Bjarkey Olsen Gunnarsdóttir, formaður fjárlaganefndar og þingmaður Vinstri grænna, kannast ekki við að söluheimild á eftirlits- og björgunarflugvél Landhelgisgæslunnar, TF-SIF, sé að finna í fjárlögum. Hún hefur boðað til fundar í fjárlaganefnd á morgun til að ræða ákvörðun Jóns Gunnarssonar dómsmálaráðherra að láta selja vélina. 

Dómsmálaráðuneytið greindi frá því í gær að selja eigi TF-SIF í hagræðingarskyni. Ákvörðun var kynnt Landhelgisgæslunni með bréfi sem barst fyrr í vikunni, samkvæmt tilkynningu frá stofnuninni.  Georg Kr. Lárusson forstjóri Landhelgisgæslunnar segir að í ákvörðuninni felist mikil afturför í viðbragðs- og eftirlitsgetu þjóðarinnar, en TF-SIF er eina flugvélin sem Gæslan hefur til umráða.

Bjarkey sagði áform dómsmálaráðherra hafa komið á óvart, ekki síst í ljósi þess að aðeins eru sex vikur síðan fjárlög voru samþykkt. „Ég hefði nú gjarnan, eins og svo margir aðrir hér, viljað vita af þessari stöðu, að þetta væri eitthvað sem væri á döfinni og hvort að við hefðum þá getað tekið ákvörðun um það á Alþingi að bregðast við því,“ sagði Bjarkey við upphaf þingfundar í morgun.  

Bjarkey hefur óskað eftir að dómsmálaráðherra og fulltrúar Landhelgisgæslunnar verði viðstaddir fund fjárlaganefndar á morgun þar sem farið verður yfir ákvörðunina. „Ég held að það sé mjög nauðsynlegt, þetta er alltof stórt til þess að það fari í gegn og ég man svo sem ekki eftir söluheimild á þessari flugvél í fjárlögunum.“

Í fjárlögum 2023 er ekki minnst á heimild ráðherra til að selja TF-SIF. Þegar kemur að málum sem tengjast Landhelgisgæslunni er fjármála- og efnahagsráðherra hins vegar heimilt að selja fyrrum fasteign Landhelgisgæslunnar við Seljaveg 32 í Reykjavík ásamt lóð við Mýrargötu og Ánanaust, að kaupa eða leigja húsnæði vegna stækkunar og endurbóta á flugskýli fyrir Landhelgisgæsluna á Reykjavíkurflugvelli og kaupa eða leigja þrjár nýjar björgunarþyrlur fyrir Landhelgisgæsluna og selja eldri þyrlu, TF-LIF.  

„Til hamingju Ísland“

Þingmenn Pírata, Samfylkingar og Viðreisnar gagnrýndu dómsmálaráðherra undir liðnum fundarstjórn forseta við upphaf þingfundar í dag fyrir ákvörðun hans um að fela Landhelgisgæslunni að selja eftirlits- og björgunarflugvélina TF-SIF án þess að ræða það á Alþingi. 

Helga Vala Helgadóttir, þingmaður Samfylkingarinnar, sagði það óboðlegt að ríkisfjármálastefna ríkisstjórnarinnar leiði til þess að nauðsynleg öryggistæki, grunninnviðir, séu seld til að hægt sé að halda úti öðrum rekstri. „Hlutverk vélarinnar er að hafa eftirlit með lögsögu, fiskveiðieftirlit, og vera liður í almannavörnum og við erum með stríð í Evrópu á sama tíma. Öll ríki eru að byggja upp sínar varnir en ríkisstjórnin heldur svo ótrúlega illa á fjármálum ríkisins að í stað þess að sækja fjármagn þar sem hægt væri að sækja það þá fer hún í að selja grunninnviði, öryggistæki. Til hamingju, Ísland,“ sagði Helga Vala.  

ÓboðlegtHelga Vala Helgadóttir, þingmaður Samfylkingarinnar, segir það óboðslegt að ríkisfjármálastefna ríkisstjórnarinnar leiði til þess að nauðsynleg öryggistæki séu seld til að hægt sé að halda úti öðrum rekstri.

Mynd: Bára Huld Beck

Birgir Ármannsson, forseti Alþingis, benti þingmönnum á að umræðuefnið ætti ekki heima undir liðnum fundarstjórn forseta. Andrés Ingi Jónsson, þingmaður Pírata, var ósammála því og sagði sveltistefnu ríkisstjórnarinnar gagnvart Landhelgisgæslunni auðvitað eiga erindi undir umræddum lið.   

„Ef það er eitthvað sem er stjórnlaust í þessu samfélagi þá er það hæstvirtur dómsmálaráðherra“

Helga Vala og Arndís Anna Kristínardóttir Gunnarsdóttir, þingmaður Pírata, furðuðu sig á því að ákvörðunin hafi hvorki verið rædd í allsherjar- og menntamálanefnd eða utanríkismálanefnd. Arndís Anna vísaði í orð dómsmálaráðherra sem hefur sagt ástandið í útlendingamálum stjórnlaust. „Ég held að þetta sé bara enn eitt dæmið um stjórnleysi. Hæstvirtur dómsmálaráðherra tekur hverja ákvörðunina á fætur annarri sem hefur afdrifarík áhrif inn í samfélagið án þess að minnast á það við nokkurn mann. Ef það er eitthvað sem er stjórnlaust í þessu samfélagi þá er það hæstvirtur dómsmálaráðherra.“

Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir, formaður Viðreisnar, greindi frá því að hún hefur óskað eftir því að Landhelgisgæslan og dómsmálaráðuneytið komi fyrir utanríkismálanefnd á mánudag til að skýra ákvörðunina. Þjóðaröryggisstefna verður á dagskrá fundarins.

„Á þetta hefur aldrei verið minnst. Það hefur aldrei verið farið í einhverja áhættugreiningu á því hvaða áhrif þessi ákvörðun ráðherra ríkisstjórnarinnar hefur á öryggi og varnir í landinu, líka almannavarnir. Það hefur hvergi verið farið yfir þetta. Þetta er bara ákvörðun sem er tekin,“ sagði Þorgerður. 

Helga Vala óskaði þá eftir því að nefndarmenn allsherjar- og menntamálanefndar fái einnig að sitja fundinn á mánudag. „Þetta er grafalvarlegt. Við höfum horft á eldgos og jarðskjálfta og jarðhræringar hér töluvert undanfarin ár. Við höfum leitað að fólki á hafi úti og þetta er ótrúleg ráðstöfun. Ótrúleg ráðstöfun.“