Þessi grein birtist upphaflega á Kjarnanum fyrir meira en ári.

10 gleymdar útihátíðir

Yf­ir stend­ur fjöldi úti­há­tíða þessa versl­un­ar­manna­helgi líkt og venj­an hef­ur ver­ið síð­ustu hálfa öld. Þótt sið­ur­inn sé gam­all lifa há­tíð­irn­ar hins veg­ar mis­lengi. Hér er fjall­að um nokkr­ar um­tal­að­ar, en skamm­líf­ar há­tíð­ir.

10 gleymdar útihátíðir
Atlavík Frá útihátíðinni í Atlavík árið 1984.

1. Fimm þúsund smokkar á Húnaveri

Haldnar voru þrjár úti­há­tíðir um versl­un­ar­manna­helg­ina í Húna­veri á árunum 1989-91 á vegum Jak­obs Frí­manns Magn­ús­sonar og Stuð­manna. Sú fyrsta er fræg­ust þeirra, en þar mættu alls 7-8 þús­und manns. Blaða­maður Tím­ans lýsti úti­há­tíð­inni svo­leið­is: „Stans­laus tón­list í þrjá og hálfan sól­ar­hring. Drukknir ung­ling­ar, sof­andi, dans­andi, hlæj­andi, í fam­lög­um;skríð­andi vafr­andi, grát­andi, leit­andi. Rusl, enda­laust rusl, fjúk­andi papp­ír, bjór­dós­ir, gos­dós­ir, gos­flöskur, vín­flösk­ur.“ Hátíðin var einnig þekkt fyrir smokka­þurrð, en á föstu­degi hátíð­ar­innar sagði Jakob Frí­mann að búið væri að selja fimm þús­und smokka og verið væri að senda eftir meiri birgð­u­m. 

2. Rauðhetta 1977

Úti­há­tíðin Rauð­hetta var haldin þrisvar yfir versl­un­ar­manna­helgi á árunum 1976-78, en hún var skipu­lögð af skáta­hreyf­ing­unni. Fyrsta hátíðin var fjöl­mennu­st, en þar mættu um sex þús­und manns. Sam­kvæmt Glatkist­unni var skemmt­unin sögð vera áfeng­is­laus, en lítið væri þó um eft­ir­fyglni og ekki leitað að áfengi á ungum gest­um, „sem margir skemmtu sér dauða­drukkn­ir.“ Í Dag­blað­inu stóð einnig að hátíðin 1977 hafi farið fram vel, „þrátt fyrir mikla vætu útvortis sem inn­vort­is.“ Þar var einnig sagt frá ýmsum keppnum sem áttu sér stað á hátíð­inni, þar á meðal mara­þons­kossa­keppni, þar sem sig­ur­veg­ar­arnir voru í sleik í rúman klukku­tíma uppi á svið­i. 

3. Húsafellshátíðin

Ung­menna­sam­band Borg­ar­fjarðar hélt sum­ar­há­tíð í Húsa­fells­skógi  um versl­un­ar­manna­helg­ina á árunum í kringum 1970. Fræg­ust þeirra var hátíðin árið 1969, þar sem talið er að aðsóknin hafi náð upp í 20 þús­und manns. Þar spil­uðu meðal ann­ars hljóm­sveit Ingi­mars Eydal og Trú­brot, sem titluð var „vin­sælasta ung­linga­hljóm­sveitin um þessar mund­ir“ af blaða­manni Tím­ans. Morg­un­blaðið sagði að hljóm­sveit­irnar á hátíð­inni hefðu verið „svo góðar að margir ung­lingar gleymdu að dansa en stóðu bara og hlust­uð­u.“ Blöðin voru sam­mála um að hátíðin hafi tek­ist vel, þrátt fyrir tölur um á að þriðja hund­rað hefðu verið „teknir úr umferð“ og sex tjöld hafi brunn­ið. 

