Engar hrefnuveiðar hafa verið stundaðar hér við land frá árinu 2021 og það ár var aðeins ein hrefna veidd. Árin 2022 og 2023 fékk matvælaráðuneytið engar nýjar umsóknir um leyfi til hrefnuveiða en í ár hafa þrjár umsóknir borist ráðuneytinu. Umsækjendur eru Fasteignafélagið Ból, Tjaldtangi og Útgerðarfélagið Vonin. Hrefnuveiðar eru stundaðar í flóum við landið og hafa ferðaþjónustufyrirtæki sagt þær trufla upplifun ferðamanna.

FramkvæmdastjóriÁrni Finnsson.

Hvalur hf. er sem fyrr eini aðilinn sem sótt hefur um leyfi til veiða á langreyði. „Hrefnuveiðimenn hafa löngum verið eins konar skálkaskjól fyrir Kristján Loftsson,“ segir Árni Finnsson, framkvæmdastjóri Náttúruverndarsamtaka Íslands. Hann segir hrefnuveiðar ekki borga sig og því veki það vissulega athygli að þrjú fyrirtæki hafi sótt um slík veiðileyfi. „Ég held að umsækjendur vilji skapa þá ímynd að hvalveiðar snúist um fleiri en Kristján Loftsson.“

Bjarni Benediktsson, sem tók við matvælaráðuneytinu eftir að Svandís Svavarsdóttir, formaður Vinstri grænna hvarf þaðan á braut hefur sagt að til greina komi að veita Hval hf. leyfi til veiða á langreyði líkt og félagið sótti nýverið um. Þá er Jón Gunnarsson búinn að ýja að hinu sama eftir að Bjarni skipaði hann sérstakan aðstoðarmann sinn í matvælaráðuneytinu. Hvorugur þeirra hefur þó skýrt lýst því yfir að leyfi til veiða á hvölum verði veitt fyrir kosningar.

Katrín Oddsdóttir, lögmaður Náttúruverndarsamtaka Íslands, segir að það yrði algjört stórslys fyrir íslenska stjórnsýslu ef hvalveiðileyfi yrðu gefin út fyrir kosningar.

LögmaðurKatrín Oddsdóttir.

„Það sem er kannski alvarlegast við það að Jón Gunnarsson, sem einhver sérlegur ráðunautur Bjarna Benediktssonar inni í matvælaráðuneytinu, ætli að hafa afskipti af umsóknum um hvalveiðileyfi, er ekki bara það að við erum með stjórnarskrárvarða venju í landinu um að starfsstjórnir eigi bara að halda í horfi og ekki gera neitt sem ekki telst nauðsynlegt, rétt eins og forseti áréttaði í sínu ávarpi þegar hún samþykkti þingrofið,“ segir Katrín við Heimildina, „heldur erum við líka að horfa fram á það að þarna er maður sem er mögulega vanhæfur gagnvart Kristjáni Loftssyni vegna mikilla tengsla, ráðinn inn í framkvæmdavaldið til að taka skyndiákvörðun um leyfisveitingu á tímapunkti þegar það liggur ekkert á að veita slíkt leyfi enda er vertíðin langt undan.“ 

Hún segir það aldrei hafa gerst áður í sögu leyfisveitinga til hvalveiða að leyfi séu veitt á þessu árstíma. „Við þetta bætist að þegar Kristján sér að vinur hans er  kominn í ráðuneytið þá sækir hann í fyrsta sinn um ótímabundið leyfi til hvalveiða. Sem er í raun og veru til að undirstrika það hvað hann telur sig eiga inni góðan greiða hjá þessum herramönnum.“ 

Katrín segist vita fyrir víst að ef leyfin gangi í gegn núna yrði látið reyna á „allar hliðar þessa máls fyrir dómstólum“.