Þessi grein birtist upphaflega í Stundinni fyrir meira en 3 árum.

Flækjusagan

Þrjár orrustur og 42 ár sem breyttu stefnu heimsins

Um 5.400 kílómetrar eru í nokkurn veginn beinni loftlínu frá Zenta í Mið-Evrópu um smáþorpið Gulnabad í miðju Íran og til bæjarins Karnal norður af Delí, höfuðborg Indlands. Árin 1697, 1722 og 1739 voru háðar á þessum stöðum orrustur þar sem þrjú tyrknesk-ættuð stórveldi áttu í höggi við þrjá ólíka óvinaheri. Eigi að síður eru þessar orrustur tengdar á ákveðinn en óvæntan hátt, að mati Illuga Jökulssonar.

6. ágúst 2022 · 16:00

Illugi Jökulsson

skrifar

Það var síðdegis þann 11. september 1697. Mikið stríð Tyrkjaveldis við stórveldi Mið-Evrópu hafði staðið samfleytt í 14 ár. Ottómana-veldið tyrkneska hafði frá því fyrir 1400 sífellt aukist að íþrótt og frægð bæði í Mið-Austurlöndum, Norður-Afríku og á Balkanskaga og virtist enn í sóknarhug. En 1683 hafði Tyrkjum mistekist að ná Vínarborg sem hefði gert þeim kleift að deila og drottna í stórum hluta Evrópu.

Þeir fóru svo halloka í þessu stríði í nokkur ár en sneru þá snögglega við blaðinu og unnu nokkra afgerandi sigra. Evrópuríkið höfðu þá ekkert roð við Tyrkjum.

Prinsinn birtist

Og nú voru Mústafa 2. nýr soldán í Miklagarði og stórvesír hans komnir með 100 þúsund manna her norður til bæjarins Zenta sunnarlega á ungversku sléttunni. Og Tyrkir bjuggust til að endurheimta þá hluta Ungverjalands sem þeir höfðu áður tapað til hins austurríska Habsborgararíkis.

Mústafa vissi ekki annað en óvinaherinn væri víðs fjarri og fór …

Kjósa

Hvernig finnst þér þessi grein? Skráðu þig inn til að kjósa.

Deila

Athugasemdir (1)

Skráðu þig inn til að skrifa athugasemd eða kjósa.

SSS

Sigurjón Smári Sverrisson skrifaði
6. ágúst 2022 19:29

Takk Illugi fyrir fróðlega flækjusögu.

0

Allar athugasemdir eru ábyrgð á þeirra sem þær skrifa. Heimildin áskilur sér rétt til að fjarlægja ærumeiðandi og óviðeigandi athugasemdir. Hægt er að láta vita af athugasemdum með því að smella á Tilkynna.

Tengdar greinar

Flækjusagan

Arabinn sem varð Rómarkeisari

Á þriðju öld var allt bókstaflega í hers höndum í Rómaveldi. Keisarar komu og fóru, valdarán voru tíð, uppreisnir og launmorð á þeim sem tóku sér keisaranafn. Einn óvæntasti maðurinn sem þá náði æðstu völdum var Filippus Arabi.

Flækjusagan

Er hægt að treysta Rússum?

Frammi fyrir þeirri spurningu stóðu Úkraínumenn árið 1994 þegar bæði Bandaríkjamenn og Rússar lögðust á eitt um að fá þá til að afhenda kjarnorkuvopn sín.

Flækjusagan

Hvað vakir fyrir Hegseth? „Foringjaeiður“ í uppsiglingu vestanhafs?

Stríðsráðherra Bandaríkjanna hefur boðað stóran hóp æðstu herforingja landsins á mjög óvenjulegan fund. Hér segir frá fundi verðandi foringja Þýskalands og stríðsráðherra síns snemma í ágúst 1934.

Flækjusagan

Kjarnorkuógnin: Hve margar eru sprengjurnar?

Níu lönd eiga kjarnorkusprengjur en fjöldi þeirra er vel geymt leyndarmál. Sérfræðingar hafa þó leyft sér að giska

Flækjusagan

Persakóngur gegn hinum 300 Spartverjum – eða hvað?

Þegar Xerxes konungur í ríki Persa í Íran hugðist leggja undir sig Grikkland bjuggust Grikkir til varnar í Laugaskarði.

Flækjusagan

Árásin á Bastilluna: Franska byltingin hófst með því að geðveikir kynferðisglæpamenn og falsarar voru frelsaðir

Í dag, 14. júlí, er Bastilludagurinn svokallaði í Frakklandi og er þá ævinlega mikið um dýrðir. Dagurinn er yfirleitt talinn marka upphaf frönsku byltingarinnar árið 1789 þegar feyskinni einvaldsstjórn Bourbon-ættarinnar sem hrundið frá völdum. Byltingin var gerð í nokkrum áföngum en vel má segja að eftir 14. júlí hafi ekki verið aftur snúið. Basillan var virki í Parísarborg sem hýsti...

Mest lesið

Það sem ég hef lært

Tómas Þór Þórðarson

Baráttan við sjálfið

Tómas Þór Þórðarson sigraði óttann við almenningsálitið.

Stjórnmál

Þingmaður Sjálfstæðisflokks hnakkreifst við hóp kennara

Jón Pétur Zimsen, þingmaður Sjálfstæðisflokks og fyrrverandi skólastjóri, hvatti kennara til að hrista af sér hlekkina og hafna „elítunni“ í spjallhópi á Facebook. „Ertu móðguð, gæti ekki verið meira sama,“ svaraði hann þegar kennari sagði hann tala niður til kennarastéttarinnar.

