Þessi grein birtist upphaflega í Stundinni fyrir meira en 2 árum.

Flækjusagan

Þrjár orrustur og 42 ár sem breyttu stefnu heimsins

Um 5.400 kílómetrar eru í nokkurn veginn beinni loftlínu frá Zenta í Mið-Evrópu um smáþorpið Gulnabad í miðju Íran og til bæjarins Karnal norður af Delí, höfuðborg Indlands. Árin 1697, 1722 og 1739 voru háðar á þessum stöðum orrustur þar sem þrjú tyrknesk-ættuð stórveldi áttu í höggi við þrjá ólíka óvinaheri. Eigi að síður eru þessar orrustur tengdar á ákveðinn en óvæntan hátt, að mati Illuga Jökulssonar.

6. ágúst 2022 · 16:00

Illugi Jökulsson

skrifar

Það var síðdegis þann 11. september 1697. Mikið stríð Tyrkjaveldis við stórveldi Mið-Evrópu hafði staðið samfleytt í 14 ár. Ottómana-veldið tyrkneska hafði frá því fyrir 1400 sífellt aukist að íþrótt og frægð bæði í Mið-Austurlöndum, Norður-Afríku og á Balkanskaga og virtist enn í sóknarhug. En 1683 hafði Tyrkjum mistekist að ná Vínarborg sem hefði gert þeim kleift að deila og drottna í stórum hluta Evrópu.

Þeir fóru svo halloka í þessu stríði í nokkur ár en sneru þá snögglega við blaðinu og unnu nokkra afgerandi sigra. Evrópuríkið höfðu þá ekkert roð við Tyrkjum.

Prinsinn birtist

Og nú voru Mústafa 2. nýr soldán í Miklagarði og stórvesír hans komnir með 100 þúsund manna her norður til bæjarins Zenta sunnarlega á ungversku sléttunni. Og Tyrkir bjuggust til að endurheimta þá hluta Ungverjalands sem þeir höfðu áður tapað til hins austurríska Habsborgararíkis.

Mústafa vissi ekki annað en óvinaherinn væri víðs fjarri og fór …

Kjósa

Hvernig finnst þér þessi grein? Skráðu þig inn til að kjósa.

Deila

Athugasemdir (1)

Skráðu þig inn til að skrifa athugasemd eða kjósa.

SSS

Sigurjón Smári Sverrisson skrifaði
6. ágúst 2022 19:29

Takk Illugi fyrir fróðlega flækjusögu.

0

Allar athugasemdir eru ábyrgð á þeirra sem þær skrifa. Heimildin áskilur sér rétt til að fjarlægja ærumeiðandi og óviðeigandi athugasemdir. Hægt er að láta vita af athugasemdum með því að smella á Tilkynna.

Tengdar greinar

Flækjusagan

Má gera hvað sem er við sálir Rússlands?

Daría Saltykova var grimmdarseggur og morðingi í Rússlandi á 18. öld. Þegar Katrín mikla tók við völdum í landinu stóð hún frammi fyrir óvæntu vandamáli af þeim sökum

Flækjusagan

Saga Írans 6: Áfallið mikla við Maraþon – Νενικήκαμεν!

Persar virtust ósigrandi og Daríus verðskuldaði ekki síður en Kýrus frændi hans nafnbótina „hinn mikli“. En nokkur fámenn borgríki í Grikklandi voru farin að fara verulega í taugarnar á Persum.

Flækjusagan

Saga Írans 5: Kameldýrakarl frá Baktríu, frumlegasti trúarhöfundur sögunnar

Í síðustu grein (sjá hana hér) var þar komið sögu að stofnandi Persaveldis, Kýrus hinn mikli, var horfinn úr heimi. Það gerðist árið 530 FT en áhrifa hans átti eftir að gæta mjög lengi enn og má vel segja að Kýrus sé enn afar voldugur í hugarheimi Írana. En nú spóla ég aðeins aftur í tímann og dreg fram annan...

