Þessi grein birtist fyrir meira en 2 árum.

Einkaneysla dregst minnst saman á Íslandi á Norðurlöndunum

Einkaneysla fólks dregst hlutfallslega minna saman hér á landi en á hinum Norðurlöndunum. Seðlabanki Íslands hefur gagnrýnt bæði einkaneyslu Íslendinga og slæm áhrif launahækkana á eyðslu og þenslu hér á landi. Einkaneysla á Íslandi í fyrra var sú mesta á Íslandi frá árinu 2005.

27. maí 2023 · 12:00

Ingi Freyr Vilhjálmsson

ritstjorn@heimildin.is

Einkaneysla fólks á Íslandi breytist minnst á milli mánaða og ára, þrátt fyrir verðbólgu og vaxtahækkanir, miðað við hin Norðurlöndin. Í Svíþjóð dróst einkaneyslan til dæmis saman um 2 og 4 prósent á milli ára í febrúar og mars á þessu ári, miðað við sömu mánuði í fyrra. Á meðan spáir Seðlabanki Íslands því í riti sínu, Peningamálum, að einkaneyslan á Íslandi hafi aukist um 6,8 prósent á milli ára fyrsta ársfjórðungs 2021 og 2022. Sambærileg tala í Svíþjóð er að að einkaneyslan hefur dregist saman um 1,7 prósent á þessu sama tímabili.

Athygli vekur líka hversu mikið meira einkaneyslan jókst á Íslandi í fyrra, í kjölfar Covid, en til dæmis í Svíþjóð.

„Í svona árferði þenslu getur verið auðveldara fyrir fyrirtæki að fleyta verðhækkunum í gegn.“

Róbert Farestveit,

hagfræðingur hjá ASÍ

Hin Norðurlöndin hafa einnig upplifað talsverða verðbólgu og stýrivaxtahækkanir þrátt fyrir að vextirnir hér á landi séu langhæstir …

Kjósa

Hvernig finnst þér þessi grein? Skráðu þig inn til að kjósa.

Deila

Efnisorð

Lífskjarakrísan

Athugasemdir (2)

Skráðu þig inn til að skrifa athugasemd eða kjósa.

GÁ

Guðmundur Ásgeirsson skrifaði
27. maí 2023 15:08

Fimmta hver króna í umferð var "prentuð" á undanförnum rúmlega tveimur árum, EFTIR að verðbólga rauf efri vikmörk verðbólgumarkmiðs stjórnvalda og seðlabankans. Hver sá sem leyfði því að gerast ber óskipta ábyrgð á allri verðbólgu og vaxtahækkunum síðan þá. Það er ekki launafólk því það getur ekki "prentað" peninga heldur aðeins millifært þá. Verðbólga mælir verðlag og verð eru ákveðin af atvinnurekendum. Oft er spurt hvernig eigi að ná tökum á verðbólgunni, en svarið við því er að auðveldasta leiðin til að halda verðbólgu í skefjum er að sleppa því einfaldlega að búa hana til.

0
JÞM

Jóhann Þór Magnússon skrifaði
27. maí 2023 13:04

Sigurður Jóhannesson og Gylfi Zoega eru með bestu greininguna. Nefna t.d. báðir mikil áhrif sem hraður vöxtur ferðaþjónustu eftir Covid hefur. Því er nánast ekkert atvinnuleysi og eigendur ferðaþjónustufyrirtækja græða á tá og fingri sem fer í einkaneyslu. Það mættu fara fleiri seðlar úr ferðaþjónustu í ríkiskassann líkt og í samanburðarlöndunum, það mundi snar hægja á einkaneyslunni og verðbólgunni. Annað sem má benda á er að stuðningsaðgerðir ríkisstjórnarinnar við ferðaþjónustu- og ótrúlegustu fyrirtæki í Covid, var mjög rausnarlegur greiði sem endurspeglaðist í því að algjör methagnaður var af fyrirtækjum út úr Covid kreppunni. Í raun glórulaus peningaprentun sem er núna eftir Covid að flæða af krafti frá fyrirtækjaeigendum út í einkaneyslu og verðbólgu.

1

Allar athugasemdir eru ábyrgð á þeirra sem þær skrifa. Heimildin áskilur sér rétt til að fjarlægja ærumeiðandi og óviðeigandi athugasemdir. Hægt er að láta vita af athugasemdum með því að smella á Tilkynna.

Tengdar greinar

Lífskjarakrísan

FréttirLífskjarakrísan

Greinir á um skammtastærðina

Þingmaður Framsóknarflokksins segir mikilvægt að allir leggist á árarnar við að ná niður verðbólgunni. Þingmaður Viðreisnar segir aftur á móti að ekki sé hægt að biðja aðra um að standa sig betur „þegar ríkisstjórnin hefur ekki staðið vaktina.“

MyndbandLífskjarakrísan

Vegfarendur finna fyrir hækkunum

Heimildin ræddi við vegfarendur um síendurteknar vaxtahækkanir og áhrif þeirra.

