Ég vil að dóttir mín, Áslaug Perla Kristjónsdóttir, fái uppreisn æru. 21. júní 2001 var hún dæmd í Hæstarétti fyrir að hafa átt samfarir við nauðgara sinn og morðingja. Hann rotaði hana, bar hana út á svalir 10. hæðar  og kastaði henni síðan fram af handriðinu. Þetta gerðist að Engihjalla 9 í Kópavogi árið áður. Hún var 21 árs. Ég hef talað við marga lögmenn, þeir spurðu hvort hann hefði ekki fengið sextán ár. Ég hef tvisvar sent kröfu til ríkissaksóknara um að taka málið upp að nýju, 2006 og 2009.  Fór í stjórnarráðið með bréf til ríkisstjórnarinnar, með kröfu um rannsókn málsins 2012. Þrisvar hef ég sent beiðni til endurupptökunefndar, 2015, 2017 og 2020, en það var hvergi neina hjálp að hafa. Það hafa ekki margar mannverur verið lítilsvirtar jafnt og dóttir mín. 

Ódæði

Eftirfarandi er lýsing á atburðarás ódæðisins. Tekin saman upp úr lögregluskýrslum: 

Áslaug PerlaLést aðeins 21 árs og móðir hennar leitar að fullu réttlæti.

Mynd: Úr einkasafni

Þegar við pabbi hennar fórum til lögreglunnar var okkur sagt að blúndunærbuxur hennar úr satíni hefðu fundist í rassvasa handtekna og tættar í sundur á báðum hliðum. Það var blóðkám í klofbótinni og sjáanleg óhreinindi á bakhlið þeirra. Þær glænýjar, einnig gallasmekkbuxurnar. Þær gyrtar niður að hnjám og önnur krækjan skemmd. Þær voru vafðar um ökkla og kálfa. Réttarlæknir sagði þær hafa verið þannig dregnar niður, áður en hún lenti á jörðunni, því þær féllu þétt að fótleggjum hennar. Þessar upplýsingar komu hvergi fram.

Ríkissaksóknari sagði í Hæstarétti að dóttir mín hefði verið að hámarki 10 mínútur inni í  blokkinni, en minntist hvorki á áverka, sem hún var með eftir ákærða, né áverkana, sem hún skildi eftir á honum. Talaði ekki heldur um nokkur önnur sönnunargögn.

Áverkarnir

Tæknideild lögreglu tók saman áverka á ákærða:

 1.      Klór á hægri kinn.

 2.      Klór hægra megin á hálsi.

 3.      Á framanverðri öxl.

 4.      Neðan við hægra brjóst.

 5.      Á framanverðri vinstri öxl.

 6.      Við vinstra brjóst.  Þar fannst blóð á íþróttatreyju ákærða.

 7.      Aftan við vinstra eyra, blóðkögglar í sárinu.

 8.      Á miðju baki.  Þar fannst einnig blóð á íþróttatreyju ákærða.

 9.      Neðarlega á baki.  Þar fannst blóð bæði á nærbuxum og íþróttatreyju ákærða.

10.     Á framhlið síðbuxna hans voru sýnileg óhreinindi á vinstra hné og hægra læri. 

Áverkar á Áslaugu Perlu: Klór í andliti og úlnliðssvæði utanverðu. Skrámur á fingrum og hnúum. Mar á vinstri framhandlegg utanverðum.  Mar á hægri og vinstri olnboga. Marblettur 2,5–3 sm í þvermál á enni, auðsjáanleg stór kúla við kistulagningu. Afrifa á ytri kynfærum; 1 sm á breidd 4 sm á lengd.  –  Hæstiréttur gaf í skyn að hún hafi samþykkt þessa afrifu, en hún kom þegar ákærði reif nærbuxurnar undan henni eftir að hafa tætt þær í sundur á báðum hliðum. Áverkarnir komu hvergi fram.

Ákærði var handtekinn upp úr 10.00 í íbúð hálfsystur sinnar, sem bjó í kjallaranum. Þá viðurkenndi hann fyrir lögreglu að bera ábyrgð á láti Áslaugar Perlu, hótaði síðan að drepa lögregluna og börn hennar þegar hann losnaði eftir 15–20 ár, vegna þess verknaðar er hann hefði framið núna.

Hálfsystir ákærða og mágur sögðu hann mjög ofbeldishneigðan.

Á slysadeild sama dag, ásamt lögreglumönnum, blístraði ákærði skyndilega og sagði síðan splash – eins og hann væri að líkja eftir að einhver félli niður úr mikilli hæð og lenti síðan á harðri flöt. Hann endurtók þetta í fangageymslu lögreglunnar. 

