„Háttvirtur þingmaður segir að það dugi ekkert að tala og þá segi ég bara á móti: „Það dugar ekkert að tala hátt.““
Þetta sagði Bjarni Benediktsson fjármála- og efnahagsráðherra í óundirbúnum fyrirspurnatíma á Alþingi í dag en Inga Sæland formaður Flokks fólksins spurði hann út í vaxandi fátækt barna á Íslandi.
Ráðherrann var gagnrýndur í framhaldinu fyrir að tala af óvirðingu við Ingu.
Engin áætlun hjá ríkisstjórninni til að útrýma fátækt
Inga hóf fyrirspurn sína á því að rifja upp að árið 2016 hefði UNICEF á Íslandi birt tölur um stöðu íslenskra barna hvað varðar efnahag. „9,1 prósent íslenskra barna bjuggu þá við mismikinn skort. Í dag er þessi tala 13,1 prósent.“
Hún sagði að fjármálaráðherra gæti augljóslega séð eftir alla hans reynslu í peningamálum að þetta væri ansi öflugur vöxtur. „Þetta er yfir 40 prósent vöxtur, ekki satt? Þannig að núna í öllu góðærinu, öllum jöfnuðinum, methagnaði, arðgreiðslna og annað slíkt, þá erum við líka að fara að slá met í fátækt íslenskra barna.“
Inga sagði jafnframt að engin áætlun væri hjá ríkisstjórninni eða stefna til að útrýma fátækt. Hún spurði ráðherrann hvað hann væri að gera og ráðuneyti hans til að slá á þessa óafsakandi þjóðarskömm vaxandi fátæktar sem Íslendingar væru að horfast í augu við í dag. Væri hann ánægður með þessa þróun og gæti hann staðið á þingi og talið fátæku fólki trú um það að það hefði það að meðaltali alveg „svakalega fínt“ af því að allar tölur OECD slægju þann taktinn.
Horfir á heildarhagsmuni
Bjarni svaraði og sagði að þarna væri sett á dagskrá býsna viðkvæmt mál – staða barna í landinu með tilliti til þess hvernig þau komast af. „Við höfum ýmist verið að ræða um þennan málaflokk út frá hlutfallslegri fátækt eða raunverulegri fátækt. Það er nú mikið gleðiefni að börn á Íslandi almennt séð í samanburði við börn annars staðar í heiminum eru miklu, miklu, miklu betur komin. Og nú eru tölur um það að staðan milli þessara tímabila sem háttvirtur þingmaður er að vekja athygli á ekki að þróast á réttan hátt hjá okkur og við þurfum þá að greina það hvað það er sem er þar að baki vegna þess að við vitum að heimilin, sem sagt kaupmáttur heimilanna hefur verið að þróast á réttan hátt.“
Tók hann sem dæmi að þegar COVID-faraldurinn reið fyrir þá hefði ríkisstjórninni tekist að búa til þannig skjól að kaupmáttur þeirra sem væru með minnstar tekjur á Íslandi hefði mest farið vaxandi. „Og nú geta menn sagt sem svo að það dugi engin meðaltöl og það gagnist ekki þeim sem eru neðst í tekjustiganum þó að aðrir hafi það ágætt og svo framvegis en þetta eru nú engu að síður upplýsingar sem segja til um það hvernig okkur er heilt yfir að ganga.“
Bjarni sagði að hann væri að horfa á þessa heildarhagsmuni. „Svo getum við rætt um það hvernig staðan kemur út fyrir einstaka hópa og ég hef beitt mér fyrir því að við eigum aðgengilegar upplýsingar um þessa stöðu til þess að geta gripið til aðgerða þegar þess gerist þörf. Síðasta aðgerð sem að ég beitti mér fyrir og flutti hér á þinginu var einmitt að hækka barnabætur.“
„Of mikið talað hér og malað“
Inga þakkaði ráðherranum fyrir „stórfurðulegt svar“. „Ég veit ekki hvort ég eigi að hlæja eða gráta. Þetta er alveg með hreinum ólíkindum. Þó svo að börn séu til í heiminum sem líða skort og deyja úr hungri og séu í mun fátækari löndum og við, réttlætir það þá það, hæstvirtur ráðherra, að börnin okkar og fátækt þeirra skuli fara vaxandi? Og á þinni vakt, hæstvirtur ráðherra, um ríflega fjögur prósent á fimm árum? Þau eru núna rúmlega 10.000 og hvað þýðir það að vera að velta vöngum yfir hinu og þessu og góna úr sér augun ef að aðgerðirnar eru nánast engar?“ spurði hún.