Flækjusagan

Saga Írans 4: Voldugasta Íranskóngi heimsins drekkt í blóði af hirðingjadrottningu

Kýrus hinn mikli konungur Persa stofnaði hið þriðja og mesta veldi Írana á sjöttu öld fyrir upphaf tímatals okkar. Hann hefur furðu gott orð á sér sem stjórnani en Tómyris drottning Massageta vlldi þó ekkert með hann hafa.

Flækjusagan

Saga Írans 3: Þegar konungur Írans var messías Gyðinga

Hér segir frá upphafi stjórnartíðar Kýrusar mikla Persakonungs sem setti á stofn þriðja og mesta stórveldið í Íran, og var einhver merkasti, mildasti og skynsamasti stjórnarherra fornaldar.

Flækjusagan

Saga Írans 1: Fyrsta ríkið

Íran er nú skotmark Ísraels og Bandaríkjanna. Í þessari grein og fáeinum til viðbótar verður saga ríkisins rakin. Hér segir frá Elamítum og svo komu nýrrar þjóðar

Mest lesið

Pistill

Sif Sigmarsdóttir

Eigum við bara að láta slíkt viðgangast?

Þingkona kvað það „óboðlegt“ að hópar fólks kæmu saman á þjóðhátíðardaginn við Alþingishúsið og veifuðu „fána annars lands“ og hrópaði „ókvæðisorð að ráðamönnum og öðrum viðstöddum.“

Fréttir

Magnús Þór er látinn

Magnús Þór Hafsteinsson, fyrrverandi þingmaður og sjómaður, lést eftir að bátur hans sökk út af Patreksfirði í gær.

Fréttir

Fundarmanni vikið af hitafundi Vorstjörnunnar eftir að hafa verið ásakaður um ofbeldi

Miklum hitafundi Vorstjörnunnar lauk á sjöunda tímanum í kvöld. Gunnar Smári Egilsson treysti ítök sín í stjórn félagsins og óvíst er hvort Sósíalistar geti verið áfram í félagshúsnæði sínu.

Fréttir

Segja fráfarandi stjórnarmann hafa dregið sér 3 milljónir

Ný framkvæmdastjórn Sósíalistaflokksins útskýrir í tölvupósti til flokksmanna hvers vegna þrír úr fyrri forystu flokksins hafa verið kærðir. Átök eru boðuð á fundi Vorstjörnunnar síðdegis í dag.

Fréttir

Áslaug Arna komin til New York en enginn tekinn við

Varamaður hefur ekki verið kallaður inn fyrir Sjálfstæðisflokkinn eftir að Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir þingmaður flutti til Bandaríkjanna í nám.

Stjórnmál

Jón Gnarr gerir stólpagrín að ræðuhöldum stjórnarandstöðunnar

Jón Gnarr, þingmaður Viðreisnar, hæðist að því sem honum þykir vera málþóf stjórnarandstöðunnar. „Mér finnst líka mikilvægt að benda fólki á það að á meðan þessir þingmenn eru ekki að halda ræðu þá eru þeir að skrifa ræðu, flytja hana fyrir fjölskyldu sína eða æfa sig fyrir framan spegil.“

Mest lesið

Mest lesið í vikunni

Fréttir

Brutu gegn siðareglum í máli Ásthildar Lóu

RÚV og Sunna Karen Sigurþórsdóttir brutu gegn Ásthildi Lóu Þórsdóttur ráðherra í umfjöllun um son hennar og samskipti við barnsföður. Siðanefnd Blaðamannafélagsins vísaði hins vegar frá öllum kröfum ráðherra nema einni.

