Tómas H. Heiðar, forstöðumaður Hafréttarstofnunar Íslands, var skipaður sendiherra Íslands árið 2014 eða 2016 og hefur samhliða því starfi verið með dómaraembætti við Alþjóðlega hafréttardómstólinn í Hamborg. Óljóst er hvenær Tómas var skipaður í sendiherrastarfið og af hverjum. Tómas segist sjálfur hafa verið skipaður sendiherra árið 2014 en utanríkisráðuneytið hefur sagt í opinberu svari frá utanríkisráðherra að hann hafi verið skipaður árið 2016. 

Þegar fréttin var birt höfðu ekki borist svör frá utanríkisráðuneytinu við fimm spurningum sem Stundin sendi því á fimmtudaginn í síðustu viku. Opinberar aðilar hafa viku til að svara spurningum fjölmiðla. 

Ekki náðist í Tómas H. Heiðar við vinnnslu fréttarinnar. 

Í mörgum hlutverkumTómas H. Heiðar er í mörgum hlutverkum. Hann er sendiherra, forstöðumaður Hafréttarstofnunar Íslands og dómari við Alþjóðlega hafréttardómstólinn.

Líklega skipaður af Gunnari Braga eða Lilju

Í ferilskrá á heimasíðu Alþjóðlega hafréttardómstólsins stendur að Tómas hafi verið skipaður árið 2014 en samkvæmt svari utanríkisráðuneytisins, sem birt var á heimasíðu ráðuneytisins, var þetta gert 2016.

Í ferilskrá sinni segir Tómas ekki hvar hann var eða er sendiherra eða gagnvart hverjum. Einungis að hann hafi verið skipaður sendiherra í ótilgreindu landi árið 2014. 

Þetta eru einu tvær heimildirnar sem Stundin hefur fundið um að Tómas H. Heiðar sé sendiherra.

Samkvæmt öðrum heimildum Stundarinnar var Tómas H. Heiðar „sendiherra í leyfi“ frá árinu 2014 og samkvæmt sömu heimildum var ekki almenn vitneskja um það innan utanríkisráðuneytisins að Tómas H. Heiðar hafi verið sendiherra og ekki liggur fyrir hvað hann hefur gert sem slíkur. 

„Kosningabaráttur finnast lika innan diplomataheimsins en þar vinna allir saman í Team Iceland“

Gunnar Bragi Sveinsson skipaði Tómas Heiðar sem sendiherra þann 1. september 2014. 

Gunnar Bragi studdi Tómas

Þegar Tómas H. Heiðar var skipaður dómari við Alþjóðlega hafréttardómstólinn um sumarið 2014 sagði Gunnar Bragi Sveinsson, þáverandi utanríkisráðherra, á Facebook: „Kosningabaráttur finnast lika innan diplomataheimsins en þar vinna allir saman í Team Iceland. Til hamingju Tómas.“

Þetta bendir að minnsta kosti til nokkurra kynna þeirra Gunnars Braga og Tómasar enda var sá síðanefndi auðvitað starfsmaður ráðuneytisins og er í raun enn ef hann er „í leyfi“ sem sendiherra. 

Tómas starfaði um árabil í utanríkisráðuneytinu og var meðal annars fulltrúi Íslands í Alþjóðahvalveiðiráðinu. Hann var aðalsamningamaður Íslands um fiskveiðar landsins, meðal annars makrílveiðar, í viðræðum við Evrópusambandið á árunum 2009 til 2013.

Ekki náðist í Gunnar Braga við vinnslu fréttarinnar. 

Spurningarnar sem utanríkisráðuneytið hefur ekki svarað

Stundin sendi utanríkisráðuneytinu spurningar um skipan Tómasar H. Heiðar sem sendiherra á fimmtudaginn. 

Eftir ítrekanir á spurningunum hafa svör ekki borist. Ein af spurningunum snýst um það hvernig það getur farið saman að vera sendiherra sem „gætir hvívetna hagsmuna Íslands gagnvart öðrum ríkjum“, eins og segir í lögum um utanríkisþjónustuna, og dómari við alþjóðlegan dómstól þar sem hann á að vera hlutlaus í málum sem varða hafrétt. 

Spurningarnar sem Stundin sendi utanríkisráðuneytinu. 

1. Hvenær var Tómas H. Heiðar skipaður sendiherra? Í svari frá utanríkisráðherra 2017 var það sagt hafa verið 2016 en samkvæmt annarri heimild var það 2014. Samkvæmt seinni heimildinni stendur: Ambassador (2014). Hvort er rétt?

Sjá hlekki:

https://www.stjornarradid.is/raduneyti/utanrikisraduneytid/utanrikisradherra/stok-raeda-utanrikisradherra/2017/10/12/1014.-mal-Starfsfolk-i-utanrikisthjonustunni/

https://www.itlos.org/the-tribunal/members/judge-tomas-heidar/

2. Hvaða ráðherra skipaði Tómas sem sendiherra og af hverju var hann skipaður?

3. Hver hafa störf Tómasar verið sem sendiherra, ef hann er ennþá starfandi sem slíkur?

4. Nýtur Tómas einhverra réttinda sem sendiherra, átt er við hvort hann fái greidd laun fyrir störf sín, njóti eftirlaunaréttinda og svo framvegis?

5. Að mati utanríkisráðuneytisins, hvernig fer það saman að sendiherra Íslands sé á sama tíma dómari við alþjóðlegan dómstól eins Tómas er? Eru einhver önnur dæmi um þetta í sögunni? 

https://www.vb.is/frettir/tomas-h-heidar-domari-vid-althjodlega-hafrettardominn/109903/?q=OR

Áréttingar:

Eins og kemur fram í fréttinni er Tómas H. Heiðar sendiherra. Hann er hins vegar í leyfi frá störfum eins og kemur fram. Í fyrstu útgáfu fréttarinnar var sagt að Tómas „gegni starfi sendiherra“. Þessu orðalagi hefur verið breytt þar sem það kann að vera villandi eins og hann sé starfandi sendiherra um þessar mundir, til dæmis í einhverju landi eins og Svíþjóð eða Bandaríkjunum, fyrir Íslands hönd. Svo er ekki. Tómas er hins vegar sendiherra við utanríkisráðuneytið þó hann sé í leyfi. 

Fréttin hefur verið uppfærð í ljósi þess að utanríkisráðuneytið hefur svarað spurningum um málið og upplýst að það var Gunnar Bragi Sveinsson sem skipaði Tómas Heiðar sem sendiherra í byrjun september árið 2014.