FréttirLífskjarakrísan

Hækkanir á afborgunum valda magaverk

Afborganir á húsnæðisláni sex manna fjölskyldu á höfuðborgarsvæðinu hafa hækkað um 116 þúsund krónur á 18 mánuðum. Fjölskyldan hefur þurft að ganga á sparnað til að ráða við regluleg útgjöld og er nú í því ferli að breyta láninu úr óverðtryggðu í verðtryggt til að ráða við afborganirnar.

FréttirLífskjarakrísan

Býr sig undir „skell fasteignaeigenda á næsta ári“

Ásta Sigrún Helgadóttir, umboðsmaður skuldara, segir að embættið sé að búa sig undir fjölda umsókna frá fasteignaeigendum í fjárhagsvanda. Greina megi aukinn óróleika og jafnvel kvíða hjá fólki sem þiggur símaráðgjöf hjá embættinu. Flest sem fá aðstoð eru öryrkjar og láglaunafólk á leigumarkaði og segir Ásta Sigrún að ríkisstjórnin verði að bregðast við vanda þess hóps.

ViðtalLífskjarakrísan

Einni bílaviðgerð frá vandræðum

Afborganir allra lána hafa hækkað á síðustu misserum og hefur það knúið Sigtrygg Ara Jóhannsson ljósmyndara til að skoða af alvöru að flytja búferlum til annars lands til að komast í skjól. „Ég átta mig á því að það er ekki eins og happdrættisvinningur að flytja í annað land,“ segir hann, „en einhverju er hægt að fórna fyrir stöðugleika.“

ViðtalLífskjarakrísan

Það kostar að fara út úr dyrunum

Edda Þöll Kentish upplifir breyttan veruleika í verðbólgu og vaxtaþenslu sem staðið hefur síðustu misseri. Hún og maðurinn hennar reyndu að sýna varkárni og spenna bogann ekki um of þegar þau keyptu sér íbúð en þurfa nú að hugsa sig tvisvar um áður en nokkuð er keypt eða nokkurt er keyrt.

Mest lesið

Fréttir

Borgin semur við Bakkavararbróður um leikskóla

Nýr leikskóli í Elliðaárdal með 6-7 deildum verður afhendur næsta sumar. Borgarfulltrúi Sósíalistaflokksins kaus með málinu nú en sat hjá þegar hún var í minnihluta.

Fréttir

„Öll rauð flögg upp“ í máli Bylgju

Kvensjúkdómalæknir segir niðurstöðu segulómunar sem Bylgja Babýlons fór í árið 2018 á Íslandi benda til að hún hafi verið komin með leghálskrabbamein þá. „Öll rauð flögg“ hefðu þá átt að fara upp. Bylgja greindist með leghálskrabbamein í Edinborg tæpum þremur árum síðar. Hún er að undirbúa formlega kvörtun til landlæknis.

Fréttir

Forstjórar með fjórfalt hærri laun en þau sem gæta barna

Margfaldur munur er á launum þeirra sem eru efst í tekjustiganum og meginþorra þjóðarinnar. Launabilið er „miklu breiðara heldur en hægt er að réttlæta,“ segir formaður VR en íslenskt launafólk nær fæst meðallaunum. Verulega munar á launum kvenna og karla. „Konur þjappast í meira mæli í lægra launuð störf,“ segir sérfræðingur hjá Eflingu.

Pistill

Valur Gunnarsson

Rússland og framtíð lýðræðis

Sú stefna sem Pútín boðar, ofsafengin þjóðernishyggja og ótti við minnihlutahópa, á æ meira upp á pallborðið víða. Ef ný lýðræðisbylgja á að eiga sér stað í heiminum verða lýðræðisríkin að trúa á sjálf sig, á kosti umburðarlyndis og á opin samfélög.

Erlent

Kannski ekki deigur dropi úr krananum

Ef ekki verður gripið til aðgerða má búast við miklum skorti á ómenguðu neysluvatni á Kaupmannahafnarsvæðinu á næsta áratug. Þetta má lesa í nýrri skýrslu frá fyrirtækinu Hofor sem sér um öflun og dreifingu orku og vatns í Kaupmannahöfn og nágrenni.

Flækjusagan

Ó hið illa vistarband!

Nei, það voru ekki múslimar sem komu á vistarbandinu alræmda á Íslandi. En það voru heldur ekki vondir Danir. Það var einfaldlega hin rammíslenska yfirstétt.