Pistill

Indriði Þorláksson

Veiðigjöld, hagnaður og raunveruleg afkoma

Samtök fyrirtækja í sjávarútvegi hafa mótmælt hækkun veiðigjalda með röngum forsendum og áróðri. Almenningur styður hins vegar að hlutur þjóðarinnar í arði af fiskveiðiauðlindinni verði aukinn. Reiknuð auðlindarenta endurspeglar raunverulega afkomu betur en bókhaldslegur hagnaður, sem getur verið skekktur með reikningsfærslum og eignatengslum.

Pistill

Sif Sigmarsdóttir

Eigum við bara að láta slíkt viðgangast?

Fréttir

Magnús Þór er látinn

Magnús Þór Hafsteinsson, fyrrverandi þingmaður og sjómaður, lést eftir að bátur hans sökk út af Patreksfirði í gær.

Fréttir

Fundarmanni vikið af hitafundi Vorstjörnunnar eftir að hafa verið ásakaður um ofbeldi

Pistill

Valur Gunnarsson

Er komin heimsstyrjöld?

Enn sem komið er hafa stórveldin forðast bein átök hvert við annað á 21. öld, nú þegar fjórðungur hennar er liðin. Helstu sprungusvæði eru þó farin að minna á sig.

Mest lesið í mánuðinum

Aðsent

Indriði Þorláksson

Kvótaskerðing, þjóðartekjur, veiðigjöld og hafið

Ekkert tilefni er því til endurmats á þeirri tillögu sem sjávarútvegsráðherra hefur lagt fram um hækkun á veiðigjaldi. Enn vantar mikið á til að hlutur almennings í tekjum af eigin auðlind sé kominn í eðlilegt horf.

Fréttir

Forsprakki útifundar játaði fjárdrátt á leikskólanum Klettaborg

Sigfús Aðalsteinsson, stofnandi hópsins Ísland - þvert á flokka, sem stendur fyrir útifundum um hælisleitendur, játaði á sig fjárdrátt frá leikskólanum Klettaborg þegar hann var forstöðumaður þar. Hann vill ekki dæma hvort brot af því tagi séu nógu alvarleg til að innflytjendur sem gerðust sekir um þau ætti að senda úr landi.

Fréttir

Ósammála um hvernig bregðast eigi við mótmælum gegn innflytjendum

Álitsgjafa á vinstri væng stjórnmálanna greinir á um hvort nálgast eigi meinta rasista með skilningi, háði, ofbeldi eða þögninni. „Ég hef nú svo sem reynt eitt og annað en veit ekkert hvort það virkar,“ segir háskólakennari um samtöl sín við fólk andvígt innflytjendum.

Fréttir

Innflytjandi sár eftir 30 ár á Íslandi: „Við erum helvítis útlendingar og múslímar sem á að reka úr landi“

Jasmin Vajzovic sem fluttist til Íslands frá Bosníu og Hersegóvínu fyrir 30 árum segist aðeins nýlega hafa upplifað fordóma vegna trúar sinnar og uppruna. Hann segist kvíða fyrir framtíð dóttur sinnar á Íslandi.

Fréttir

Ragga Nagli um reynslu sína sem innflytjandi: lögbrjótur sem tileinkar sér ekki siði Danans

Ragga Nagli lýsir brestum sínum sem innflytjandi í Danmörku og segist aldrei hafa upplifað vesen frá múslimum. „Sýnum náungakærleika og komum fram við innflytjendur á Íslandi eins og við viljum að sé komið fram við okkur þegar við tökum okkur búsetu á erlendri grund.“

Úttekt

Drengir kvörtuðu undan kennara og var meinað að sitja kennslustundir

Tólf ára gamlir drengir leituðu til skólastjóra vegna meints ofbeldis af hálfu kennara. Í kjölfarið var þeim meinað að sitja kennslustundir hjá kennaranum. Annar baðst afsökunar eftir tvær vikur og fékk þá að koma aftur í tíma. Hinn sætti útskúfun í tvo mánuði, áður en skólanum var gert að taka drenginn aftur inn í tíma. Foreldrar drengsins segja kerfið hafa brugðist barninu og leituðu að lokum til lögreglu.