Yfirheyrslur

Fyrsta yfirheyrsla þriðjudaginn 30. maí, útdráttur: Þá voru mörg sönnunargögn komin fram: Játning ákærða. Á laugardeginum bar tæknideild lögreglu efni sem sýnir húðfitu á rör handriðs. Mátti sjá handaför á sitt hvorum enda þess og langt fitufar í miðið eftir líkama. Hann lagði Áslaugu Perlu yfir handriðið og þröngvaði henni yfir það. Tóku ljósmynd af stúlku upp við handriðið, sem náði henni um brjóst, hún jafnhá Áslaugu Perlu. Hæð handriðs 120 sm. Stærð svala 150x155 sm. Í lok yfirheyrslu segist ákærði ekki vilja segja af hverju þetta gerðist og ekki heldur hvernig, en hann eigi sök á því að stúlkan féll fram af. Engin sönnunargögn komu fyrir þarna.

Önnur yfirheyrsla 31. maí, útdráttur: Yfirheyrslur hálfnaðar, þá spurður út í tættar nærbuxur hennar. Ég reif þær.  Hvernig? Það er bara eitt orð yfir það, harkalegt kynlíf. Þá spyr rannsóknari hvort hann eigi við að um kynmök hafi verið að ræða. Hún vildi hætta. Ég var að fara, hún kom og var að æsa sig og ég bara hrinti henni. Hvar var hann eftir að hann hrinti stúlkunni: Ég var hjá svölunum eða eitthvað, ég man það ekki. Hvernig sneri stúlkan er hún fór fram af svölunum? Bakinu að mér, brjóstinu að svölunum. Áslaug Perla var ógöngufær. Hún hafði elt hann út á svalirnar, en samt sneri hún bakinu í hann. Hann hrinti henni í átt að svalahandriðinu, sagði hann í héraðsdómi. Svalirnar voru pínulitlar og svalahandriðið álíka langt og faðmur tíu ára barns. 

Sönnunargögnin

Tæknideild lögreglu safnaði saman öllum sönnunargögnum og skilgreindi þau. Eitt þeirra skilaði sér fyrir héraðsdóm; húðfitan á handriðinu, ásamt áverka á enni hennar, en bæði voru hunsuð. Rannsóknari lagði aldrei nein sönnunargögn fram, en minntist á beyglaða sylgju á axlabandinu.  Lögregluskýrslur voru ekki notaðar við rannsókn málsins. Það var engin rannsókn.

Ég lét gera margar tilraunir til að láta hrinda mér yfir 120 sm háan steinvegg.  Fætur hreyfðust lítillega og hendur féllu mjúklega að veggnum. Það var ekki mögulegt að hrinda Áslaugu Perlu yfir handrið svalanna. Var með krít og tommustokk til að hafa mælingarnar réttar.

Annar karlmaður yfirheyrir 6. júní, útdráttur: Ákærði sagði kynmök ekki hafa verið rædd, en hafi verið með hennar samþykki. Spurður hvort hann hafi sjálfur gyrt niður um hana smekkbuxurnar, eða hún sjálf:  Ég man það ekki. Honum ekki bent á að smekkbuxunum hefði verið þröngvað niður um hana með afli. Hvert fóru þau eftir að komið var úr lyftunni:  Ég man það ekki. Hvort þeirra ýtti á lyftuhnappinn? Ég man það ekki.

Það líða meira en tvær vikur í síðustu yfirheyrsluna, sem var 21. júní.  Það var strax ákveðið að gera hann ósakhæfan, þess vegna voru sönnunargögnin látin eiga sig. Hin voru hunsuð. Honum sagt að það eigi að framkvæma geðheilbrigðisrannsókn á honum. Aðeins þremur vikum eftir ódæðið. Það var gert opinbert, þennan sama dag. Honum sagt að ekki séu fleiri spurningar frá rannsóknara og hvort hann vilji tjá sig um eitthvað. Verjandi bendir þá á að hann viti ekki hvar hann fór út úr lyftunni. Þá spurður: Hvort ykkar ýtti á lyftuhnappinn? Ég man það ekki. Spurður aftur á hvaða hæð hann fór út úr lyftunni: V Vissi það ekki.  Voru einhver átök á milli hans og stúlkunnar, sem gæti skýrt áverkana á honum? Það voru 5 áverkar frá slysavarðstofunni. Það gæti hafa komið þegar samræðið átti sér stað en ég veit ekki. Þá var yfirheyrslum bara hætt. 

Það var farið í sérhverja íbúð í stigaganginum nema á 10. hæð. Engar íbúðir þar. Ákærða ekki bent á það í yfirheyrslum. Hann vissi það sjálfur, samt bjó hálfsystir hans í kjallaranum. Vissi líka að innangengt var af svölunum á brunastigapallinn. 