4. Saltstokk

Ekki var jafn­vel fjallað um Saltvík­ur­há­tíð­ina sem fór fram á Kjal­ar­nesi um hvíta­sunnu­helg­ina árið 1971. Hátíðin sótti fyr­ir­mynd sína til Wood­stock-há­tíð­ar­innar í Banda­ríkj­unum og var því oft kölluð Salt­stokk. Að baki hátíð­inni stóð Æsku­lýðs­ráð Reykja­víkur og talið er að um 10 þús­und manns hafi sótt hana. Þar léku meðal ann­arra Trú­brot, Ríó Tríó, Roof Tops og Árni Johnsen, en sam­kvæmt blaðaum­fjöll­unum um Saltvík­ur­há­tíð­ina var þar „al­menn ölvun“ og talað um „litla sjálfs­stjórn ung­menna.“ Ekk­ert ald­urs­tak­mark var á hátíð­ina sjálfa, en sam­kvæmt einum aðstand­enda hennar tók tón­leika­dag­skráin mið af smekk fjórtán ára ung­linga. 

5. Smíðakennarinn í Atlavík

Úti­há­tíðin í Atla­vík í Hall­orms­stað­ar­skógi var haldin yfir versl­un­ar­manna­helg­ina árin 1980-1985, en að henni komu Stuð­menn og Ung­menna-og íþrótta­sam­band Aust­ur­lands (UÍ­A). Fræg­ust þeirra er úti­há­tíðin árið 1984, en þá kom Bít­ill­inn Ringo Starr og tók lagið með Stuð­mönn­um. Ringo sagð­ist líka vel við sig meðal heima­manna, en frægt er þegar Íslend­ingur kom upp að honum og spurði hvort bít­ill­inn hefði ekki kennt honum smíðar á Eiðum árið áður.  Sam­kvæmt umfjöllun DV komu yfir 6000 manns til Atla­víkur það árið og var þar „brjálað fjör og mikil ölv­un.“

6. Viðeyjarhátíðin 84

Á sama tíma og Ringo mætti til Atla­víkur 1984 var haldin úti­há­tíð í Viðey þar sem margar helstu hljóm­sveitir lands­ins á þeim tíma tróðu upp.  Hátíðin var þó talin vera eitt stórt klúð­ur, en hennar er minnst sem „veisl­unnar sem aldrei varð,“ sökum fámenn­ist. Búist var við 2500 gest­um, en rétt tæp­lega 400 manns mættu. Sam­kvæmt umfjöllun DV um málið skrif­ast fámennið bæði upp á rok og rign­ingu sem var í Viðey á þeim tíma sem og komu Ringo Starr á Hall­orms­stað.

7. Eiðar 1993-1994

UÍA hélt svo aftur úti­há­tíð á Eiðum á Hér­aði árin 1992 og 1993, þar sem Ringo Starr átti að hafa kennt smíð­ar. Þar komu meðal ann­ars fram Jet Black Joe, Nýdönsk og GCD, en fjöldi tón­leika­gesta var þó mun minni en í Atla­vík ára­tugi fyrr og talið er að hann hafi ekki náð yfir tveimur þús­und­um. Í sam­tali við Kjarn­ann sagði Jónas Þór Jóhanns­son, skipu­leggj­andi hátíð­ar­inn­ar, að erf­ið­lega hafi gengið að fá fólk úr Reykja­vík, bæði sökum kostn­aðar og sam­keppni við aðrar úti­há­tíðir víðs vegar um land­ið. 

8. Fyrsta rave-ið

Sú hátíð sem veitti Eiðum ef til vill hvað mesta sam­keppni var úti­há­tíðin Eld­borg á Kald­ár­melum 1992. Henni var lýst sem íþrótta-og fjöl­skyldu­há­tíð, en þar komu meðal ann­ars fram SSSól, Nýdönsk og Hemmi Gunn. Meðal nýj­unga á hátíð­inni var þó sér­stakt „ra­ve-­tjald,“ þar sem raf­tón­list var spiluð í botni. Hátíðin var svo end­ur­tekin aftur árið 2001, en hún var öllu umdeild­ari og þekkt­ust fyrir fjölda nauðg­un­ar-og fíkni­efna­mála sem komu upp á borð lög­reglu vegna henn­ar.

9. Uxi 95

Önnur umdeild hátíð var haldin árið 1995 á Kirkju­bjæj­ar­klaustri og bar heitið UXI ’95. Þar komu fram erlendar stór­stjörnur á borð við Björk, Prodigy og Aphex Twin, en ekki hafði þekkst að bjóða svona stórum núm­erum á tón­leika yfir versl­un­ar­manna­helgi áður. Í fjöl­miðlum varð hátíðin hins vegar þekkt fyrir áfeng­is- og eit­ur­lyfja­notkun og þurftu nokkrir að leita til læknis vegna E-pillu­neyslu.Lög­reglan á Suð­ur­landi þótti hins vegar ekki mikið um lyfja­neyslu á svæð­inu og sagði fíkni­efna­sala hafa hrein­lega horfið af svæð­inu vegna þess að eng­inn hafi viljað kaupa neitt frá þeim. Svip­myndir frá UXA má sjá hér að ofan.

