Bjarni Benediktsson fjármálaráðherra segir það ekki hans hlutverk að krefjast þess að stjórnendur Íslandsbanka segi af sér vegna þeirra lögbrota sem framin voru í bankanum við sölu á 22,5 prósenta hlut ríkisins í honum. Aftur á móti sé ekki óeðlilegt að nú sé rætt um hvort mannabreytingar þurfi að eiga sér stað innan bankans. 

Skýrsla Fjármálaeftirlits Seðlabanka Íslands (FME) um brot bankans málar upp dökka mynd af því hvernig staðið var að sölunni á hlut ríkisins. Íslandsbanki hefur gengist við því að hafa brotið lög í ferlinu. 

Sátt FME og bankans, sem mun greiða sögulega háa sekt vegna málsins, var rædd á fundi ríkisstjórnar og ráðherranefndar um efnahagsmál í morgun.

Andstaðan syngi alltaf sama sönginn

Stjórnarandstaðan kallaði eftir afsögn Bjarna eftir að skýrslan var gefin út, en ekki er tekið á hlutverki hans við undirbúning sölunnar í skýrslunni. Í henni er fjallað um hlut Íslandsbanka í málinu. Stjórnarandstaðan segir samt sem áður að ábyrgðin liggi hjá Bjarna sem fjármálaráðherra.

Hann segist sakna þess að heyra eitthvað frumlegt eða málefnalegt frá stjórnarandstöðunni. 

„Stjórnarandstaðan syngur alltaf sama sönginn,“ segir hann. 

Umrædd stjórnarandstaða hefur einnig krafist þess að sérstök rannsóknarnefnd verði skipuð vegna sölunnar. Það hefur ríkisstjórnin ekki tekið vel í. 

„Ég spyr þá sem kalla eftir sérstakri rannsóknarnefnd: Hvar höfum við séð vísbendingar um að Ríkisendurskoðun eða núna eftir atvikum fjármálaeftirlitið skorti einhverjar valdheimildir til að varpa ljósi á málið? Ég sé engin merki um það. Þvert á móti sé ég ekki annað en að allt það sem máli skiptir hafi fengið skoðun, öllu hafi verið velt upp og það hafi verið tekið á því í samhengi við tilefnið.“

En FME hefur ekki heimild til þess að rannsaka þitt hlutverk? 

„Mitt hlutverk hefur verið rannsakað sérstaklega af ríkisendurskoðanda. Það er hans hlutverk að hafa eftirlit með framkvæmdavaldinu og hann hefur til þess mjög víðtækar heimildir. Reyndar er umboðsmaður Alþingis líka með víðtækar heimildir.“

Jákvæður frumjöfnuður stoppi í gatið

Ríkið á enn rúm 40 prósent í Íslandsbanka og gerði ríkisstjórnin ráð fyrir því að losa um þann hlut á þessu ári til þess að hjálpa til við að fjármagna ríkissjóð. Nú er ekki útlit fyrir að slík sala fari í gegn á þessu ári. Spurður um gatið sem myndast í fjárlögum segir Bjarni að forsendur hafi breyst og að afkoma ríkissjóðs sé mun betri í ár en gert var ráð fyrir í fjármálafrumvarpinu. 

„Það birtist okkur í frumjöfnuðinum sem stefnir í að fara 90 milljarða fram úr því sem við áður áætluðum. Það vinnur upp fjármögnunarþörfina sem myndast við það að við seljum ekki bankann og gott betur en það,“ segir Bjarni og vísar þá í að nýleg þjóðhagsspá Seðlabanka Íslands gerir ráð fyrir að frumjöfnuður ríkissjóðs, þ.e. afkoma að frátöldum vaxtagjöldum, verði jákvæður um nærri 44 milljarða króna í ár. Er það 90 milljörðum betri afkoma en útlit var fyrir þegar fjárlögin voru samþykkt í desember síðastliðnum. 

100 milljarðar á borðinu

En Bjarni telur samt vænlegt að selja hlut ríkisins í bankanum í framtíðinni. 

„Ég bendi á það að það að selja hlut eins og þann sem ríkið á núna í Íslandsbanka myndi mögulega útvega ríkissjóði svona 100 milljarða sem við þá þyrftum ekki að taka, en ef við þyrftum að taka þá peninga að láni þá erum við að gera það núna á tiltölulega slæmum kjörum borið saman við undanfarin ár þannig að það eru mjög miklir hagsmunir í því að við hættum ekki við áform um að losa um eignarhlutinn í Íslandsbanka.“

Þú sérð fyrir þér að það verði gert, bara ekki alveg strax? 

„Við þurfum bara að skapa aðstæður til þess eins og við getum gert og svo þurfa auðvitað ytri aðstæður að vera hagfelldar þannig að það sé hagfellt fyrir ríkissjóð að losa um eignarhlutinn miðað við markaðsaðstæður,“ segir Bjarni. 

Hvernig munið þið gera þetta öðruvísi næst? 

„Ég held að við séum í grófum dráttum sammála um það að almennt útboð þar sem allir ættu kost á að taka þátt væri heppilegri leið. Það er ekki leið sem gefur kost á að selja jafn stóran hlut á jafn skömmum tíma eins og var gert með þessu fyrirkomulagi sem var síðast en það er leið sem á margan annan hátt er heppilegri,“ segir Bjarni.