Telur hún að aðgerða sé þörf. „Það er of mikið talað hér og malað hér og hlutirnir eru látnir drabbast hér of mikið niður án þess að það sé gripið til aðgerða til þess að bæta stöðu þeirra sem bágast hafa það í samfélaginu.“
Spurði hún hvort það væri virkilega svo að ráðherrann væri aðallega að berjast fyrir hagsmunum þeirra sem allt eiga á kostnað hinna „sem lepja hér dauðann úr skel“.
„Víst“ sagði Inga
Bjarni svaraði í annað sinn og sagði að Inga segði að ekki dugði að tala og þá segði hann á móti: „Það dugar ekkert að tala hátt.“
Inga greip fram í ræðuna og sagði: „Víst.“
Ráðherrann hélt áfram og sagði að það þýddi ekkert að æsa sig í ræðustól og „þykjast með þeirri framkomu slá út af borðinu grjótharðar staðreyndir sem ég er að tefla hér fram. Sem eru um það að það hefur tekist á undanförnum árum að bæta lífskjörin svo um munar. Síðasta breyting sem snerist sérstaklega að barnafólki, fjölskyldum með börn var sú að stórbæta barnabótakerfið, hækka bæturnar og gera kerfið sjálft réttlátara, til dæmis með því að barnabæturnar skiluðu sér miklu fyrr á árinu.
Og það er algjör útúrsnúningur, algjör útúrsnúningur, og reyndar alveg ótrúlega ómerkilegur málflutningur að halda því fram með því að vekja athygli á því að við hér á Íslandi höfum byggt upp samfélag þar sem börn njóta lífsgæða sem eru með því besta sem gerist í heiminum að með því sé ég að reyna að réttlæta þessa þróun sem háttvirtur þingmaður er að reyna að setja hér á dagskrá. Ég bara frábið mér svona málflutningi.“
Árátta „virðist verða gripin um sig hjá körlum í ríkisstjórn“
Nokkrir þingmenn gagnrýndu ráðherrann fyrir það hvernig hann talaði til Ingu í svari sínu. Meðal þeirra var Andrés Ingi Jónsson þingmaður Pírata en hann sagði að þegar Ingibjörg H. Bjarnason hætti þingmennsku hefði hún litið bjartsýn fram á veginn og sagt reikna með því að þegar konum fjölgaði á Alþingi þá myndi það hverfa að ráðist yrði á þær sérstaklega af því að þær væru konur.
„Ég nefni þetta vegna þeirri áráttu sem virðist verða gripin um sig hjá körlum í ríkisstjórn. Sigurður Ingi Jóhannsson sagðist í síðustu viku að hann vissi ekki hvort ákveðinn þingmaður næði betri hljómgrunni með því að koma alltaf með þessa sömu ræðu eða hækka röddina. Hann bara vissi það ekki. Í dag sagði Bjarni Benediktsson: „Það dugar ekki að tala hátt. Það dugar ekki að æsa sig hér í ræðustól.“ Hvað eiga þessir þingmenn sameiginlegt annað en að vera formenn stjórnmálaflokka? Jú, þetta eru konur sem ráðherrunum finnst sérstök ástæða til að minna á að nota inniröddina þegar þær eru að biðja þá góðfúslega að svara spurningum. „Stelpur, notið´i inniröddina,“ segja ráðherrarnir hérna, viku eftir viku eftir viku.“
Athugasemdir