Flest bendir til þess að Íslendingar séu að verða örlítið vitlausari með hverri kynslóðinni. Þetta segir Kári Stefánsson, forstjóri Íslenskrar erfðagreiningar. „Það bendir ýmislegt til þess að það sé pínulítil tilhneiging í þá átt, já,“ segir hann, spurður hvort túlka megi nýjar rannsóknir Íslenskrar erfðagreiningar á þá vegu. Fjallað er um niðurstöður rannsóknanna í grein í vísindatímaritinu PNAS (e. Proceedings of The National Academy of Sciences of The United States of America) en þær benda til þess að arfgenga tilhneigingin til þess að sækja sér menntun sé að minnka. „En tilhneigingin er ósköp lítil og það sem er mikilvægt að gera sér grein fyrir er að þótt arfgenga tilhneigingin til þess að sækja sér menntun sé að minnka þá er umhverfið orðið svo miklu betra. Það er orðið svo miklu auðveldara fyrir fólk að sækja sér menntun. Þannig að menntun í samfélaginu getur aukist út af umhverfisástæðum, þó svo að hin arfgenga tilhneiging til að sækja sér menntun sé að minnka.“
Þessi grein birtist upphaflega í Stundinni fyrir meira en 8 árum.
Íslendingar örlítið vitlausari með hverri kynslóð
Breytur í erfðamengi Íslendinga, sem tengjast mikilli menntun, hafa verið að verða fágætari á síðustu 75 árum. Þetta sýna nýjar rannsóknarniðurstöður Íslenskrar erfðagreiningar. Kári Stefánsson, forstjóri Íslenskrar erfðagreiningar, segir að þar sem tengsl séu milli menntunar og greindar sé örlítil tilhneiging í þá átt að Íslendingar séu að verða vitlausari.
ritstjorn@heimildin.is
Mest lesið
1
Keyptu íbúð en geta ekki flutt inn vegna hárra afborgana
Páll Kristinn Stefánsson festi kaup á fyrstu íbúð í sumar ásamt kærustu sinni. Þau hafa búið hjá foreldrum Páls undanfarið á meðan þau hafa safnað pening. Parið var spennt að flytja í eigið húsnæði en hafa ekki efni á því. „Það er ekkert smá svekk þegar maður er búinn að kaupa sér íbúð að hafa ekki tök á að búa í henni,“ segir hann.
2
Skráði sig í sambúð með vini sínum til að standast greiðslumat
Hannes Árni Hannesson keypti sína fyrstu íbúð með vini sínum árið 2021. Hvorugur gat staðist greiðslumat einn og sér og gripu þeir því til þess ráðs að skrá sig í sambúð. Vinunum gekk vel að búa saman þar til báðir eignuðust kærustur. Mánuði eftir að þær fluttu inn seldi Hannes sinn hlut til vinar síns og þau fóru í íbúðarleit að nýju.
3
Við erum að skapa umhverfi sem er fólki mjög andstætt
Páll Jakob Líndal, doktor í umhverfissálfræði, segir að á tímum þar sem lífsstílssjúkdómar séu að sliga samfélagið sé mikilvægt að búa til gott umhverfi sem styður við heilsu fólks. Þar sé hægt að gera mun betur, en það sé ekki orðið of seint.
4
Eftirlit með sjóði unnustu seðlabankastjóra „alvarlegt mál“
Stjórnsýslufræðingur segir undirmenn seðlabankastjóra vanhæfa til að hafa eftirlit með sjóðnum sem unnusta hans stýrir. Rannsókn á hagsmunartengslum væri „illframkvæmanleg og kostnaðarsöm“ og málið beri vott um rýra dómgreind.
5
Trump höfðar 15 milljarða dala meiðyrðamál gegn New York Times
Donald Trump hefur höfðað 15 milljarða dala meiðyrðamál gegn New York Times og sakað miðilinn um áratugalanga ófrægingarherferð. Hann krefst skaðabóta og sektarfjár og hefur einnig stefnt öðrum fjölmiðlum á þessu ári.
6
Skiptir aftur um ráð: „Prinsippmál að aðrir flokkar eigi ekki að fá að stjórna því“
Björn Gíslason, borgarfulltrúi Sjálfstæðisflokksins, hyggst taka sæti í mannréttindaráði Reykjavíkurborgar eftir stutta setu í menningar- og íþróttaráði. Hann þvertekur fyrir að það sé vegna stjórnarsetu sinnar í íþróttafélaginu Fylki.