Pistill

Sif Sigmarsdóttir

Hatar Kristrún Frostadóttir börn?

Hvað með börn sem þurfa að ferðast langa leið til að komast á bókasafn? Eða í píanótíma?

Úttekt

„Enginn alþjóðaflugvöllur með verri tengingu við áfangastað“

Í mörgum tilfellum er ódýrara fyrir landsmenn að keyra á bílum sínum upp á flugvöll og leggja frekar en að taka Flugrútuna. Nýleg rannsókn sýndi að aðeins hálft til eitt prósent þjóðarinnar nýti sér Strætó til að fara upp á flugvöll. Borgarfræðingnum Birni Teitssyni þykja samgöngur til og frá Keflavíkurflugvelli vera þjóðarskömm en leiðsögumaður líkti nýlegu ferðalagi sínu með Flugrútunni við gripaflutninga.

VettvangurTýndu strákarnir

Stuðlar: „Með börn sem voru sekúndum frá því að deyja“

Mannskæður bruni, starfsmaður með stöðu sakbornings og fíkniefnin flæðandi – þannig hafa fréttirnar verið af Stuðlum. Starfsmenn segja mikið geta gengið á. „Þetta er staðurinn þar sem börnin eru stoppuð af,“ segir starfandi forstöðumaður. Flestir sem þangað koma hafa orðið fyrir alvarlegum áföllum og bera sár sem getur tekið ævina að gróa.

Erlent

Horfin eftir heimsókn til fjölskyldunnar

Kínversk stjórnvöld herða aðgerðir til að kæfa gagnrýni á meðferð Tíbets.

Mest lesið

Mest lesið í vikunni

Dómsmál

Krafðist grafarþagnar á heimilinu

Réttarhöldum yfir Margréti Löf er lokið, en þar kom meðal annars fram að fjölskyldan tjáði sig að miklu leyti með bréfaskriftum út af meintri hljóðóbeit Margrétar, sem beindist að foreldrum hennar.

Það sem ég hef lært

Tómas Þór Þórðarson

Baráttan við sjálfið

Tómas Þór Þórðarson sigraði óttann við almenningsálitið.

Viðskipti

Annað félag kennt við landsliðsþjálfarann úrskurðað gjaldþrota

Bræðurnir Arnar og Bjarki Gunnlaugsson flugu hátt í viðskiptalífinu, en fóru í þrot. Ekkert fékkst upp í kröfur ráðgjafarfélags þeirra sem nú er gjaldþrota. Þeir hugsuðu of stórt og tóku of mikla áhættu, en viðskiptaferill þeirra er táknrænn fyrir tíðarandann.

Leiðari

Jón Trausti Reynisson

Fyrir hvern er þetta gert?

Mikil mannfjölgun með litlum raunverulegum hagvexti og háum tilkostnaði vekur spurningar um markmiðasetningu okkar.

Stjórnmál

Þingmaður Sjálfstæðisflokks hnakkreifst við hóp kennara

Stjórnmál

Frávísun Söndru Hlífar á tillögum félaga sinna fáheyrð

Undrun ríkir á meðal Sjálfstæðismanna eftir að varaborgarfulltrúi ákvað að eigin frumkvæði að vísa tillögum flokkssystra sinna frá þar sem þær væru „óafgreiðsluhæfar“.

Mest lesið í mánuðinum

Dómsmál

Krafðist grafarþagnar á heimilinu

Innlent

Þorleifur Kamban látinn: „Einstaklega fjölhæfur og skapandi“

Þorleifur Kamban lést langt fyrir aldur fram en afrekaði margt. Hann var listamaður og grafískur hönnuður auk þess sem hann fékk verðlaun fyrir heimildarþáttaröð um barnsfæðingar.

Stjórnmál

„Eiginmaður minn hefur aldrei átt eignarhlut í Skeljungi“

Hildur Björnsdóttir, oddviti Sjálfstæðisflokks í borgarstjórn, fjallaði ítrekað um samninga sem vörðuðu lóðir bensínstöðva þrátt fyrir að eiginmaður hennar stýrði móðurfélagi Skeljungs. Lóðir bensínstöðva Skeljungs hafa síðan verið seldar til tengdra félaga fyrir vel á annan milljarð króna. Hún segir hæfi sitt aldrei hafa komið til álita.

Menning

Arnaldur og Yrsa fá 20 milljónir hvort

Arnaldur Indriðason og Yrsa Sigurðardóttir hafa bæði fjárfest í verðbréfum í gegnum félögin sem halda utan um ritstörf þeirra. Arnaldur á verðbréf fyrir meira en milljarð og Yrsa hefur fjárfest í skráðum hlutabréfum.

Pistill

Sif Sigmarsdóttir

Það sem enginn segir á dánarbeði

Ef dagurinn í dag væri síðasti dagur ævi þinnar, hver væri mesta eftirsjáin?

Innlent

Sex leiðir til að þvætta peninga

Greiningardeild ríkislögreglustjóra hefur birt lista yfir leiðir sem farnar eru við peningaþvætti á Íslandi. Lögreglan telur nýlegan dóm staðfesta að peningaþvættisþjónusta sé seld af sérfræðingum hér á landi.