Íslandsbanki hefur ákveðið að hækka breytilega vexti á óverðtryggðum íbúðalánum úr 9,25 í 10,5 prósent. Hækkunin mun taka gildi á föstudag. Hún kemur í kjölfar þess að Seðlabanki Íslands hækkaði stýrivexti sína í þrettánda sinn í röð í síðasta mánuði, nú um 1,25 prósentustig og upp í 8,75 prósent. Á rúmum tveimur árum, síðan í apríl 2021, hafa breytilegir óverðtryggðir vextir hjá Íslandsbanka farið úr því að vera 3,4 prósent í áðurnefnda tölu, 10,5 prósent. Þeir hafa því hækkað um 7,1 prósentustig á tímabilinu.
Íslandsbanki er annar hinna þriggja kerfislega mikilvægu banka til að hækka vexti á óverðtryggðum íbúðalánum sínum. Landsbankinn reið á vaðið í síðustu viku og hækkaði sína vexti upp í 10,25 prósent. Þar með voru vextir á íbúðalánum komnir í tveggja stafa tölu í fyrsta sinn í yfirstandandi verðbólguástandi, en hún mælist nú 9,5 prósent. Vextir Landsbankans voru 3,3 prósent í apríl 2021.
Arion banki er eini stóru bankanna þriggja sem hefur enn sem komið er ekki tilkynnt um vaxtahækkun, en fastlega er búist við að hann muni fylgja í fótspor hinna á allra næstu dögum. Þeir eru sem stendur 9,34 prósent og ef vextirnir hækka um 1,25 prósentustig munu þeir fara í 10,59 prósent. Lægstir voru vextirnir hjá Arion í apríl 2021, þegar þeir voru 3,44 prósent.
Þeir lífeyrissjóðir sem eru stórtækastir í óverðtryggðum útlánum hafa ekki boðað neina vaxtahækkun enn sem komið er og bjóða sem stendur upp á mun skaplegri vexti en bankarnir.
Lægstir eru þeir sem stendur hjá Brú, eða 7,9 prósent. Lífeyrissjóður verzlunarmanna lánar nú á 8,2 prósent vöxtum og hjá Gildi eru breytilegu óverðtryggðu vextirnir komnir upp í 8,6 prósent.
Greiðslubyrði næstum tvöfaldast
Samkvæmt tölum sem Húsnæðis- og mannvirkjastofnun (HMS) hefur tekið saman þurfti sá sem var með óverðtryggt lán upp á 45 milljónir króna á breytilegum vöxtum að borga 191.700 krónur af slíku láni í upphafi árs 2022. Þegar allir bankarnir verða búnir að hækka vexti sína eftir síðustu stýrivaxtahækkun verða þeir allir komnir yfir tíu prósent. Útreikningar HMS sýna að greiðslubyrðin af slíku láni verði þá komin í 366.795 krónur á mánuði, og hafi þá aukist um 175.275 krónur á einu og hálfu ári.
Alls eru lán upp á næstum 600 milljarða króna á föstum óverðtryggðum vöxtum sem losna á næstu þremur árum. Binditími lána upp á 74 milljarða króna renna út á þessu ári, en um er að ræða lán 4.451 heimila.
Fjármálastöðugleikanefnd Seðlabanka Íslands brýndi fyrir bönkum og öðrum lánveitendum í morgun að huga tímanlega að þyngri greiðslubyrði lántakenda til þess að fyrirbyggja greiðsluerfiðleika þeirra. Viðbúið sé að þrengri fjármálaskilyrði birtist fyrr eða síðar í auknum vanskilum en að rétt sé að hafa í huga að vanskil geti komið fram með nokkurri tímatöf. „Þar sem þörf krefur ber að skoða að lengja lánstíma, taka upp jafngreiðsluskilmála, setja þak á greidda nafnvexti og líta til ólíkra lánaforma sem bjóða upp á mismunandi greiðslubyrði. Rúm eiginfjárstaða margra lántaka ætti að gefa töluvert svigrúm til að tryggja að greiðslubyrði haldist í takti við viðmið lánþegaskilyrða sem nefndin hefur sett.“
Þetta kom fram í yfirlýsingu nefndarinnar, sem leidd er af Ásgeiri Jónssyni seðlabankastjóra, sem birt var í morgun og minnisblaði hennar sem birt var samhliða.
Rekstrarafkoma íslensku bankanna hefur verið góð þrátt fyrir erfitt árferði. Þeir högnuðust samtals um 20,3 milljarða króna á fyrstu þremur mánuðum yfirstandandi árs. Allir þrír juku hagnað sinn frá sama tímabili 2022, enda jukust vaxtatekjur þeirra mikið milli ára og eru langstærsti tekjupósturinn í rekstri þeirra. Vaxtamunur þeirra – Munurinn á þeim vöxtum sem bankarnir borga fyrir að fá peninga að láni og þeim vöxtum sem þeir rukka fyrir að lána einstaklingum og fyrirtækjum fjármuni –hefur aukist hægt og bítandi og var 2,8 til 3,2 prósent á fyrsta ársfjórðungi, minnstur hjá Landsbankanum en mestur hjá Íslandsbanka.
Athugasemdir (1)