Mest lesið

Mest lesið í vikunni

Úttekt

Drengir kvörtuðu undan kennara og var meinað að sitja kennslustundir

Tólf ára gamlir drengir leituðu til skólastjóra vegna meints ofbeldis af hálfu kennara. Í kjölfarið var þeim meinað að sitja kennslustundir hjá kennaranum. Annar baðst afsökunar eftir tvær vikur og fékk þá að koma aftur í tíma. Hinn sætti útskúfun í tvo mánuði, áður en skólanum var gert að taka drenginn aftur inn í tíma. Foreldrar drengsins segja kerfið hafa brugðist barninu og leituðu að lokum til lögreglu.

Fólkið í borginni

Lenti á götunni fimmtán ára

Svarti Álfur segir að hann hefði endað í fangelsi hefði hann haldið áfram að búa í Belgíu, þar sem hann fæddist. Eftir að hann flutti til Íslands áttaði hann sig á því að hann gæti ekki búið með fjölskyldu sinni.

Pistill

Hallgrímur Helgason

Auðvörn

Það stefnir í æsandi bjartar nætur á Alþingi.

Skýring

Samsæriskenningar Brynjars og byssurnar

Brynjar Barkarson hefur verið ágætlega þekkt poppstjarna á Íslandi. Nú er hann orðinn að vonarstjörnu íslenskra þjóðernissinna. Brynjar er uppfullur af ótta við skuggastjórnendur innan ESB og langar í skotvopn.

Fréttir

Ragga Nagli um reynslu sína sem innflytjandi: lögbrjótur sem tileinkar sér ekki siði Danans

Ragga Nagli lýsir brestum sínum sem innflytjandi í Danmörku og segist aldrei hafa upplifað vesen frá múslimum. „Sýnum náungakærleika og komum fram við innflytjendur á Íslandi eins og við viljum að sé komið fram við okkur þegar við tökum okkur búsetu á erlendri grund.“

Fréttir

Völdu ódýrasta hönnuð Brákarborgar sem uppfyllti ekki hæfisskilyrði

Innra eftirlit Reykjavíkurborgar telur að sækja megi skaðabætur til verktaka og/eða ráðgjafa sem komu að byggingu leikskólans Brákarborg. Leikskólanum var lokað síðasta sumar og úttekt kynnt í borgarráði í dag.

Mest lesið í mánuðinum

English

Climeworks’ capture fails to cover its own emissions

The carbon capture company Climeworks only captures a fraction of the CO2 it promises its machines can capture. The company is failing to carbon offset the emissions resulting from its operations – which have grown rapidly in recent years.

ViðtalHlaupablaðið 2025

Níu lykilatriði um hreyfingu að læknisráði

Kristín Sigurðardóttir læknir veitir forvitnilega innsýn í afgerandi áhrif hreyfingar á líkama okkar og heila. Hún varar við „náttúruleysi“ og að fólk rjúfi tengslin við sig sjálft eða náttúruna.

Fréttir

Innflytjandi sár eftir 30 ár á Íslandi: „Við erum helvítis útlendingar og múslímar sem á að reka úr landi“

Jasmin Vajzovic sem fluttist til Íslands frá Bosníu og Hersegóvínu fyrir 30 árum segist aðeins nýlega hafa upplifað fordóma vegna trúar sinnar og uppruna. Hann segist kvíða fyrir framtíð dóttur sinnar á Íslandi.

Fréttir

Margeir fær milljónir í bætur – Hafði áreitt samstarfskonu hjá lögreglunni

Íslenska ríkið þarf að greiða Margeiri Sveinssyni aðstoðaryfirlögregluþjóni miskabætur fyrir að hafa færður til í starfi eftir að samstarfskona hans sakaði hann um ofbeldi og áreitni. Lögreglustjóri tilkynnti héraðssaksóknara um hugsanlega refsiverða háttsemi Margeirs en málinu var vísað frá.

Fréttir

Segir Útlendingastofnun ætla að senda Oscar úr landi eftir helgi

Íslenskur fósturfaðir Oscars Andres Florez Bocanegra, 17 ára drengs frá Kólumbíu sem hefur verið synjað um alþjóðlega vernd á Íslandi, segir að Útlendingastofnun ætli sér að koma Oscari úr landi eftir helgi.

Úttekt

Einhverfir á vinnumarkaði: Starfsmannaskemmtanir bara ólaunuð yfirvinna

Í atvinnuauglýsingum er gjarnan krafist mikilla samskiptahæfileika, jafnvel í störfum þar sem þess ekki er þörf. Þetta getur útilokað fólk, til að mynda einhverfa, sem búa yfir öðrum mikilvægum styrkleikum. Bjarney L. Bjarnadóttir gerði tímamótarannsókn á þessu og leggur áherslu á að atvinnurekendur efli fötlunarsjálfstraust.