Áslaug Perla og ákærði fóru út úr leigubílnum 10 mínútur fyrir 9.00 að morgni laugardags. Þau þekktust ekki neitt. Hún hélt hún væri að fara í partí, samkvæmt vitni í héraði. 

Árás en ekki atlot

Fyrir utan lyftuna á tíundu hæð veittist ákærði að henni af svo miklu offorsi og afli að hann náði með einu átaki að þröngva gallasmekkbuxurnar niður um hné. Hún skall aftur fyrir sig á gólfið og fékk mar á báða olnboga. Tæknimenn lögreglu sögðu hann hafa beitt afli. Þeir sögðu líka að tölurnar til hliðar á smekkbuxunum hefðu verið hnepptar og á sínum stað. Þær féllu að mittinu. Tölurnar voru boltaðar niður, þess vegna sáust engin ummerki um átök á tölum eða tölufestingum og vinstra axlabandið var ekki losað af tölunni á smekknum heldur afli beitt. Sönnunargögnin hvergi lögð fram. 

Hún sparkaði í ákærða í vinstra hné og í hægra læri. Á framhlið síðbuxna hans voru sjáanleg óhreinindi á vinstra hné og hægra læri. Hann gerði strax aðra atlögu. Kastaði sér ofan á hana og tætti nærbuxurnar í sundur á báðum hliðum og reif þær síðan undan henni og stakk þeim í rassvasann. Afrifa á ytri kynfærum, 1x4 sm. Hann klóraði hana, þegar hann reif nærbuxurnar undan henni. Smekkbuxurnar og axlaböndin þvældust fyrir og hún barðist af öllu afli. Það fannst eingöngu DNA-snið af lim hans í leggöngum hennar. Hann hélt limnum ekki inni.

Allir sem umgengust Áslaugu Perlu, kvöldið og nóttina fyrir ódæðið, voru spurðir í héraði, hvort hún hefði verið með marblett á enni. Allir neituðu því.  Kúlan kom eftir að hún kom inn í Engihjallann, en kom ekki við fallið.  Sönnunargögnin segja til um hvað gerðist næst. Þegar hann hélt ekki limnum inni trylltist hann af bræði og rotaði hana með því að kýla hana af afli í ennið.  Þá missti hún meðvitund. Hann setti veski hennar yfir axlirnar og bar hana út á svalirnar, þar sem hann þröngvaði henni ofan á handriðið, þá rankaði hún við sér og rak upp skaðræðisvein. Þá ýtti hann henni yfir handriðið. Svalirnar voru tandurhreinar þrátt fyrir að hún væri í glænýjum íþróttaskóm, með grófriffluðum botnum. Fótleggirnir gengu upp í mjaðmir hennar. Íbúi á 9. hæð hrökk upp af svefni, kl. 9.10, við öskur, heyrði hvorki sagt neitt né öskrað á móti. Taldi hljóðið koma frá 8., 9. eða 10. hæð. Hann giskaði á í héraði að hún hefði hrópað „hættu!“

Hún féll 26 metra niður á steinsteypta stéttina. Ákærði horfði á eftir henni.  Hann gleymdi að hann var með veski dóttur minnar yfir öxlina. Fór inn í brunastigahúsið og henti því í gólfið. Skildi skófar eftir sig. Fór á næsta stigapall og reykti fimm sígarettur. Kom síðan klukkan rúmlega hálftíu og lagði sig í kjallaranum hjá hálfsystur sinni. Ef hann heyrði öskrið sem ómaði þar klukkan tíu mínútur yfir níu hefði hann orðið hræddur um að finnast og látið sig hverfa.

Áslaug Perla dó klukkan rúmlega níu um morguninn. 

Geðrannsókn

Ríkissaksóknari fékk lögregluskýrslur 6. október, þá snöggur að senda beiðni til héraðsdóms um geðrannsókn. 

Ákærði kærði beiðnina. Hæstiréttur taldi að atbeina dómstóla þyrfti ekki, enda kæmi fram í gögnum að hann væri samþykkur að aflað yrði vottorðs sálfræðings Fangelsismálastofnunar um viðtöl sem hann átti við hann. Þegar ákærði vissi að þá yrðu viðtölin birt fyrir dómi neitaði hann. Hann hélt það væri bara nóg að sýna vottorðið. Þá ákvað ríkissaksóknari að senda órannsakað málið til héraðsdóms. 