Mest lesið
-
1Keyptu íbúð en geta ekki flutt inn vegna hárra afborgana
Páll Kristinn Stefánsson festi kaup á fyrstu íbúð í sumar ásamt kærustu sinni. Þau hafa búið hjá foreldrum Páls undanfarið á meðan þau hafa safnað pening. Parið var spennt að flytja í eigið húsnæði en hafa ekki efni á því. „Það er ekkert smá svekk þegar maður er búinn að kaupa sér íbúð að hafa ekki tök á að búa í henni,“ segir hann. -
2
Skráði sig í sambúð með vini sínum til að standast greiðslumat
Hannes Árni Hannesson keypti sína fyrstu íbúð með vini sínum árið 2021. Hvorugur gat staðist greiðslumat einn og sér og gripu þeir því til þess ráðs að skrá sig í sambúð. Vinunum gekk vel að búa saman þar til báðir eignuðust kærustur. Mánuði eftir að þær fluttu inn seldi Hannes sinn hlut til vinar síns og þau fóru í íbúðarleit að nýju. -
3
Við erum að skapa umhverfi sem er fólki mjög andstætt
Páll Jakob Líndal, doktor í umhverfissálfræði, segir að á tímum þar sem lífsstílssjúkdómar séu að sliga samfélagið sé mikilvægt að búa til gott umhverfi sem styður við heilsu fólks. Þar sé hægt að gera mun betur, en það sé ekki orðið of seint. -
4
Eftirlit með sjóði unnustu seðlabankastjóra „alvarlegt mál“
Stjórnsýslufræðingur segir undirmenn seðlabankastjóra vanhæfa til að hafa eftirlit með sjóðnum sem unnusta hans stýrir. Rannsókn á hagsmunartengslum væri „illframkvæmanleg og kostnaðarsöm“ og málið beri vott um rýra dómgreind. -
5
Trump höfðar 15 milljarða dala meiðyrðamál gegn New York Times
Donald Trump hefur höfðað 15 milljarða dala meiðyrðamál gegn New York Times og sakað miðilinn um áratugalanga ófrægingarherferð. Hann krefst skaðabóta og sektarfjár og hefur einnig stefnt öðrum fjölmiðlum á þessu ári. -
6
Skiptir aftur um ráð: „Prinsippmál að aðrir flokkar eigi ekki að fá að stjórna því“
Björn Gíslason, borgarfulltrúi Sjálfstæðisflokksins, hyggst taka sæti í mannréttindaráði Reykjavíkurborgar eftir stutta setu í menningar- og íþróttaráði. Hann þvertekur fyrir að það sé vegna stjórnarsetu sinnar í íþróttafélaginu Fylki. -
7
Ríkisstörfum fjölgaði um nær 5.000 í tíð síðustu ríkisstjórnar
Stöðugildi á vegum ríkisins voru rúmlega 29 þúsund í lok síðasta árs en rúmlega 24 þúsund í lok árs 2017 þegar ríkisstjórn Vinstri grænna, Framsóknarflokks og Sjálfstæðisflokks tók við. „Minna ríki“ var slagorð þess síðastnefnda í fyrra. -
8
Indriði Þorláksson
Tónlist og útsvar
Indriði H. Þorláksson, fyrrverandi ríkisskattstjóri, skrifar um mikilvægi tónlistarskóla fyrir menningu og samfélag og gagnrýnir fyrirhugaðan niðurskurð Reykjavíkurborgar. Væri kannski ráð að leggja útsvar á fjármagnstekjur áður en mikilvæg starfsemi er skorin niður? -
9
Finnst „mjög ólíklegt“ að geta keypt húsnæði ein
Sandra H. Smáradóttir verður þrítug síðar á árinu og leigir ásamt vinkonu sinni. Hún sér ekki fram á að geta komist inn á fasteignamarkað ein síns liðs. „Þetta á að vera hægt. Ef þetta er á annað borð stefnan – að allir þurfa að eiga sitt – þá á þetta að vera hægt,“ segir hún. -
10
Rannsakar bleikþvott Ísraels
„Eina leiðin fyrir fanga til þess að vera í sambandi við umheiminn er í gegnum lögfræðing,“ segir Nadine Abu Arafeh mannréttindalögfræðingur, rannsakandi og hinsegin aðgerðasinni frá Jerúsalem. Hún vinnur með palestínskum föngum en þeim er meinað að hafa samskipti við ástvini. Nadine vann nýverið rannsóknarverkefni í Háskóla Íslands um bleikþvott sem Ísrael notar til að veikja andspyrnu Palestínumanna.
