Kísilmálmverksmiðjan United Silicon hefur enn ekki greitt að fullu lóðagjöld vegna starfsemi félagsins í Helguvík. Um er að ræða um það bil 162 milljóna króna eftirstöðvar af gjöldum til Reykjaneshafnar, en líkt og greint hefur verið frá þá stendur höfnin afar illa fjárhagslega og þarf nauðsynlega á þessum milljónum að halda. Þá hafa um það bil átján milljónir lagst á skuldina í dráttarvexti og því heildarupphæðin nálægt 180 milljónum króna.

Upphæðin var 100 milljónir króna í vor en líkt og DV greindi frá þá voru þetta fjórar greiðslur í heildina sem inna átti af hendi vegna kaupa á lóðinni þar sem verksmiðjan stendur í Helguvík, Stakksbraut 9. Heildarkaupverðið var 362 milljónir en tvær síðustu greiðslunar, ein upp á 100 milljónir króna og sú síðasta upp á 62 milljónir eru enn ógreiddar og safna nú háum vöxtum. Þannig hafa rúmar átján milljónir króna lagst á skuldina í formi dráttarvaxta.

Eigendur verksmiðjunnar neita að greiða eftirstöðvarnar og bera fyrir sig ákvæði í samningi Reykjaneshafnar og United Silicon sem snýr að framkvæmdum við hafnargerð í Helguvík. Ástæðan er sögð tafir á hafnarframkvæmdum í Helguvík og þess vegna sé félagið að halda eftir greiðslum.

Á sama tíma og verksmiðjan neitar að greiða sömu gjöld og önnur starfsemi í Helguvík hefur þurft að greiða, berst mengun frá United Silicon yfir íbúabyggð í Reykjanesbæ. Síðast í gær greindi Stundin frá því að íbúar hefðu leitað sér aðstoðar vegna óþæginda, meðal annars í öndunarfærum, sem talin er vegna mikils reyks sem myndast í brennsluofni verksmiðjunnar. Ein af þeim, hjúkrunarfræðingurinn María Magnúsdóttir, segir heilsu íbúanna stefnt í hættu en sjálf varð hún fyrir efnabruna í slímhúð á mánudagskvöldið – sama kvöld og Stundinni barst ljósmynd af umhverfi United Silicon en varla sást í verksmiðjuna fyrir reyk og mengun.

Tengsl milli kröfuhafa og fjárfesta í Thorsil

Málið er í algjörri pattstöðu og er búist við því að það verði ekki leyst nema með aðkomu dómstóla. Það þýðir aukinn og ófyrirséður kostnaður fyrir Reykjaneshöfn.

Þá hefur Stundin heimildir fyrir því að svipað sé uppi á teningnum hjá Thorsil, hinni kísilmálmverksmiðjunni sem ráðgert er að byggja nánast við hlið United Silicon. Thorsil hefur fengið sex sinnum frest til þess að inna af hendi greiðsluna, sem enn hefur ekki borist. Í tilfelli Thorsil virðist vandamálið snúa að leyfisveitingu og fjármögnun. Á meðan starfsleyfi liggur ekki fyrir sé ekki hægt að greiða umrædda skuld því ekki fæst fjármögnun í verkefni sem enn er óljóst hvort af verði eður ei. Samkvæmt heimildum Stundarinnar er fjármögnun verkefnisins ekki enn lokið en áætlaður kostnaður við byggingu verksmiðjunnar, sem er töluvert stærri í sniðum en verksmiðja United Silicon, er 275 milljónir dollara eða tæpir 32 milljarðar króna.

Á meðan eigendur Thorsil reyna að klára fjármögnunina þá fá þeir frest ofan á frest hjá bæjaryfirvöldum í Reykjanesbæ. Íbúar hafa lýst furðu sinni á síendurteknum fresti sem eigendum Thorsil er gefinn en samkvæmt heimildum Stundarinnar er til skýring á því. Samkvæmt þessum heimildum eru sterk tengsl á milli þeirra sem nú þegar hafa fjárfest í Thorsil og þeirra sem nú flokkast undir stærstu kröfuhafa Reykjanesbæjar. Það sé krafa kröfuhafanna að gert sé ráð fyrir innkomu vegna Thorsil, að gert sé ráð fyrir því að bygging verksmiðjunnar verði að veruleika. En þar sem Thorsil hafi ekki enn fengið starfsleyfi þá séu viðræður Reykjanesbæjar og kröfuhafa í skrítinni pattstöðu - beðið sé eftir upplýsingum um hvort kísilverksmiðja Thorsil verði reist eður ei.

Fengu greiðslufrest til 15. desember

Hjá Thorsil eru það gatnagerðargjöld sem enn eru ógreidd að upphæð 140 milljónir króna. Samanlögð skuld þessara tveggja verksmiðja er því um það bil 240 milljónir króna – upphæð sem myndi laga verulega fjárhagsstöðu Reykjaneshafnarinnar. Reykjaneshöfn er í eigu Reykjanesbæjar en höfnin hefur átt í alvarlegum fjárhagsörðugleikum í nokkur ár. Viðræður við kröfuhafa hafa staðið yfir undanfarna mánuði og eru enn yfirstandandi.

Hluti eigenda skuldabréfa Reykjaneshafnar hafa veitt áframhaldandi greiðslufrest og kyrrstöðu til 15. desember næstkomandi.

„Reykjanesbær og stofnanir hans vilja í því ljósi láta reyna til þrautar hvort samstaða náist við kröfuhafa um fjárhagslega endurskipulagningu bæjarins og stofnana hans. Jafnframt verður farið yfir það með Eftirlitsnefnd með fjármálum sveitarfélaga hvort svigrúm verði veitt til þess að ljúka framangreindum viðræðum,“ segir í tilkynningu frá Reykjaneshöfnum. Umræddar 240 milljónir eru taldar vega þungt í þeim viðræðum.