Rannsóknari skilaði ekki rannsóknarskýrslu, en ríkissaksóknari gerði ekki athugasemd við vöntun hennar og gaf út ákæru um manndráp 10. nóvember. Það hlýtur að vera álitamál hvort ríkissaksóknari hafi átt rétt á að gefa út ákæru án þess að hafa hana undir höndum, þar sem lögin gera fastlega ráð fyrir henni. Rannsóknari vann ekki neina rannsóknarvinnu. 

Hérðaðsdómur trúði ekki frásögn ákærða, taldi framburð hans ótrúverðugan, en studdist við ýmis gögn sem dómnum þótti sanna að ákærði hefði í raun kastað Áslaugu Perlu fram af svölunum. Einnig að ýmislegt benti til þess að samfarir hans við Áslaugu Perlu hafi verið gegn vilja hennar. Rifnar nærbuxur, beygluð sylgja af smekkbuxunum og áverkar á líkama hennar. 

Fallið

Hæstaréttardómur var í algjörri þversögn við héraðsdóm. Tæknimaður hjá lögreglu fjallaði um förin á handriðinu í héraðsdómi, en Hæstiréttur hunsaði þær upplýsingar. 

Héraðsdómur fékk prófessor í eðlisfræði við H.Í. til að vinna álitsgerð um fallið, sem var unnin samkvæmt útreikningum eðlisfræðinnar: 

Hæstiréttur samþykkti að talað yrði við eðlisfræðing og lífeðlisfræðing í gegnum síma, til að álykta út frá eðlisfræðilegri þekkingu þeirra einni saman.  Engin álitsgerð. 

Sýnishorn úr dómnum: „Þótti ljóst af álitsgerðum dómkvaddra matsmanna að Á hefði þurft að fylgja hrindingu sinni eftir með verulegum krafti.“

Það er látið að því liggja að þessir þrír matsmenn hafi verið sammála um niðurstöðuna, en það var ekki þannig. Þorsteinn Vilhjálmsson, prófessor í eðlisfræði, sem vann álitsgerðina um fallið, taldi það ekki fá staðist, að henni hafi verið ýtt fram af handriðinu með venjulegri hrindingu. Með hliðsjón af lögmálum eðlisfræðinnar og fyrirliggjandi upplýsingum. Þeir sem hringt var í voru sammála hver öðrum. Þeir sögðu: „Þarf því að ýta mjög kröftuglega og ofarlega á líkama stúlkunnar, það kröftuglega að þyngdarpunkturinn færðist upp fyrir handriðið.“ Þeir vissu að þetta var ekki hrinding. Dómarar vissu það líka. Þau hafi haft samfarir við svalirnar á 10. hæð með samþykki hennar, en hún hafi þó fljótlega viljað hætta. Þegar ákærði viðurkenndi fyrir lögreglu að bera ábyrgð á láti Áslaugar Perlu þá stendur í dómnum: Við mat á þýðingu þessa framferðis ákærða verður að líta til þeirrar staðhæfingar hans, að hann hafi í fyrstu talið sig eiga sök á falli stúlkunnar, en síðar séð að það væri miklum vafa bundið.“ 

Réttarfarsdómstóll

„Þau hafi haft samfarir við svalirnar á 10. hæð.“ Þessi setning kemur hvergi fram í lögregluskýrslum. Spurður hvar og hvernig, svaraði hann: Einhvers staðar á stigaganginum.

Eitt af mörgu sem ég gerði var að senda alþingismönnum póst með áskorun um að þeir settu á laggirnar réttarfarsdómstól.  Á sama tíma las ég viðtal við alþingiskonu, sem gagnrýndi  Hæstarétt fyrir að taka ekki nein mál til endurupptöku, þar á meðal mál dóttur minnar.  Þess vegna hringdi ég í hana.  Hún sagðist hafa áhuga á að settur yrði á stofn réttarfarsdómstóll og hún myndi reyna að fá aðra alþingismenn til að styðja það mál. Þetta var síðla árs 2009. Hún var bjartsýn á að málið næði í gegn þá um vorið, en hún fékk ekki stuðning meirihluta þingmanna. Ég varð fyrir mjög miklum vonbrigðum. 

--

Gerður Berndsen hefur barist í máli dóttur sinnar árum saman. Hún hefur sent endurupptökunefnd beiðni um endurupptöku, en málinu var vísað frá þar sem sakborningurinn hafði ekki verið ákærður fyrir nauðgun. Eina sem Gerður vill ná fram er viðurkenning um að dóttir hennar hafi ekki átt sjálfviljug í kynferðislegu samneyti við morðingjann, heldur hafi hann brotið gegn henni. Hann var dæmdur í 14 ára fangelsi fyrir manndráp en refsiramminn er 16 ár. Hann var aftur dæmdur árið 2012, þá í tólf mánaða fangelsi fyrir líkamsárás á sambýliskonu sína.