem barst rétt í þessu. Fyrr í dag hafði Veðurstofan sagt sprengigos ólíklegt. Verði sprengigos er líklegt að mikið öskufall verði og geti náð í tuga kílómetra fjarlægð. Spáð er austanáttum næstu daga og því myndi öskudreifing liggja frá öðrum byggðum.

Tekið er fram í stöðufærslu Veðurstofunnar að byggt er á 12 klukkustunda gömlum gervihnattamyndum og að kvikan sé líklega nær yfirborðinu en kemur fram í matinu.

„Kvikugangurinn er um 15 km langur og kvikan liggur á um 800 m dýpi þar sem hún er grynnst ... Auknar líkur eru einnig á að kvika geti komið upp á hafsbotni,“ segir í tilkynningunni. 

Sprengigos sem þessi geta haft í för með sér svokölluð gusthlaup, sem eru eldheit gjóskuský sem ferðast með jörðinni í allt að tvo kílómetra. Samkvæmt mati Þorvaldar Þórðarsonar jarðeðlisfræðings í samtali við mbl.is er ekki líklegt að sprengigos yrði aflmikið á þessum stað, eins og reyndin getur orðið í Heklu, Öræfajökli eða Eyjafjallajökli. 

Eftirfarandi er tilkynning frá Náttúruvakt Veðurstofu Íslands í heild sinni:

„Líkön sýna 15 km langan kvikugang sem liggur rétt norðvestan Grindavíkur. Vegna mikillar spennulosunar á svæðinu er ekki hægt að gera ráð fyrir að gosórói mælist áður en eldgos hefst.

Kvikugangur við GrindavíkNýtt mat vísindamanna er að kvikugangurinn sé 15 kílómetra langur, en áður var hann metinn 12 kílómetrar. Kvikan var aðeins um 800 metrum frá yfirborðinu skammt vestan við Grindavík, sem er við sjó, eins og sést á kortinu.

Mynd: Veðurstofa Íslands

Klukkan 18 lauk stöðufundi vísindamanna á Veðurstofu Íslands og Háskóla Íslands og Almannavarna þar sem farið var yfir túlkun á nýjustu gögnum sem borist hafa frá því á hádegi í dag. Unnin voru líkön út frá gervitunglamyndum og GPS mælingum. Líkön sýna að umfang kvikugangsins er verulegt og kvika er að nálgast yfirborð. Gangurinn nær frá Kálffellsheiði í norðri og liggur rétt vestan Grindavíkur og í sjó fram í suðvestur stefnu. Kvikugangurinn er um 15 km langur og kvikan liggur á um 800 m dýpi þar sem hún er grynnst. Það skal tekið fram að líkönin byggja á gervitunglagögnum sem eru um 12 klukkustunda gömul og því þarf að gera ráð fyrir að kvikan hafi færst nær yfirborði en 800 m. Út frá þessu má álykta að verulegar líkur eru á að kvika nái að brjóta sér leið til yfirborðs. Auknar líkur eru einnig á að kvika geti komið upp á hafsbotni.

Dregið hefur mikið úr jarðskjálftavirkni eftir hádegi í dag. Talið er að megin ástæða þess sé mikil spennulosun á svæðinu vegna jarðskjálfta gærdagsins og aflögunar vegna kvikugangsins. Vegna spennulosunarinnar er líklegt að kvikan eigi greiða leið til yfirborðs og því er ekki hægt að gera ráð fyrir því að gosórói sjáist á mælum áður en eldgos hefst.

Byggt á túlkun nýjustu gagna hefur Veðurstofan sent tilmæli til almannavarna að líkur á eldgosi hafi aukist frá því í morgun og að eldgos geti hafist hvenær sem er á næstu dögum. Líkön benda einnig til þess að kvika geti komið upp á syðri enda kvikugangsins rétt utan Grindavíkur. Líkur á eldgosi á hafsbotni hafa einnig aukist og búa þarf sig undir möguleika á sprengigosi. Hættusvæði hefur verið skilgreint út frá legu kvikugangsins.“