10. Halló Akureyri

Á Akur­eyri var sex versl­un­ar­mann­ar­helgar í röð haldin hátíðin Halló Akur­eyri, á milli áranna 1994 og 1999. Fjöldi hátíð­ar­gesta fór vax­andi með árun­um, allt frá 5 þús­und árið 1994 upp í 15 þús­und árið 1999. Hátíðin var þá mikið gagn­rýnd fyrir ung­linga­drykkju og lagð­ist af því af. Sam­kvæmt grein í DV voru heima­menn afar gagn­rýnir á mik­inn drykkju­skap og ólæti aðkomu­manna, en það leiddi til þess að engin frek­ari leyfi voru gefin til svo umfangs­mik­ils skemmt­ana­halds innan bæj­ar­markanna. Því var engin úti­há­tíð haldin í bænum árið 2000, en ári eftir það kom svo hátíðin Ein með öllu, sem enn er haldin fyrir norð­an.

Þessi grein birtist fyrst á Kjarnanum um verslunarmannahelgina árið 2018.
Kjósa
7
Hvernig finnst þér þessi grein? Skráðu þig inn til að kjósa.

Athugasemdir

Skráðu þig inn til að skrifa athugasemd eða kjósa.
Allar athugasemdir eru ábyrgð á þeirra sem þær skrifa. Heimildin áskilur sér rétt til að fjarlægja ærumeiðandi og óviðeigandi athugasemdir. Hægt er að láta vita af athugasemdum með því að smella á Tilkynna.

Mest lesið

Tugir sjúklinga dvöldu á bráðamóttökunni lengur en í 100 klukkustundir
2
Á vettvangi

Tug­ir sjúk­linga dvöldu á bráða­mót­tök­unni leng­ur en í 100 klukku­stund­ir

Vegna pláss­leys­is á legu­deild­um Land­spít­al­ans er bráða­mót­tak­an oft yf­ir­full og því þurftu 69 sjúk­ling­ar að dvelja á bráða­mót­tök­unni leng­ur en í 100 klukku­stund­ir í sept­em­ber og októ­ber. Þetta kem­ur fram í þáttar­öð­inni Á vett­vangi sem Jó­hann­es Kr. Kristjáns­son vinn­ur fyr­ir Heim­ild­ina. Í fjóra mán­uði hef­ur hann ver­ið á vett­vangi bráða­mótt­tök­unn­ar og þar öðl­ast ein­staka inn­sýni í starf­sem­ina, þar sem líf og heilsa fólks er und­ir.
Mataræði er vanræktur þáttur í svefnvanda
3
Viðtal

Mataræði er van­rækt­ur þátt­ur í svefn­vanda

Góð­ur svefn er seint of­met­inn en vanda­mál tengd svefni eru al­geng á Vest­ur­lönd­um. Tal­ið er að um 30 pró­sent Ís­lend­inga sofi of lít­ið og fái ekki end­ur­nær­andi svefn. Ónóg­ur svefn hef­ur áhrif á dag­legt líf fólks og lífs­gæði. Svefn er flók­ið fyr­ir­bæri og margt sem get­ur haft áhrif á gæði hans, má þar nefna lík­am­lega og and­lega sjúk­dóma, breyt­inga­skeið, álag, kvíða, skort á hreyf­ingu og áhrif sam­fé­lags­miðla á svefn­gæði. Áhrif nær­ing­ar og neyslu ákveð­inna fæðu­teg­unda á svefn hafa hins veg­ar ekki vak­ið at­hygli þar til ný­lega.

