Vísindavefurinn hefur tekið saman það efni sem var vinsælast á vefnum í ár og kennir þar ýmissa grasa. Helst voru það eldgosin sem vöktu áhuga almennings og fékk fólk til þess að leita sér frekari upplýsinga. Þannig var svar þeirra Magnúsar Tuma Guðmundssonar og Jóns Gunnars Þorsteinssonar vinsælast: Hvað hefur gosið oft á Reykjanesskaga síðan 2021 og hversu stór hafa gosin verið?

Næstvinsælast voru stjórnmálin. Sérstaklega hugtakið starfsstjórn og hvaða reglur gilda um hana. Svarið ritaði Hafstein Þór Hauksson, dósent í lögfræði við Háskóla Íslands.

Vestmannaeyjar og Grindavík

Þá voru Vestmannaeyjar Íslendingum ofarlega í huga og tengjast augljóslega hamförunum í Grindavík. Þriðja mest lesna efnið á Vísindavefnum er spurningin: Hvers vegna var talið óhætt að flytja til Eyja skömmu eftir gos á meðan Grindavík er nú varanlega ótraust. Svarið skrifaði Páll Einarsson. Það var stutt og í þremur liðum. Annar liðurinn svarar þó spurningunni nokkuð vel. 

„Flest bendir til að við séum enn í miðjum atburði í Grindavík. Kvikusöfnunin undir Svartsengi hefur þegar leitt til þriggja alvarlegra atburða (tvö gos, eitt gangainnskot án goss), og er enn í fullum gangi,“ skrifaði Páll.

Lánamál ofarlega í huga margra

Þá veltu margir fyrir sér lánamálum. Gylfi Magnússon, prófessor við HÍ, svaraði þannig almenningi um það hvor yrði fyrri til að greiða upp jafnhá lán á sömu vöxtum; sá sem tekur verðtryggt lán, eða sá sem tekur óverðtryggt lán? Svarið er nokkuð fyrirsjáanlegt; þeir eru jafnlengi að því að sögn prófessorsins. En auðvitað er það ekki svo einfalt.

Hvar eru börn Tyrkjanna?

Svo virðist sem þingmál hafi rekið fjölmarga til þess að fletta upp fróðleik um Tyrkjaránið. Fimmta vinsælasta efnið á Vísindavefnum er spurningin: Er vitað til þess að Tyrkjaránsmenn hafi eignast börn með íslenskum konum?

Það var í febrúar sem þau Birgir Þórarinsson, Ásmundur Friðriksson, Diljá Mist Einarsdóttir, Óli Björn Kárason og Vilhjálmur Árnason lögðu til að Íslenskri erfðagreiningu yrði falið að gera rannsókn á ummerkjum Tyrkjaránsins í erfðamengi Íslendinga á Íslandi. En einnig blandaðra afkomenda Íslendinga í Alsír.

Íslensk erfðagreining fengin í málið

Eins og þekkt er átti Tyrkjaránið sér stað sumarið 1627, fyrir um 400 árum síðan, þegar ræningjaskip komu að Íslandi frá Norður-Afríku. Ránsmenn voru annars vegar frá Marokkó og hins vegar frá Alsír og komu að í Grindavík, á Austfjörðum og loks í Vestmannaeyjum þaðan sem flestir voru numdir á brott. Hátt í 400 Íslendingar voru brottnumdir sem þrælar til Sale í Marokkó og Algeirsborgar í Alsír og hátt í 50 drepnir eða limlestir í Tyrkjaráninu. 

Í þingsályktunartillögu hópsins var lagt til að reistur yrði minnisvarði um þennan atburð sem ætti að afhjúpað 16. júlí á næsta ári að viðstöddum fulltrúum þjóðþinga þeirra landa sem helst komu við sögu, það er, Danmerkur, Hollands, Alsír og Marokkó auk fleiri landa.

Í greinagerð þingmanna kom einnig fram að rætt hefði verið við Íslenska erfðagreiningu og þar á bæ hefði verið tekið vel í tillöguna um að leita að afkomendum Tyrkjaránsins. Kostnaður vegna þessa áttu að vera 40 milljónir króna, ofan á 20 milljónir sem átti að veita í fræðslusjóð þessu tengdu.

Íslendingar eru fróðleiksfús þjóð og spurði fræðimannasamfélagið hvernig í pottinn væri búið. Svarið, sem Már Jónsson prófessor í sagnfræði ritaði, var í einföldu máli eftirfarandi: 

Óhætt er að fullyrða að engin börn hafi fæðst á Íslandi á vormánuðum 1628 sem áttu sjóræningja frá Norður-Afríku, Englandi, Hollandi eða Spáni fyrir föður. Aftur á móti er fullvíst að einhverjir hinna herteknu Íslendinga hafi aukið kyn sitt í Norður-Afríku næstu árin.