Mest lesið í vikunni
1
Seðlabankinn kannaði hagsmunaárekstra vegna unnustu Ásgeirs
Ásgeir Jónsson seðlabankastjóri er æðsti yfirmaður eftirlits með fjárfestingasjóði sem unnusta hans stýrir. Seðlabankinn segir málið hafa verið skoðað og engar vísbendingar séu um að hann hafi miðlað til hennar upplýsingum.
2
Keyptu íbúð en geta ekki flutt inn vegna hárra afborgana
Páll Kristinn Stefánsson festi kaup á fyrstu íbúð í sumar ásamt kærustu sinni. Þau hafa búið hjá foreldrum Páls undanfarið á meðan þau hafa safnað pening. Parið var spennt að flytja í eigið húsnæði en hafa ekki efni á því. „Það er ekkert smá svekk þegar maður er búinn að kaupa sér íbúð að hafa ekki tök á að búa í henni,“ segir hann.
3
Skráði sig í sambúð með vini sínum til að standast greiðslumat
Hannes Árni Hannesson keypti sína fyrstu íbúð með vini sínum árið 2021. Hvorugur gat staðist greiðslumat einn og sér og gripu þeir því til þess ráðs að skrá sig í sambúð. Vinunum gekk vel að búa saman þar til báðir eignuðust kærustur. Mánuði eftir að þær fluttu inn seldi Hannes sinn hlut til vinar síns og þau fóru í íbúðarleit að nýju.
4
Brotthvarf að meðaltali hærra úr íslenskum háskólum en í OECD-ríkjum
Niðurstöður nýrrar skýrslu OECD um háskólamál sýna að brotthvarf er hærra á Íslandi en að meðaltali í OECD-ríkjum. Þá segir að tryggja þurfi að íslenskir háskólar standi jafnfætis öðrum OECD háskólum. „Þessar niðurstöður staðfesta að háskólamálin þurfa að njóta sérstakrar athygli,“ segir Logi Einarsson menningar-, nýsköpunar- og háskólaráðherra.
5
Safnar fyrir útborgun í bílskúr foreldra sinna
Hjálmar Snorri Jónsson innréttaði í sumar bílskúr foreldra sinna en hann býr í honum ásamt kærustu sinni. Hann segir auðveldara að geta safnað fyrir íbúð þannig heldur en að fara fyrst inn á leigumarkaðinn. „Það er svolítið hugsunin að í stað þess að vera á leigumarkaði get ég bara verið hér og safnað peningum,“ segir Hjálmar.
6
Við erum að skapa umhverfi sem er fólki mjög andstætt
Páll Jakob Líndal, doktor í umhverfissálfræði, segir að á tímum þar sem lífsstílssjúkdómar séu að sliga samfélagið sé mikilvægt að búa til gott umhverfi sem styður við heilsu fólks. Þar sé hægt að gera mun betur, en það sé ekki orðið of seint.
Mest lesið í mánuðinum
1
Skattakóngur á 42 ára gömlum Benz: Velgengnin kostaði hjónabandið
Sigurður Elías Guðmundsson, sem er tekjuhæstur á Suðurlandi, minnir á að mikill tími fari í farsæla uppbyggingu á rekstri og því fylgi miklar fórnir einnig. Þannig hafi reksturinn kostað hann hjónabandið.
2
Hátekjulistinn sýnir okkur virði kvótans
Baráttan á Alþingi um veiðigjöldin varð til þess að tekjur ríkisins hækka um nokkra milljarða á ári. Útgerðarkóngar toppa Hátekjulistann um land allt, sumir með milljarða í tekjur hver. Sex fjölskyldur eiga um helming kvótans og gróðinn streymir í óskyldar greinar og til næstu kynslóða.
3
„Ég er mjög stolt af því að hafa tekið þennan slag“
Mannréttindadómstóll Evrópu komst í dag að þeirri niðurstöðu að íslenska ríkið hefði ekki brotið á
Bryndísi Ásmundsdóttur. Hún segir skrítið að tala um tap þegar Mannréttindadómstóll Evrópu veitti henni áheyrn. Nú geti hún loks náð andanum. Markmiðum um að vekja máls á brotalömum í íslensku réttarkerfi hafi náðst, ekki síst þegar sigur vannst í öðru málinu.