Mest lesið

Mest lesið í vikunni

„Hann sagðist ekki geta meir“
1
Viðtal

„Hann sagð­ist ekki geta meir“

„Ég gat ekki bjarg­að barna­barn­inu mínu. En ef það verð­ur til þess að ég geti kannski bjarg­að ein­hverj­um, þó ekki nema einu barni, þá vil ég segja sögu okk­ar,“ seg­ir Þór­hild­ur Helga Þor­leifs­dótt­ir kennslu­ráð­gjafi. Son­ar­son­ur henn­ar, Pat­rek­ur Jó­hann Kjart­ans­son Eberl, fannst lát­inn mið­viku­dag­inn 12. maí 2021, að­eins fimmtán ára gam­all. Hann hafði svipt sig lífi.
Síðasta tilraun Ingu Sæland
3
ViðtalFormannaviðtöl

Síð­asta til­raun Ingu Sæ­land

Flokk­ur fólks­ins var stofn­að­ur til að út­rýma fá­tækt á Ís­landi, sem Inga Sæ­land, formað­ur flokks­ins, þekk­ir af eig­in raun. Hún boð­ar nýtt hús­næð­is­kerfi með fyr­ir­sjá­an­leika og nið­ur­skurð í öllu því sem heita að­gerð­ir gegn lofts­lags­breyt­ing­um. Græn­asta land í heimi eigi að nota pen­ing­ana í heil­brigðis­kerfi og aðra inn­viði sem standi á brauð­fót­um.
Svanhildur Hólm með áberandi minnsta reynslu af utanríkismálum
5
Fréttir

Svan­hild­ur Hólm með áber­andi minnsta reynslu af ut­an­rík­is­mál­um

Ljóst er að Svan­hild­ur Hólm, sendi­herra í Banda­ríkj­un­um, sker sig úr hópi koll­ega sinna frá Norð­ur­lönd­un­um hvað varð­ar tak­mark­aða reynslu á vett­vangi ut­an­rík­is­mála. Stjórn­skip­un­ar- og eft­ir­lits­nefnd bíð­ur enn svara frá ut­an­rík­is­ráðu­neyt­inu um vinnu­brögð ráð­herra við skip­un á sendi­herr­um í Banda­ríkj­un­um og Ítal­íu.

Mest lesið í mánuðinum

Leyniupptaka lýsir vinargreiða og hrossakaupum Bjarna og Jóns
1
Afhjúpun

Leyniupp­taka lýs­ir vin­ar­greiða og hrossa­kaup­um Bjarna og Jóns

Son­ur og við­skipta­fé­lagi Jóns Gunn­ars­son­ar þing­manns full­yrð­ir í upp­tök­um sem tekn­ar voru af manni sem sagð­ist vera fjár­fest­ir að Jón hafi sam­þykkt beiðni Bjarna Bene­dikts­son­ar um að þiggja sæti á lista gegn því að Jón kom­ist í að­stöðu til veita veiði­leyfi til Hvals hf. Það verði arf­leifð Jóns að tryggja Kristjáni Lofts­syni nán­um vini sín­um leyf­ið. Það sé hins veg­ar eitt­hvað sem eigi að fara leynt.
„Hann sagðist ekki geta meir“
3
Viðtal

„Hann sagð­ist ekki geta meir“

„Ég gat ekki bjarg­að barna­barn­inu mínu. En ef það verð­ur til þess að ég geti kannski bjarg­að ein­hverj­um, þó ekki nema einu barni, þá vil ég segja sögu okk­ar,“ seg­ir Þór­hild­ur Helga Þor­leifs­dótt­ir kennslu­ráð­gjafi. Son­ar­son­ur henn­ar, Pat­rek­ur Jó­hann Kjart­ans­son Eberl, fannst lát­inn mið­viku­dag­inn 12. maí 2021, að­eins fimmtán ára gam­all. Hann hafði svipt sig lífi.
Grunaði að það ætti að reka hana
4
Viðtal

Grun­aði að það ætti að reka hana

Vig­dís Häsler var rek­in úr starfi fram­kvæmda­stjóra Bænda­sam­tak­anna eft­ir að nýr formað­ur tók þar við fyrr á ár­inu. Hún seg­ir kosn­inga­vél Fram­sókn­ar­flokks­ins hafa ver­ið gang­setta til að koma hon­um að. Vig­dís ræð­ir brottrekst­ur­inn og rasísk um­mæli sem formað­ur Fram­sókn­ar­flokks­ins hafði um hana. Orð­in hafi átt að smætta og brjóta hana nið­ur. Hún seg­ist aldrei munu líta Sig­urð Inga Jó­hanns­son sömu aug­um eft­ir það.

Mest lesið í mánuðinum

Nýtt efni

Mest lesið undanfarið ár