4
Segir leyndarmálið að giftast vel og gæta þess hverjum maður kynnist
Listdansarinn og sagnfræðingurinn Ingibjörg Björnsdóttir er einn af tekjuhærri Hafnfirðingum ársins. Hún segist lítið velta peningum fyrir sér og hefur nýlokið bráðmerkilegu sagnfræðiriti um listdanssögu á Íslandi.
5
Átta íbúar með samanlagðan milljarð í tekjur í Vík í Mýrdal
Átta íbúar í Mýrdalshreppi eru á Hátekjulista Heimildarinnar, þar á meðal skattakóngur Suðurlands.
6
Allir forsetar Íslands á Hátekjulistanum
Fjögur hafa gegnt embætti forseta Íslands síðustu 45 ár og eiga þau öll sæti á Hátekjulista Heimildarinnar.
Mest lesið í mánuðinum
-
1
Skattakóngur á 42 ára gömlum Benz: Velgengnin kostaði hjónabandið
Sigurður Elías Guðmundsson, sem er tekjuhæstur á Suðurlandi, minnir á að mikill tími fari í farsæla uppbyggingu á rekstri og því fylgi miklar fórnir einnig. Þannig hafi reksturinn kostað hann hjónabandið. -
2
Hátekjulistinn sýnir okkur virði kvótans
Baráttan á Alþingi um veiðigjöldin varð til þess að tekjur ríkisins hækka um nokkra milljarða á ári. Útgerðarkóngar toppa Hátekjulistann um land allt, sumir með milljarða í tekjur hver. Sex fjölskyldur eiga um helming kvótans og gróðinn streymir í óskyldar greinar og til næstu kynslóða. -
3
„Ég er mjög stolt af því að hafa tekið þennan slag“
Mannréttindadómstóll Evrópu komst í dag að þeirri niðurstöðu að íslenska ríkið hefði ekki brotið á Bryndísi Ásmundsdóttur. Hún segir skrítið að tala um tap þegar Mannréttindadómstóll Evrópu veitti henni áheyrn. Nú geti hún loks náð andanum. Markmiðum um að vekja máls á brotalömum í íslensku réttarkerfi hafi náðst, ekki síst þegar sigur vannst í öðru málinu. -
4
Segir leyndarmálið að giftast vel og gæta þess hverjum maður kynnist
Listdansarinn og sagnfræðingurinn Ingibjörg Björnsdóttir er einn af tekjuhærri Hafnfirðingum ársins. Hún segist lítið velta peningum fyrir sér og hefur nýlokið bráðmerkilegu sagnfræðiriti um listdanssögu á Íslandi. -
5
Átta íbúar með samanlagðan milljarð í tekjur í Vík í Mýrdal
Átta íbúar í Mýrdalshreppi eru á Hátekjulista Heimildarinnar, þar á meðal skattakóngur Suðurlands. -
6
Allir forsetar Íslands á Hátekjulistanum
Fjögur hafa gegnt embætti forseta Íslands síðustu 45 ár og eiga þau öll sæti á Hátekjulista Heimildarinnar. -
7
Ellefu vilja vera ritstjóri Kveiks
Ellefu manns sóttu um stöðu ritstjóra fréttaskýringaþáttsins Kveiks. Þar af drógu þrír umsókn sína til baka eftir að óskað var eftir nafnbirtingu. -
8
Það sem gögnin sýna ekki
Hátekjulisti Heimildarinnar tilgreinir tekjuhæsta 1% skattgreiðenda. En nafntogaðir auðmenn eru ekki á listanum. Sumir borga skatta sína erlendis. Aðrir gætu hafa falið slóð sína með klókum hætti. -
9
Var með 1,3 milljarða í tekjur árið 2023 en er dottinn út
Haraldur Ingi Þorleifsson, sem hefur verið fastagestur efst á Hátekjulista Heimildarinnar undanfarin ár, er ekki lengur á listanum. -
10
Seðlabankinn kannaði hagsmunaárekstra vegna unnustu Ásgeirs
Ásgeir Jónsson seðlabankastjóri er æðsti yfirmaður eftirlits með fjárfestingasjóði sem unnusta hans stýrir. Seðlabankinn segir málið hafa verið skoðað og engar vísbendingar séu um að hann hafi miðlað til hennar upplýsingum.
Athugasemdir